دانش ژنتيك هويت قربانيان حوادث را چگونه تشخيص مي دهد

واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: دانش ژنتيك هويت قربانيان حوادث را چگونه تشخيص مي دهد
بدن هر انسان بالغ بر 100 تريليون سلول دارد كه نسخه هاي مشابهي شامل تمامي اطلاعات ژنتيكي فرد در تك تك آنها وجود دارد و با دانش ژنتيك چنانچه تنها يك سلول در اختيار باشد از روي اطلاعات آن مي توان هويت شخص را تشخيص داد.
سوم شهريوماه جاري يك فروند هواپيماي بويينگ 737 كه از بيشكك قرقيزستان عازم ايران بود اندكي پس از برخاستن از باند فرودگاه دچار سانحه شد و سقوط كرد.
دراين سانحه هوايي 71 نفر جان خود را از دست دادند كه 43 تن از جان باختگان ايراني بودند .
بعد از اين حادثه از تعداد 40 خانوار رجوع كننده « پروفايل » دي ان آ 28 خانواده آماده شده و در مقايسه با پروفايل آماده شده از اجساد و خانواده آنها هويت قطعي 15 جسد شناسايي شده است .
هواپيمايي دچار سانحه مي شود سرنشينان آن به شدت مي سوزند و از بين مي روند به گونه اي كه بقاياي آنها قابل شناسايي نيست . پس چگونه پس از مدتي هويت آنان اعلام مي شود
در اين قبيل حوادث به دليل وجود آگاهي از اسامي مسافران خانواده هاي آنان شناسايي مي شوندو پس از مراجعه خانواده ها از اعضاي خانواده شامل پدر مادر فرزند خواهر و برادر نمونه « دي .ان .اي » گرفته شده و پروفايل ژنتيكي يا ماركر ژنتيكي آنها مشخص مي شود.
پس از اين مرحله اطلاعات ژنتيكي به جاي مانده از بقاياي اجساد هم گرفته مي شود و در نهايت با مقايسه با پروفايل هاي تهيه شده از دي ان اي خانواده ها هويت اجساد شناسايي مي شود
) Genetic finger printing ( انگشت نگاري ژنتيكي
استفاده از اطلاعات ژنتيكي موجود در يك سلول و پي بردن به هويت ژنتيكي آن در واقع نوعي انگشت نگاري از دي ان اي » است . اين روش كارايي هاي مختلفي در زندگي بشر دارد كه يكي از مهمترين كاربردهاي آن شناسايي قربانيان DNA finger printing يا « حوادث مختلف از جمله سقوط هواپيما آتش سوزي ها و تصادفات شديد است .
تكنيك انگشت نگاري ژنتيكي در سال 1985 ميلادي براي اولين بار توسط پروفسور سر آلك جفري از دانشگاه لستر انگلستان ابداع . افراد وجود دارد كه مي توانند كليه اطلاعات بيولوژيكي و حياتي انسانها را انتقال دهند . DNA شد . وي متوجه شد نواحي و نقاطي روي
دكتر « حميد رضا خرم خورشيد » كه متخصص ژنتيك انساني از دانشگاه لستر انگلستان و از همكاران پروفسور آلك جفري نيز بوده است در اين زمينه در گفت و گو با خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت : اين نواحي از « دي .ان .اي » در افراد مختلف متفاوت است و از سه ميليارد جز تشكيل شده كه پشت سر هم قرار دارند.
وي گفت : از كل اين جزها حدود يك و نيم تا دو درصد ژنها هستند ; در 98 درصد باقي مانده هنوز فعاليت خاص و شناخته شده اي وجود ندارد كه در عين حال در همين 98 درصد تكه هايي هست كه در افراد مختلف بسيار متفاوت است .
اگر تعدادي از اين نواحي تكراري در چندين ناحيه مختلف با هم مقايسه شود اطلاعاتي را نشان مي دهند كه بيانگر هويت افراد و نشان دهنده نسبت بين افراد هم است
هم گفته مي شود) Genetics markers ( به اين نقاط تكراري كه در « دي . ان . اي » افراد وجود دارد ماركرها ژنتيكي
دكتر خرم خورشيد تصريح كرد : اين نواحي تكراري نه تنها در تعيين هويت ژنتيكي افراد كاربرد دارند بلكه در مسايل حقوقي و قانوني ناميده اند . اثر انگشت ژنتيكي به اين معني است كه با Genetic fingerprint كارآيي هاي فراواني دارد و از همين رو آن را اثر انگشت ژنتيكي يا استفاده از سلول هايي از بدن انسان اعم از پوست مو استخوان يا ارگانهاي ديگر مولكول هاي « دي .ان .اي » فرد استخراج مي شود و مي توان هويت ژنتيكي او را شناسايي كرد و با بررسي همان نواحي تكراري كه در دي ان اي افراد مختلف متفاوت است به تفاوت هاي انسانها با يكديگر پي برد.
در توضيح همين نكته بايد گفت اگر تمام افراد اثر انگشت ژنتيكي يا پروفايل هاي « دي .ان .اي » داشته باشند و اطلاعات حياتي و بيولوژيكي آنها در يك بانك اطلاعات ژنتيكي ثبت شده باشد با مقايسه اين ماركرهاي ژنتيكي عمل تعيين هويت سريعتر صورت مي گيرد.
دكتر خرم خورشيد در توضيح چگونگي شناسايي قربانيان حوادث و استفاده از تكنيك انگشت نگاري ژنتيكي گويد در حوادثي كه جسد به شدت از بين مي رود با استفاده از كوچكترين بافت و سلول باقي مانده حتي از يك تار مو مي توان اطلاعات ژنتيكي افراد را استخراج و هويت ژنتيكي او را مشخص كرد.
وي افزود : با خارج كردن « دي .ان .اي » فرد از همان مقدار كم باقي مانده و مقايسه آن با « دي .ان .اي » خانواده هاي قربانيان شناسايي كامل صورت مي گيرد كه روشي بسيار سريع و دقيق و صد در صد قابل اعتماد است .
اين نوع شناسايي افراد در هر نوع حادثه اي و در حوادث كشتار جمعي و سيل و زلزله طوفان و سونامي كه ممكن است شمار زيادي از افراد جان خود را از دست بدهند امكان پذير است .
كارايي انگشت نگاري « دي .ان .اي » در همينجا محدود نمي شود و اين شيوه كارايي هاي مختلفي در زندگي انسان دارد كه در اينجا به آنها پرداخته مي شود
انگشت نگاري ژنتيكي در پزشكي قانوني .
در اين روش با استفاده از كوچكترين اثر باقي مانده از مجرم « دي .ان .اي » فرد استخراج مي شود.
ذره اي از بزاق ناخن مو و حتي ته سيگار به جاي مانده از فرد كه اثري از سلول هاي او روي آن باقي مي ماند براي متخصص جهت تشخيص هويت كفايت مي كند.
دكتر خرم خورشيد افزود : در اينگونه موارد اگر يك بانك اطلاعاتي باشد كه اطلاعات ژنتيكي تمامي مجرمين در آن ثبت شود و به عبارتي پروفايل ژنتيكي آنها تهيه شده باشد با مقايسه اطلاعات به دست آمده سرعت عمل تشخيص مجرمين بالا مي رود.
هم اكنون در بسياري از كشورهاي پيشرفته جهان اطلاعات ژنتيكي تمامي مجرمين تهيه شده و پروفايل آنها طرح شده است اما در ايران هنوز اين بانك اطلاعاتي طراحي نشده است
انگشت نگاري ژنتيك در مسايل حقوقي
انگشت نگاري « دي .ان .اي » در مسايل حقوقي نيز كاربرد دارد; مواردي كه پدر يك كودك معلوم نباشد با تهيه ماركرهاي ژنتيكي پدر و مقايسه آن با ماركرهاي ژنتيكي كودك هويت ژنتيكي كودك را مي توان تشخيص داد
انگشت نگاري « دي .ان .اي » براي تعيين جنسيت
با استفاده از اطلاعات ژنتيكي مي توان اجساد و بقاياي باقي مانده از انسان هايي را كه ساليان درازي است كه از بين رفته اند تعيين جنسيت كرد.
به عنوان مثال با برداشتن مقداري ازاستخوان هاي يك جسد پوسيده و به كارگيري روش هاي آزمايشگاهي و ژنتيكي سلول هاي دي ان اي آن استخراج مي شود و در مقايسه با پروفايل يا ماركرهاي ژنتيكي مرد و زن جنسيت آن جسد معلوم مي شود
انگشت نگاري دي ان اي و مسايل باستان شناسي .
با استفاده از بقاياي به جا مانده از انسان هايي كه در زمان هاي بسيار دور در منطقه اي زندگي مي كرده اند مي توان پي به هويت آنها برد.
نمونه اين كار در سال 1996 ميلادي بود كه به كمك تكنيك هاي ژنتيكي خانواده رومانف آخرين تزار روسي كه در سال 1918 ميلادي كشته شده بودند شناسايي و تعيين هويت ژنتيكي شدند.
دكتر محمود تولايي متخصص بيوتكنولوژي نيز در اين زمينه مي گويد استفاده از روش تعيين هويت ژنتيكي افراد در مسايل بيولوژيكي تكامل و مهاجرت هاي ژنتيكي نيز در عرصه هاي جغرافيايي مطرح مي شود.
وي در توضيح اين نكته افزود به عنوان مثال اينكه آيا ساكنان يك سرزمين با اقوامي كه هزاران سال قبل در همان سرزمين مي زيسته اند هم نژاد هستند يا به عبارت ديگر با آنان خويشاوندي ژنتيكي دارند يا خير پرسشي است كه با استفاده از اطلاعات ژنتيكي و انگشت نگاري دي ان اي مي توان به آن پاسخ داد.
در ايران نيز امكان اين نوع مطالعات يعني مطالعه چگونگي گسترش نسل ها در محدوده هاي جغرافيايي وجود دارد
انگشت نگاري ژنتيكي و رديابي مجرمين .
در ابتدا تشخيص هويت افراد در جرايم جنايي با توجه به يك سري شواهد قابل رويت و توجه به شكل ظاهري افراد انجام مي شد به مرور زمان عمل تشخيص هويت با استفاده از اثر انگشت مجرم انجام مي شد كه اين روش نيز مشكلاتي به همراه داشت .
دكتر تولايي رئيس پژوهشكده فناوري هاي نوين زيستي در اين زمينه گفت : در بسياري موارد مجرمان عمدا براي از بين بردن امكان رديابي اثر انگشت خود روي آلات و ابزار جرم را از بين مي بردند.
وي افزود : در اين گونه موارد كه شواهد ظاهري بطور كامل از بين رفته باشد توجه به ويژگي هاي ژنتيكي فرد بسيار حاير اهميت است .
درست مثل سر انگشتان دو فرد كه هيچ شباهتي به هم ندارند ژنهاي هيچ دو فردي به هم شبيه نيست و همين امر كليدي براي شناخت هويت افراد شده است
انتقال اطلاعات ژنتيكي پدر و مادر به فرزند
در هر فردي اطلاعات ژنتيكي نصف شبيه مادر و نصف ديگر شبيه پدر است پس اگر بانك اطلاعات ژنتيكي طرح واره يا پروفايل ژنتيكي يا همان ماركرهاي ژنتيكي در بانك هاي اطلاعاتي خاصي نگهداري شود و در اختيار باشد شناسايي و تعيين هويت ژنتيكي سريع افراد امكان پذير است .
دكتر تولايي در اين زمينه مي گويد گروهي از اطلاعات ژنتيكي منحصر به پدر و گروهي منحصر به مادر است يعني از طريق مادر منتقل مي شوند به عنوان مثال با استفاده از شاخص هاي ژنتيكي اختصاصي مانند ميتوكندري « دي .ان .اي » كه از مادر منتقل مي شوند مي توان اجداد مادري را مورد شناسايي قرار داد.
فرزند (پسر يا دختر) اين اطلاعات را از مادر مي گيرد ولي انتقال دادن آنها فقط از طريق دختر صورت مي گيرد. از اين طريق مي توان اجداد مادري را شناسايي كرد
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي بقيه الله تصريح كرد اطلاعات ژنتيكي پدري نيز از طريق مطالعه شاخص هاي مولكولي بر كه منحصر به مرد است مورد شناسايي قرار مي گيرد y روي كروموزوم
تهيه كارت هاي ژنتيكي
رئيس پژوهشكده فناوري هاي نوين زيستي گفت : در حال حاضر در ايران براي شاغلين در شغل هاي پر خطر از جمله خلبانان كادرهاي پرواز و نظاميان كار تهيه كارت هاي ژنتيكي فراهم شده است .
افرادي چون خلبانان نيروهاي مسلح ملوانان و افراد ديگري كه در مشاغل پرخطر شاغل هستند جز گروه هاي هدف به شمار مي روند و با اجراي كامل اين طرح و ايجاد بانك اطلاعات ژنتيكي امكان تشخيص هويت آنها كه در معرض سوانح و خطراتي چون سقوط هواپيما آتش سوزي انفجار زلزله و سيل قرار دارند به سهولت فراهم مي شود.
در صورت تهيه كارت هاي ژنتيكي با داشتن باركد ژنتيكي افراد در بانك مي توان با استفاده از يك تار مو يك قطره خون يا چند ميلي متر مربع از بافت بدن فرد كه پس از حوادث ناگوار در محل باقي مي ماند اطلاعات ژنتيكي وي را استخراج و هويت او را شناسايي كرد
انگشت نگاري ژنتيكي و شناسايي شهداي گمنام
دكتر تولايي در خصوص پروژه هاي مرتبط در دست اجرا گفت تعيين هويت ژنتيكي شهداي گمنام و مفقودين پروژه اي مداوم است كه انجام مي شود ; پس از يافته شدن اين پيكرها قطعه كوچكي از استخوان جدا شده و ماركر ژنتيكي آنها با نمونه خون خويشاوندان آنان تطبيق داده مي شود.
از آنجاكه خصوصيات ژنتيكي فرد در تك تك سلول هايش وجود دارد استفاده از اين شيوه به پژوهشگران اين امكان را مي دهد كه با در اختيار داشتن يك قطعه مو يك قطره خون يك قطعه استخوان و يا حتي آثار بزاق دهان يك فرد نسبت به شناسايي او اقدام كنند
چشم انداز آينده علم ژنتيك
با تكميل اولين نمونه ژنوم انساني در سال 2002 ميلادي قابليت هاي زيادي در اختيار بشر قرار گرفت كه شناسايي علل بسياري از ويژگي ها بيماريها و نقص هاي آنزيمي و پروتييني از جمله آنها بود . به گفته رييس پژوهشكده فناوري نوين هم اكنون بيش از 100 پروژه ژنوم ديگر توسط دانشمندان در دست اجراست كه انتظار مي رود تا سال 2015 تكميل شود .
با توجه به اين كه بررسي تنها يك ژنوم انساني توانسته است اطلاعات فراواني در زمينه تشخيص هويت ژنتيكي افراد درمان بيماريها و رفع نقص هاي ژنتيكي در اختيار بشر قرار دهد اين اميدواري وجود دارد كه با تكميل پروژه هاي ديگر در اين حوزه امكان درمان هاي اختصاصي تر ژنتيكي به وجود آيد و حتي ايجاد نسل هايي با ويژگي هاي خاصي و با صفات ظاهري خاص ممكن شود.
چهارشنبه 20 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: هموطن سلام]

[مشاهده در: www.hamvatansalam.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 617]