نگاهي به سياست خارجي ايران در آمريكاي لاتين اشتراك حول محور مبارزه با آمريكا

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: نگاهي به سياست خارجي ايران در آمريكاي لاتين اشتراك حول محور مبارزه با آمريكا
ديدار دو روزه هفته گذشته ايوو مورالس رئيس جمهور بوليوي از تهران، بهانه اي براي نگارش اين مقاله شد. روساي جمهور دو كشور ايران و بوليوي در راستاي روابط حسنه دوجانبه پس از پايان مذاكرات به صدور بيانيه اي درخصوص همكاري هاي موجود و مذاكرات انجام شده مبادرت كردند. براساس اين بيانيه «تهران و لاپاز» مذاكرات انجام شده را مثبت توصيف كرده و توافق كردند. روساي جمهور دوكشور در فضايي آكنده از برادري موضوعات مورد علاقه در زمينههاي مختلف كه ايران و بوليوي را به هم پيوند ميدهد بررسي و بر اراده خويش جهت پيشبرد روابط و پيگيري مشترك اجراي پروژهها براي توسعه اقتصادي و رفاه ملت هاي دو كشور تاكيد كردند. دو طرف در اين بيانيه بر تعهد خويش براي مبارزه و انجام اقدامات سياسي مشخص عليه هرگونه امپرياليسم به منظور تضمين دستيابي به تعادل، برابري، همبستگي و رفاه ملتهاي دنيا براساس اصل احترام به حق حاكميت، آزادي تعيين سرنوشت ملتها و عدم دخالت در امور داخلي، تاكيد كردند. هر دو رئيسجمهور بر اهميت نزديكي روابط بين جمهوري اسلامي ايران و كشورهاي عضو پيمان آلبا كه بيانگر ايجاد اتحاديه هاي جديد برپايه اصل احترام متقابل، همبستگي و مكمل بودن استوار هستند، تاكيد كردند. اين بيانيه شامل حمايت بوليوي از عضويت غير دائم ايران در شوراي امنيت و برنامه هسته اي ايران نيز است. مورالس عنوان كرده ايران علاوه بر امور پتروشيمي، در زمينه توليد سيمان و كشاورزي نيز به بوليوي كمك مي كند. ادواردو پينادو معاون وزير صنايع بوليوي پيشتر گفته بود كه ايران و ونزوئلا 225 ميليون دلار وام براي ساخت دو كارخانه سيمان در اختيار اين كشور قرار مي دهند. مورالس پس از بازگشت به كشورش گفت كه اين كشور در نظر دارد تنها سفارتخانه خاورميانه اي خود را از مصر به ايران منتقل كند.
آمريكاي لاتين با 21 ميليون كيلومتر مربع وسعت و 560 ميليون نفر جمعيت است. منطقه آمريكاي لاتين شامل كشورهاي آمريكاي مركزي ، آمريكاي جنوبي و حوزه درياي كارائيب مي باشد كه مجموعا 32 كشور را در بر مي گيرد. اما به طور سنتي آمريكاي لاتين، به مناطقي از قاره آمريكا گفته مي شود كه زبان هاي اسپانيولي و پرتغالي در آنجا صحبت مي شود. اما عملا، اكثر نيمكره غربي به جز آمريكا و كانادا و كشورهاي غيراسپانيولي زبان حوزه درياي كارائيب تحت عنوان آمريكاي لاتين دسته بندي شده اند. از منظري سياسي - اجتماعي، آمريكاي لاتين تقريبا تمامي كشورهاي جنوب ايالات متحده آمريكا شامل مكزيك (در آمريكاي شمالي)، اكثر كشورهاي آمريكاي جنوبي و مركزي و كشورهاي حوزه كارائيب را كه در آنجا اسپانيولي، پرتغالي، فرانسوي يا زبان بومي صحبت مي شود، در بر مي گيرد. بر اساس اين معيار، آمريكاي لاتين به 20كشور مستقل و چندين واحد سياسي وابسته تقسيم مي شود. آمريكاي لاتين اغلب شامل اين كشورها تلقي مي شود: آرژانتين، بوليوي، برزيل، شيلي، كلمبيا، كاستاريكا، كوبا، جمهوري دومينيكن، اكوادور، السالوادور، گواتمالا، هائيتي، هندوراس، مكزيك، نيكاراگوا، پاناما، پاراگوئه، پرو، اروگوئه، ونزوئلا.
سفرها و ديدارهاي متعدد مقامات جمهوري اسلامي ايران از از كشورهاي آمريكاي لاتين از جمله كوبا، ونزوئلا، نيكاراگوئه، بوليوي و برزيل، اروگوئه و سفرهاي متقابل مقامات كشورهاي آمريكاي لاتين به ايران (از جمله سفر فيدل كاسترو، هوگو چاوز، دانيل اورتگا، ايوو مورالس و...)، ضرورت پرداختن به سياست خارجي ايران در آمريكاي لاتين را پيش از بيش مهم مي سازد. دلايل اصلي نگاه جمهوري اسلامي ايران به آمريكاي لاتين و سياست حضور در اين منطقه عمدتا در سه دليل عمده مي تواند خلاصه شود: يكي به خاطر برسر كار آمدن حكومت هاي چپ مخالف آمريكا در اين منطقه كه زمينه مساعد براي گسترش روابط را فراهم كرده است بدين صورت كه با حضور ايران در حياط خلوت آمريكا، ايران مي تواند در مقابل آمريكا عرض اندام كرده و اعلام بكند اگر شما در خاورميانه حضور و نفوذ داريد ما نيز در حياط خلوت شما حضور و نفوذ داريم كه در واقع سياست بازي با حاصل جمع مضاعف است. دوم حضور اقليت قابل توجه مسلمان در منطقه آمريكاي لاتين مي باشد. سومين دليل هم بحث روابط و مناسبات اقتصادي - تجاري و همكاري هاي فني است.

حكومت هاي گراي
مخالف آمريكا

احساسات ضدآمريكايي هم اكنون بسياري از كشورهاي آمريكاي لاتين را فراگرفته است. مردم اين منطقه چه ثروتمند و چه فقير در برابر سياست هاي يكجانبه گرايانه دولت بوش به شدت موضعگيري مي كنند. نظر سنجي هاي سراسري كه اخيرا در اين منطقه انجام شده نشان مي دهد كه 86 درصد از مردم آمريكاي لاتين، سياست هاي جهاني آمريكا را قبول ندارند. با تحليل سياست هاي چپ هاي آمريكاي لاتين مي توان آنها را به دو دسته تقسيم كرد: يك دسته رهبران و جنبش هاي چپي هستند كه در كمونيسم و سوسياليسم يا كاستروئيسم ريشه دارند و دقيقا به خاطر همين ريشه ها براي خود پايگاهي ساخته اند. آنها دريافته اند كه اشكال و ايراد شوروي سابق و حتي كوبا چه بوده و در گذشته چه مواردي باعث ناكامي در آمريكاي لاتين شده است. نكته ديگر مورد توجه اين گروه، موانع و محدوديت هايي است كه جهاني شدن براي سياست هاي اين كشورهاي ايجاد كرده است. چپ ها در شيلي، برزيل و اروگوئه جزو اين دسته اند. اين چپ ها بر سياست هاي اجتماعي، آموزشي و بهداشتي، مسكن و برنامه هاي ضدفقر تاكيد دارند. اما هميشه اين تاكيدات در يك چارچوب اقتصاد كلان صورت مي گيرد. سياست هاي اين گروه باعث تقويت و تحكيم نهادهاي دموكراتيك مي شود اما در مواردي هم اين سياست ها بدون هدف پيش مي رود. اين سياست ها اغلب در ضديت با آمريكا قرار مي گيرد. شيلي برسر جنگ در عراق با آمريكا در شوراي امنيت سازمان ملل متحد مخالفت كرد، برزيل سياست تجاري آمريكا را رد كرد و اروگوئه روابط ديپلماتيك خود را با هاوانا از سر گرفته است. اما اين مخالفت به ندرت به رويارويي منجر مي شود. درست در زماني كه بوش به عراق حمله كرد، شيلي يك موافقتنامه تجارت آزاد با آمريكا امضا كرد و لولا داسيلوا در پايتخت برزيل ميزبان بوش بود. اين گروه از چپ ها چندان براي واشنگتن دغدغه اي ندارند و گاه از وجود آنها هم استقبال مي شود. اما گروه ديگر چپ ها بسيار متفاوت هستند و ويژگي اصلي آنها سياست ها و شعارهايي است كه توده مردم را هدف مي گيرد. ملي كردن منابع و درآمدهاي داخلي و به ويژه مخالفت با آمريكا، سياست اصلي اين دسته از رهبران است. علاوه بر ونزوئلا، در بوليوي، نيكاراگوا، اكوادور، آرژانتين و اخيرا پاراگوئه هم رهبران دست دوم چپ ها روي كار هستند و هر روز بر تعداد آنها افزوده خواهد شد. هرچند ايالات متحده به مقابله با اين حكومت ها پرداخته است. تهاجم سياسي - نظامي جهاني آمريكا در چند زمينه در آمريكاي لاتين آشكار است.
هدف تهاجم آمريكا، تقويت رژيم هاي فاسد و وابسته، بي ثبات كردن رژيم هاي مستقل، فشارآوردن به چپ ميانه رو براي گرايش به راست و نابودي يا منزوي كردن جنبش هاي مردمي در حال شكوفايي كه با امپراتوري آمريكا و حكومت هاي دست نشانده آن مبارزه مي كنند.
تهاجم نظامي - سياسي واشنگتن در آمريكاي لاتين بخشي از يك مبارزه جهاني براي گسترش و تحكيم قدرت سلطه طلبانه آن از طريق تركيبي از پايگاه هاي نظامي و رژيم هاي سياسي وابسته است. ايالات متحده آمريكا، براي مدتي طولاني دو سلاح عمده براي كنترل آمريكاي لاتين در اختيار داشته است. يكي از آنها كنترل اقتصادي بوده است و ديگري نيروي نظامي. هر دو اين ابزارها و سلاحها بطور مداوم مورد استفاده ايالات متحده آمريكا واقع شده اند. هر دو اين سلاح ها اكنون در حال تضعيف و متزلزل شدن هستند كه مشكلات بسيار جدي براي برنامه ريزان آمريكايي پديد آورده است. رهبران چپگرا هم پيماني با آمريكا را هدف سياست خارجي خود نمي دانند. با اين حساب بايد منتظر رهبران چپگراي بيشتري در منطقه بود. مهمترين رهبران چپگراي آمريكاي لاتين عبارتد از: كريستينا فرناندز دو كرشنر از 10 دسامبر 2007 و پيش از آن نستور كرچنر(از 25 مي 2003 تا 10 دسامبر 2007)، رئيس جمهور بوليوي خوان ايوو مورالس آيما (از 22 ژانويه 2006)، رئيس جمهور برزيل لوئيز ايناسيو لولا داسيلوا (از 1 ژانويه 2003كه در انتخابات اكتبر 2006 دوباره انتخاب شد)، رئيس جمهور شيلي ميشله باشلت (از 11 مارس 2006)، رئيس جمهور كاستاريكا اسكار آرياس سانچز (از 8 مي 2006)، رائول كاسترو روز رهبر كوبا( پيشتر فيدل كاسترو، رئيس شوراي دولت و رئيس شوراي وزرا، نخست وزير از فوريه 1959 تا 24 فوريه 1976، از زماني كه دفتر نخست وزيري ملغي شد، رئيس جمهور از (2 دسامبر 1976 تا 2007)، رئيس جمهور اكوادور رافائل كوريا دلگادو (از 15 ژانويه 2007)، رئيس جمهور هائيتي رنه پريوال (از 14 مي 2006)، رئيس جمهور نيكاراگوا دانيل اورتگا ساودرا (از 10 ژانويه 2007)، رئيس جمهور اروگوئه تاباره واسكئز (از 1 مارس 2005) رئيس جمهور ونزوئلا هوگو چاوز فرياس (از 3 فوريه1999 كه در انتخابات 3 دسامبر 206 دوباره انتخاب شد). (آلوارو كولوم سوسيال دموكرات و رهبر حزب چپ ميانه رو اتحاد ملي اميد در 4 نوامبر 2007 در دور دوم انتخابات رياست جمهوري گواتمالا به پيروزي رسيد)، فرناندو لاگو«(يك اسقف سابق و چپگراي كليساي كاتوليك رم و رهبر ائتلاف اتحاد ميهني براي تغيير در انتخابات رياست جمهوري پاراگوئه كه در 21 آوريل 2008 به پيروزي رسيد)

عامل اسلام

اوايل قرن نوزدهم تا آستانه جنگ جهاني دوم طي چند مرحله مهاجرت، صدها هزار نفر از طوايف مختلف نژادي و مذهبي از منطقه خاورميانه به آمريكاي لاتين كه بخشي از ينگه دنيا است، مهاجرت كردند. اكثريت آنها از شامات بودند. علل و انگيزههاي امواج مهاجرتهاي صورت گرفته از خاورميانه به آمريكا و آمريكاي لاتين، متفاوت است. يافتن سرزميني براي معيشت امن و با ثبات، فرار از جنگهاي داخلي و عشيرهاي و مذهبي و رهايي از استبداد عثماني از جمله انگيزه هاي عمده اين مهاجرتها بوده است. براساس آمار سال 2000 جمعيت عرب تبار آمريكاي لاتين بالغ بر 17 ميليون نفر بوده است. در ونزوئلا و شيلي اكثر عرب تبارها فلسطيني و در برزيل لبناني و در آرژانتين اهل سوريه هستند. بسياري از آنها به جايگاه هاي رفيع سياسي، اقتصادي و اجتماعي رسيدند. كارلوس منم كه به رياست جمهوري آرژانتين رسيد و ... حتي تعداد لبناني تبارهاي برزيل از جمعيت خود لبنان هم بيشتر است. جاي شگفتي دارد كه عرب تبارها در آمريكاي لاتين لابي هاي قابل توجهي براي كشورهاي عربي نيستند. در صورتي كه جامعه يهوديان در آمريكاي لاتين براي رژيم اسرائيل و سياست هاي آن بهترين لابي ها و حاميان را تشكيل مي دهند. مواضع بسياري از كشورهاي آمريكاي لاتين در قبال تحولات و مسائل منطقه خاورميانه از ديرباز در اكثر مواقع به سود اعراب بوده است. در حال حاضر، شمار مسلمانان كشورهاي آمريكاي لاتين، به بيش از 6 ميليون نفر مي رسد كه اين رقم در آرژانتين به 900 هزار نفر و در بزريل يك ميليون و پانصد هزار نفر است. سازمان اسلامي آمريكاي لاتين (IOLA) در آرژانتين فعالترين سازمان در زمينه تبليغ و گسترش اسلام به شمار مي رود كه توسط عربستان سعودي تامين مالي مي شود. 100 هزار نفر از مسلمانان آرژانتين را شيعيان و تعداد كمي از آنها را نيز دوروزي ها تشكيل مي دهند پس از پيروزي انقلاب اسلامي، جمهوري اسلامي ايران بنا به رسالت خود در حمايت از مسلمانان جهان و ايجاد تسهيلات بيشتر در امور مذهبي و فرائض ديني مسلمان اين كشور اقدام به احداث مسجدي تحت عنوان «مسجد التوحيد» در شهر بوينس آيرس كرده و نشريات و ايستگاه راديويي ايمان در آنجا راه اندازي شده است. هم اكنون در برزيل بيش از يك ميليون و پانصد هزار نفر مسلمان زندگي ميكنند. 350000 فلسطيني در شيلي زندگي مي كنند كه بزرگترين جامعه فلسطينيان در خارج از منطقه خاورميانه مي باشد. در ترينيداد و توباگو، مسلمانان 12 تا 17 درصد جمعيت اين كشور را تشكيل مي دهند كه حدود 150000 نفر هستند. 20درصد از كل جمعيت 438144 نفري سورينام يعني 87628 نفر مسلمان هستند، حتي در سورينام مسلمانان افغاني تبار وجود دارد. سورينام همچنين عضو جنبش عدم تعهد (NAM)، و سازمان كنفرانس اسلامي (OIC) مي باشد. نسبت جمعيت مسلمانان گويان به كل جمعيت كشور براساس آمار بين 12 تا 17درصد است يعني 130 هزار نفر از كل جمعيت 765823 نفري اين كشور، مسلمان هستند. گويان نيزمسلمانان افغاني تبار دارد. گويان همچنين عضو سازمان كنفرانس اسلامي(OIC) است. سازمان تربيتي، علمي و فرهنگي اسلامي (آيسيسكو) در ششمين گردهمايي روساي مراكز فرهنگي و شوراهاي اسلامي كشورهاي آمريكاي لاتين و درياي كارائيب در شيلي در 30 آگوست 2007 خواستار تاسيس شوراي عالي مسلمانان آمريكاي لاتين و همچنين تاسيس كرسي هاي تمدن اسلامي در دانشگاه هاي آمريكاي لاتين شد.

عامل اقتصادي و تجاري

در حال حاضر حجم كل مبادلات ايران با كشورهاي آمريكاي لاتين دو ميليارد دلار است. براي گسترش همكاري هاي ايران و آمريكاي لاتين ظرفيت هاي زيادي وجود دارد. آمريكاي لاتين در سال 2005 با 4/5 تريليون دلار توليد ناخالص داخلي، 423 ميليارد دلار صادرات كالا و خدمات (با 25درصد رشد) و در همان سال 368 ميليارد دلار واردات كالا و خدمات ( با 19درصد رشد) بود. منطقه بسيار وسيع آمريكاي لاتين با دارا بودن بيش از 30 كشور و برخورداري از منابع عظيم نفت و گاز و ظرفيت هاي بالاي معدني، صنعتي و كشاورزي شريك اقتصادي بسيار خوبي براي ايران است. توسعه هم جانبه روابط اقتصادي با كشورهاي آمريكاي لاتين جزو راهبردهاي دولت جمهوري اسلامي ايران در عرصه روابط خارجي است. از اين رو جايگاه مهم منطقه آمريكاي لاتين نزد مسوولين و همچنين فعالان بخش اقتصادي و تجاري شناخته شده است. منطقه آمريكاي لاتين ظرفيت هاي گسترده اي براي حضور شركت هاي بزرگ صادر كننده خدمات فني و مهندسي، دارد. بخش هاي كشاورزي، صنعت و معدن و خدمات از مهمترين بخش هاي همكا ري اقتصادي دو كشور است. در سال 1384 ميزان كل صادرات ايران به منطقه آمريكاي لاتين 250 ميليون دلار گزارش شده است كه سه صدم درصد از كل صادرات ما را نشان مي دهد. عمده ترين واردكنندگان منطقه آمريكاي لاتين از ايران در سال 1384 عبارتند از : 1) برزيل 49/6 ميليون دلار ، 2) ونزوئلا 32 ميليون دلار، 3) كلمبيا 10 ميليون دلار، 4) آروبا 8/1 ميليون دلار، 5) كوبا 7/6 ميلون دلار، 6) شيلي 6 ميليون درصد، 7) پاناما 1/5 ميليون دلار، 8) اروگوئه 1/4 ميليون دلار. واردات ما در سال 1384 از منطقه آمريكاي لاتين 917 ميليون دلار گزارش شده است. عمده ترين صادركنندگان منطقه آمريكاي لاتين در سال 1384 به جمهوري اسلامي ايران عبارتند از: 1) برزيل826 ميليون دلار، 2) اروگوئه 41 ميليون دلار، 3) مكزيك 22 ميليون دلار، 4) شيلي 5/1 ميليون دلار، 5) اكوادور 4/3 ميليون دلار، 6) پاناما 3/6 ميليون دلار، 7) ونزوئلا 3/4 ميليون دلار، 8) پاراگوئه 3/1 ميليون دلار. اقتصاد جمهوري اسلامي ايران و آمريكاي لاتين مي تواند مكمل يكديگر باشند. همكاري هاي نفتي از مهمترين جنبه هاي روابط ايران با ونزوئلا، بوليوي مي باشد. ونزوئلا به همراه تريني نداد و توباگو و ايران خواهان تشكيل اوپك گازي هستند. با توجه به مطالب فوق، مي توان چنين استنباط كرد كه عامل اتحاد هاي فراملي را بايد در دو مقوله «اقتصاد» و «ايدئولوژي» جست وجو كرد. هرچند در خاطره تاريخ، مصاديقي از تلفيق اين دو مولفه وجود دارد به اين صورت كه نظريات اقتصادي گاه در مسند ايدئولوژي عرض اندام نموده اند. لكن تفكيك اين دو از هم لااقل در يك بحث تئوريك، صحيح تر به نظر مي رسد. با پذيرش اين دو عامل وحدت آفرين اتحاد ميان كشورهاي آمريكاي لاتين با ايران چندان غير قابل درك نيست. آنچه مشخص است «نفت» به عنوان گرانترين سرمايه اقتصادي ايران و كشورهاي آمريكاي لاتين به عنوان يك عنصر اقتصادي موجبات اشتراك منافع و اتحاد بين المللي را فراهم مي آورد. اما روي ديگر سكه، يعني ايدئولوژي اشتراك فكري ميان كشور اسلامي ايران، با كشورهاي آمريكاي لاتين است.
براي حل معماي اشتراك ايدئولوژي بايد به يك كلمه توجه كرد و آن «آمريكا» است. عامل وحدت بخش ميان تمام كشورهاي مذكور با اعتقادات مختلف در يك عبارت خلاصه مي شود و آن «ضد آمريكايي بودن» است. آمريكا در اين ميان نه به عنوان يك كشور، بلكه به عنوان ابر قدرت قابل توجه است. اگر با اندكي مسامحه، جامعه جهاني را به منزله يك كشور بزرگ فرض كنيم كه قدرتمندترين عضو آن ايالات متحده آمريكا باشد، كشورهايي مانند ايران، ونزوئلا، اكوادور، كوبا را بايد به عنوان يك اپوزيسيون بين المللي دانست كه با هدف جابه جايي يا حداقل تعديل قدرت عمل مي كنند. با قدرت گرفتن احزاب چپ گرا و ناسيوناليست و اولويت هاي آنان درسياست هاي اقتصادي، اجتماعي، سياسي و خارجي كه در راستاي منافع جمهوري اسلامي قرار دارد، روابط ايران با آمريكاي لاتين وارد مرحله جديدي شد. از ويژگي هاي مهم اين دوره تقويت روابط سياسي و اقتصادي (كه در روابط با برخي كشورها نظير ونزوئلا چشمگير مي باشد) است. بدون شك مبارزه با امپرياليستي به نام ايالات متحده و منافع اقتصادي و تجاري، روابط دوجانبه را مي توان موتور پيش برنده روابط مذكور در حال حاضر ناميد. مبارزه با آمريكا كه به شعار اصلي بسياري از رهبران نوظهور آمريكاي لاتين تبديل شده، فرصتي است كه هيچ كشوري به اندازه جمهوري اسلامي ايران نمي تواند از آن بهره مند شود. تلاش كشورهاي منطقه براي خارج شدن از سلطه آمريكا، بيشتر از هر چيز آنها را نيازمند متحداني ساخته كه در اين زمينه يعني ضديت با آمريكا با آنها همگام هستند.
علاوه بر اين استعداد آمريكاي لاتين در دگرگون ساختن نظام بين المللي و ايجاد جهاني چند قطبي و تحديد هژموني آمريكا كاملا بااهداف ايران در اين زمينه تطابق دارد و به هر دو طرف اجازه مي دهد تابا همگرايي در اين زمينه با قدرت بيشتري پياده سازي اهداف فوق را دنبال نمايند. از بعد اقتصادي منطقه بسيار وسيع آمريكاي لاتين با برخورداري ازمنابع عظيم نفت و گاز و ظرفيت هاي بالاي معدني، صنعتي و كشاورزي مي تواند شريك اقتصادي بسيار خوبي براي جمهوري اسلامي ايران باشد، كه با افزودن فرصت هاي تجاري و سرمايه گذاري به آن مي توان به توانمندي هاي چشم گيري در زمينه اقتصادي دست يافت. در اين زمينه ايران، علاوه بر صادرات نفت، از توانايي بالايي براي صادرات خدمات مهندسي و فني، توليدات و مصنوعات فولادي و مسي، توليدات پتروشيمي، توليدات پلاستيكي و غيره برخوردار است و به واسطه موقعيت ژئواستراتژيك خود در خاورميانه و توانايي هاي اقتصادي مي تواند نقش مهمي را در متنوع سازي روابط تجاري و اقتصادي كشورهاي آمريكاي لاتين ايفا كند. در مجموع هم پيماني و همسويي سياسي رئيس جمهور ايران با رهبران چپگراي آمريكا لاتين يعني چاوز، مورالس و اورتگا خشم مقامات آمريكايي را برانگيخته است. رهبران انقلابي و مردمي آمريكاي لاتين، در مقام رهبران منتخب و پاسخگو به مردم خود و در چارچوب عرف و هنجار بين المللي از ايران ديدار كرده و در زمينه هاي مختلف قراردادهاي متقابلا سودمندي با دولت ايران امضا مي كنند. منطقه آمريكاي لاتين كه سابقا به عنوان حياط پشتي ايالات متحده شناخته مي شد در حال حاضر مقصد سفرهاي دوره اي مقامات ايراني شده است. روزنامه هاي منطقه آمريكاي لاتين نيز معتقدند اين سفرها به منظور تقويت ائتلاف با اين كشورها است كه حكومت هايشان علنا مخالف ايالات متحده هستند. به اعتقاد برخي تحليل گران انجام اين امر براي اثبات اينست كه اگر ايالات متحده قادر است در خاورميانه حضور خود را گسترش دهد، ايران نيز مي تواند همين سياست را در آمريكاي لاتين پياده كند. ونزوئلا، بوليوي، نيكاراگوئه و اكوادور نقطه توجه ديپلماسي ايران هستند. احمدي نژاد در ديدار سال گذشته خود از بوليوي، توافقي براي به اجرا در آوردن چهار يادداشت تفاهم همكاري در زمينه سوخت، كشاورزي، معادن و منابع طبيعي به ارزش 100 ميليون دلار به امضا رساند. بوليوي پس از هائيتي فقيرترين كشور قاره آمريكا است و تقريبا پيش از اين براي ايران ناشناخته بود. اما با به قدرت رسيدن مورالس در ژانويه 2006 و متفق شدن با ونزوئلا در برابر ايالات متحده براي اولين بار مورد توجه ايران قرار گرفت. رييس جمهوري ايران در ديدار سال گذشته خود همچنين به ونزوئلا رفت و پس از ديدار با چاوز، سه سند همكاري در زمينه انرژي، صنعت و تفاهم نامه جامع همكاري ها در حضور روساي جمهوري دو كشور ميان مسوولان ايران و ونزوئلا به امضا رسيد. احمدي نژاد كه پيشتر در مراسم تحليف «دانيل اورتگا» شركت كرد، به رئيس جمهور نيكاراگوئه وعده داد تا در پروژه هاي كشاورزي در عوض مواد خوراكي سرمايه گذاري كند. استراتژي ايران در آمريكاي لاتين با يك مانع بزرگ به نام آرژانتين و «كرچنرها» روبه روست. با وجود اينكه دولت آرژانتين با تمامي كشورهايي كه هدف ديپلماسي ايران هستند، روابط خوبي دارد، اما با تهران درگيري سختي بر سر حمله در مرزك يهودي آميا كه در اين كشور در سال 1994صورت گرفت، دارد. اما در پايان از يك نكته مهم نيز نبايد غافل شد و آن اينكه، چاوز كه در هشت سال اخير هفت بار به ايران سفر كرده است، در ساعات پاياني سفر آخرش در حالي كه كنار محمود احمدي نژاد، همتاي ايراني اش ايستاده بود، گفت: «اتحاد ايران و ونزوئلا و ديگر كشورهاي آزاد باعث ناراحتي واشينگتن است.» ونزوئلاي تحت حاكميت چاوز سالانه حدود 70 ميليارد دلار كالا به جهان صادر مي كند كه قبلا بيش از 50 درصد از اين مقدار، به ايالات متحده مي رفته است. در سال 2006 ونزوئلا 69/23 ميليارد دلار صادرات داشته كه 23/6 درصد به ايالات متحده بوده و همچنين 28/81ميليارد دلار واردات داشته كه 30/6 درصد از ايالات متحده بوده است. لفاظي هاي هوگو چاوز عليه آمريكا - در زمان ديدار با مقامات ايراني در كاراكاس به ويژه هنگام سفر به ايران در تابستان گذشته- يادآور مواضع 10 سال پيش ماهاتير محمد نخست وزير پيشين مالزي است. مواضع ضدآمريكايي ماهاتير محمد كه هرگز بر روابط مالزي و آمريكا تاثير منفي نگذاشت در ايران اين تصور را ايجاد كرده بود كه او متحد خوبي در برابر آمريكاست. هم اكنون نيز مواضع رهبران آمريكاي لاتين همين تلقي را ايجاد كرده است. بر ارقام بالا اگر كارنامه نيكاراگوا هم افزوده شود، مطلب روشن تر مي شود.
دوشنبه 18 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 466]