رمز ماندگاري يك مناجات در گفت وگو با اهالي موسيقي سي سال رمضان با ربناي شجريان

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: رمز ماندگاري يك مناجات در گفت وگو با اهالي موسيقي سي سال رمضان با ربناي شجريان
يادم نيست نخستين روزي كه ربناي استاد شجريان را شنيدم چه زماني بود اما يادم هست چه نيروي غريبي مرا به تعالي مي كشاند، به آسماني كه شبيه آسمان كسي نيست و خدايي كه در اين نزديكي است.
حالا سال ها از آن روز مي گذرد و من، ماه هاي رمضان را با صداي استاد شجريان به روزهايي خاطره انگيز كه روانم را تهذيب مي كند پيوند مي زنم.
شجريان در مورد اجراي اين اثر كه در تير 1358 ضبط شده مي گويد، انگيزه اصلي من در خواندن اين دعا تدريس آن به دو هنرجو بوده و در يكي از استوديوهاي راديو ضبط شده كه پس از مدتي بدون اجازه از راديو پخش مي شد! و اكنون جزو برنامه هاي اصلي راديو و تلويزيون در ماه رمضان است. امروز مي خواهيم نگاهي موسيقايي تر به «ربنا» بيندازيم.
ربناي شجريان با پشتوانه آموزش هاي دوران جواني شجريان در زماني كه در محضر پدرش آموزش هاي قرآن مي ديده شكل گرفته و اين قطعه يكي از دعاهايي است كه شجريان در آن سال ها اجرا كرده لازم به ذكر است كه محمد رضا شجريان بارها در جشنواره هاي داخلي و جهاني قرآن موفق به كسب جوايز برتر اين مسابقات شده است.
ربنا طبق سنت اجرايي اين دعاها روي دستگاه هاي قرآني خوانده شده و اين قطعه از دستگاه «رست» يا «راست» شروع شده و در خاتمه به دستگاه «عجم» (شبيه به ماهور) مدلاسيون مي شود. (نام عجم بر اين دستگاه كه يكي از دستگاه هاي هفت گانه قرآني است، مي تواند نشان دهنده عدم وجود چنين دستگاهي در الحان قديم عربي باشد.)
در اين اثر به خوبي مي توان تاثيرات شيخ نصرالدين طوبي و شيخ طه الفشي را مشاهده كرد كه البته ربناي شجريان بسيار شكيل تر و زيباتر اجرا شده نيز، اين اجرا تقريبا" فاقد تحرير است و بجز چند نت، تماما به وسيله قلط و ويبراسيون اجرا شده كه اجراي ماهرانه آن بسيار چشمگير است.
ربناي شجريان از ابتدا، روي نت هاي «سي بمل» و سپس «دو» اوج مي گيرد (روي خط حامل كليد سل) و در حوالي اين نتها گردش دارد كه اجراي آن براي خوانندگان چپ كوك هم آسان نيست و تا نت «مي بمل» به بالاترين نت خود مي رسد. (البته ربنايي كه از صداوسيما پخش مي شود نسخه چندان با كيفيتي نيست و ممكن است دور ضبط بالا يا پايين برده شده و نتها تا حد كمي بالا يا پايين رفته باشد، ولي با اين وجود صداي شجريان نشان مي دهد كه اشكالات دور ضبط زياد نبوده، پس نتهايي كه به آنها اشاره شد حدودي هستند.)
اكنون كه قريب به 52 سال از خواندن اذان موذن زاده اردبيلي و حدود 30 سال از خواندن ربناي شجريان مي گذرد، اين دو نغمه همچنان دراوج قرار دارند چرا كه به قول شاعر مردم اين نغمه را به خاطر سپرده اند و سال ها با آن همذات پنداري كرده و مي كنند.
محمد سرير رييس هيات مديره خانه موسيقي درخصوص ربناي استاد شجريان گفت: اين مناجات در دل و جان ايراني ها تاثير شگرفي گذاشته و نقطه ثقلي در موسيقي آييني است.
وي افزود: تاثير اين قطعه موسيقي در لحظات روحاني افطار يكي از نقاط درخشنده حوزه موسيقي است كه پشتيبان موسيقي بوده و هست.
سرير به ايسكانيوز گفت: اين مناجات علاوه بر پيوند با مسايل روحاني و حسي، قدمتي طولاني دارد و از دل موسيقي مذهبي بيرون آمده است و آنقدر اصيل است كه اين اصالت جان خاصي به آن بخشيده است.
كامبيز روشن روان «آهنگساز» گفت: شنيدن اين مناجات روحانيت افطار را بيشتر و بيشتر مي كند و اين حس معنوي سال هاست كه با ما همراه است.
وي درخصوص ماندگاري اين مناجات گفت: ارتباط بسيار نزديك اين اثر با فرهنگ ايراني و اجراي فوق العاده اي محمد رضا شجريان از رموز ماندگاري اين ربناي تاريخي است.
روشن روان گفت: مردم خاطره خوبي از اين مناجات دارند و همواره دوست دارند قبل از افطار اين اجراي خوب را بشنوند.
داريوش پيرنياكان، دبير و سخنگوي خانه موسيقي گفت: همه فاكتورهاي اين مناجات صحيح و به جاست، اول اينكه يك استاد آواز اين ربنا را خوانده است وهمين طور به لحاظ درست خواندن و تجويد اين آيه ها هيچ مشكلي ندارد.
وي افزود: آواز خوش شجريان باعث ماندگاري اين مناجات شده است.
كيوان ساكت نوازنده تار و مدرس موسيقي درخصوص احساسش بعد از شنيدن اين مناجات گفت: من طي اين سال ها دو آواز بسيار زيبا در زمينه ادبيات قرآني شنيدم يكي اذان مرحوم موذن زاده اردبيلي است كه فوق العاده است و ديگري ربناي استاد محمد رضا شجريان است كه يكي از زيباترين نمونه هاي آواز قرآني در تاريخ موسيقي ايران است.
وي درخصوص دليل تاثيرگذاري اين مناجات گفت: به عقيده من دليل تاثيرگذاري اين مناجات بر افراد مختلف اين است كه استاد شجريان اين مناجات را با خلوص نيت و از صميم قلب خوانده است و اين مناجات ماندگار درك و شناخت اين هنرمند را از موسيقي ايراني و مفاهيم قرآني نشان مي دهد.
عيلرضا قرباني «خواننده» در اين باره گفت: شنيدن اين مناجات همواره يك حس تقدس و توام با جاودانگي و ماندگاري براي من داشته و از دوران طفوليت تا به حال با آن زندگي كردم مثل خيلي از ايراني هاي ديگر.
وي در خصوص ماندگاري اين مناجات گفت: محتواي آن، مناجات است اجراي فوق العاده خوب و استادانه استاد محمد رضا شجريان با اينكه جوان بوده اما آنقدر خوب و ماهرانه است كه هيچ نقصي در شنيدار براي شنونده ايجاد نمي كند و مضمون هم مضمون بسيار مقدسي است و خواه ناخواه در دل مردم رسوخ مي كند.
قرباني افزود: تعدد پخش آن از رسانه نيز از ديگر عوامل موفقيت اين مناجات تاريخي بوده است.
سالار عقيلي خواننده اي كه صدايش شباهت خاصي به صداي استاد شجريان دارد درباره اين مناجات تاريخي گفت: اجراي اين ربنا بسيار قدرتمند است و اثري كه پرقدرت باشد موفق مي شود.
وي گفت: مردم سالهاست با ربناي استاد شجريان زندگي مي كنند من خودم هر بار اين مناجات را گوش مي كنم اشك از چشمانم جاري مي شود و فكر مي كنم افطار بدون اين ربنا هيچ لطفي ندارد.
مجيد انتظامي در پاسخ به اين سوال كه احساسش بعد از شنيدن ربناي تاريخي استاد شجريان چيست گفت: من زماني كه اين مناجات را مي شنوم از خود بيخود مي شوم.
مجيد اخشابي خواننده گفت: يكي از زيباترين و فاخرترين آثار موسيقي آييني ما ربناي ماندگار استاد شجريان است، من از دوران كودكي زماني كه حتي مفهوم اين آيه را به درستي درك نمي كردم بر من تاثيرمي گذاشت.
وي افزود: اين اثر به گونه اي ثبت شده كه در كنار اذان هاي ماه مبارك رمضان بايد وجود داشته باشد تا در واقع پيش درآمد مناسب را ايجاد كند براي لحظه افطار اين وصل بسيار وصل متناسبي است و آن اثر بايد بسيار جذاب و معنوي باشد كه از سوي شنوندگان مورد پذيرش قرار بگيرد.
اخشابي با بيان اينكه اين قطعه بر روي يكي از الحان موسيقي ايراني خوانده شده به ايسكانيوز گفت: گردش نغمات و ملودي ها به گونه اي است كه ناخوآگاه آن حس ايراني و شرقي بودن را به زيبايي تداعي مي كند.
احسان خواجه اميري خواننده جوان و موفق كشورمان درباره احساسش نسبت به ربناي تاريخي شجريان گفت: اين مناجات اثر جاودانه اي است كه ديگر تكرار نمي شود.
وي در خصوص دليل موفقيت ربناي شجريان گفت: خواست خداوند مسبب موفقيت و ماندگاري اين اثر شد.
خواجه اميري گفت: هر بار كه لحظه افطار اين مناجات دل انگيز را گوش مي كنم متعجب و شگفت زده مي شوم كه استاد شجريان چه طور اين كار را خواندند.
اين خواننده گفت: اين مناجات يك اثر فوق العاده موسيقيايي در حوزه آواز و كلام است و اعجاز قرآن كه با صداي بي همتاي استاد شجريان همراه شده است.
سه شنبه 19 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 122]