بازي جديد امريكا در پاكستان

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: بازي جديد امريكا در پاكستان
خبرگزاري جمهوري اسلامي(ايرنا)-گروه تحقيق و تفسير خبر- اميرحسين كبيري : به دنبال استعفاي پرويز مشرف ، گمانه زني‌ها حاكي از تكاپوي امريكا براي جايگزيني مهره‌اي مناسب‌تر براي هدايت قدرت سياسي در پاكستان است.

پاكستان با مساحتي درحدود 840 هزار كيلومتر مربع و 165 ميليون نفر جمعيت كشوري است كه اكثر شهروندان آن‌ را مسلمانان تشكيل مي‌دهند در حالي كه پيشتر، از مناطق اصلي زندگي پيروان دو مذهب بوديسم و هندو بود.
پاكستان به دنبال اقدامات جنبش «مسلم ليگ» به رهبري محمدعلي جناح در سال 1947 از واحد سياسي شبه قاره هند جدا شد. در واقع پاكستان به دنبال خواست مسلمانان هند براي داشتن كشوري مستقل به وجود آمد كه در ابتدا از دو قلمروي شرقي و غربي تشكيل مي‌شد؛ بخش شرقي كه در خليج بنگال- در نوار مرزي هند و برمه قرار دارد ،‌ به دنبال كوشش اكثريت بنگالي زبان در سال 1971 به كمك هندوستان استقلال يافت كه بنگلادش امروزي محسوب مي شود و بخش غربي آن كه منطقه وسيعي از كوه هاي هيماليا تا ساحل درياي عمان را در بر مي‌گيرد، ‌همين پاكستان كنوني است.
پاكستان متشكل از چهار ايالت سند، پنجاب، بلوچستان و سرحد است كه زير نظر حكومت مركزي اداره مي‌شوند. ساختار سياسي پاكستان متأثر از حضور استعمار انگليس در منطقه از نوع فرمانداري بود ولي از سال 1965 به جمهوري تغيير يافت.
بر طبق قانون اساسي پاكستان، ارتش مافوق قواي سه گانه كشور است. بر همين مبنا نيروهاي نظامي در طول تاريخ پاكستان همواره نقشي كليدي در قدرت داشته‌اند به گونه‌اي كه در طول 61 سال عمر نظام جديد سياسي پاكستان، چهار بار ارتش دست به كودتا زده و 25 سال قدرت را مستقيماً در دست داشته است.
اسكندر ميرزا اولين رييس جمهور پاكستان بود كه در سال 1335(شمسي) پس از تغيير نظام سياسي پاكستان به جمهوري، به اين سمت منصوب شد. وي به منظور اصلاح قانون اساسي،‌ حكومت نظامي اعلام كرد و بدين ترتيب زمينه را براي كودتاي نظامي ژنرال "محمد ايوب خان" فراهم آورد.
ژنرال ايوب خان در پنجم آبان 1337 عليه رييس جمهور وقت كودتا نمود. ايوب خان با اعلام حكومت نظامي، نخست وزيري پاكستان را نيز در دست گرفت و اسكندر ميرزا را به لندن تبعيد كرد. نخستين جنگ هندوستان و پاكستان بر سر كشمير در دوران زمامداري محمد ايوب خان به وقوع پيوست.
يك دهه بعد، در سوم فروردين 1348 "يحيي خان" فرمانده ارتش عليه ايوب خان كودتا كرد و موجبات سقوط او را فراهم آورد. ژنرال يحيي خان با برقراري حكومت نظامي، نام اين كشور را «جمهوري فدرال اسلامي پاكستان» نهاد.
اگرچه يحيي خان قرباني كودتا نشد ولي بعد از جنگ1971 با هند كه موجب شكست پاكستان و استقلال بنگلادش از اين كشور شد، در 29آذر1350 استعفا داد و مقدمات برگزاري انتخابات در پاكستان را فراهم آورد. "ذوالفقارعلي بوتو" پيروز اين انتخابات بود. بوتو با تغيير قانون اساسي، از رياست جمهوري استعفا نمود و عهده دار نخست وزيري شد. كابينه او در 14تير1356 با كودتاي نظامي ژنرال ضياءالحق- فرمانده وقت ارتش- سقوط كرد. بوتو كه در جريان اين كودتا دستگير شده بود علي‌رغم فشارهاي بين المللي در 15فروردين1358 اعدام شد.
"ژنرال ضياءالحق" كه 11 سال در رأس هرم قدرت قرار داشت ، با منحل كردن اكثر احزاب سياسي پاكستان، هرگونه فعاليت سياسي را مورد پيگرد قرار داد. او به عنوان سومين كودتاگر در تاريخ پاكستان،‌ در 26مرداد1367 در حالي كه هربرت واسون نماينده پنتاگون در اسلام آباد و آرنولد رافائل سفير امريكا او را همراهي مي‌كردند، در يك حادثه هوايي مشكوك كشته شد.
در يازدهم اوت 1943، پرويز مشرف به عنوان دومين پسر خانواده در دهلي نو متولد شد. با تقسيم هندوستان در سال 1947، خانواده مشرف به پاكستان مهاجرت كرده و در كراچي رحل اقامت افكندند.
پرويز در هفده سالگي وارد دانشكده نظامي پاكستان در «كاكول» شد. او همچنين در دانشگاه دفاع ملي راولپندي و كالج سلطنتي تحقيقات دفاعي انگليس آموزش ديد.
به دنبال اعلام بازنشستگي ژنرال جهانگير كرامت، مشرف از سوي نواز شريف به درجه ژنرالي نايل آمد و از آنجايي كه در جنگ كارگيل نقش برجسته‌اي ايفا كرده بود، به فرماندهي ارتش پاكستان منصوب شد.
مشرف در 20مهر1378(12اكتبر1999) در پي يك كودتاي نظامي بدون خونريزي قدرت را به دست گرفت. وي بلافاصله پس از رسيدن به قدرت، با ايجاد تغييراتي در قانون اساسي كشور،‌ اختيارات رييس جمهور را افزايش داد.
به دنبال خروج ارتش شوروي از افغانستان، امريكا كوشيد تا دامنه فعاليت مبارزان افغان را محدود كند چرا كه جنگ داخلي در اين كشور، ديگر نفعي براي واشنگتن نداشت. با حملات 11 سپتامبر و حمله امريكا به افغانستان، كاخ سفيد از اسلام آباد خواست براي سرنگوني طالبان به آنها كمك كند. پاكستان كه در پي انفجارهاي اتمي 1998 مورد تحريم بين المللي قرار گرفته بود و اقتصاد خود را در ركودي شديد مي‌ديد، همراهي خود را با امريكا اعلام داشت. در واقع مشرف با حمايت از سياست «مبارزه با تروريسم» و قرار گرفتن در جبهه ايالات متحده توانست از يك شخصيت مطرود به يك رهبر سياسي مورد قبول جامعه بين المللي بدل شود و با بهره گيري از كمك‌هاي مالي واشنگتن ، به بهبود وضعيت اقتصادي كشورش بپردازد.
موقعيت پرويز مشرف در پي حوادث مسجد سرخ رو به ضعف گذارد. از اين پس بود كه مشرف مذاكراتي را براي تقسيم قدرت با بي نظير بوتو ، نخست وزير سابق و رهبر حزب مردم آغاز كرد. عدم توانايي حكومت مركزي براي مقابله با آشوب‌هاي مناطق هم مرز با افغانستان و نيز مناطق قبيله‌نشين شمال شرقي كه در واقع با اقتصادي خودكفا و بدون هيچ ارتباطي با نظام اداري- مالي دولت مركزي اداره مي‌شوند، پيوسته در تضعيف قدرت ژنرال مشرف نقش داشته‌اند چرا كه اين مناطق، قلمروي جولان «طالبان پاكستان» بوده كه باعث ايجاد تنش‌هايي در معادلات منطقه‌اي شده است.
تعليق قانون اساسي، انحلال دادگاه عالي و بركناري "افتخار محمد چودهري" رييس ديوان عالي پاكستان، ترور بي نظير بوتو و به دنبال آن تعويق انتخابات پارلماني به دليل آنچه «نگراني هاي امنيتي» عنوان گرديد، همگي اشتباهاتي استراتژيك بود كه آثار خود را در بخش اقتصادي نيز نشان داد و باعث كاهش محبوبيت مشرف شد.
برآيند همه اين خطايا، شكست سنگين حزب مسلم ليگ شاخه قائد اعظم در انتخابات مجلس بود كه سبب شد پرويز مشرف براي اولين بار پس از به قدرت رسيدن، دولت را از دست دهد.
به اين ترتيب؛ ژنرال پرويز مشرف روز دوشنبه(28مرداد) در ساعت يك بعدازظهر به وقت محلي طي نطقي تلويزيوني گفت: «بعد از مشورت با مشاوران حقوقي و جويا شدن نظر متحدان سياسي، تصميم گرفتم استعفا دهم» بي شك،‌اشاره ژنرال به «متحدان سياسي»، به مخالفت امريكا از حضور مشرف در رأس هرم قدرت سياسي است چرا كه شرايط وخيم اقتصادي پاكستان در كنار بحران‌هايي كه گروه‌هاي افراطي بنيادگرا در شمال اين كشور پديد آورده‌اند، موجب نگراني متحداني چون واشنگتن از تداوم حكومت او شده است.
به نظر مي رسد ارتش با توجه به شرايط ناگوار اقتصادي و سياسي پاكستان به اين نتيجه رسيده است كه اين مشكلات را براي دولتي غيرنظامي باقي بگذارد تا بتواند در حاشيه، اوضاع را تحت كنترل خود درآورد. مشاوران ژنرال تصميمي بهنگام اتخاذ كرده‌اند چرا كه دو كودتا گر پيش از مشرف، حاضر به استعفا نشدند و جان خود را بر سر اصرار بر ماندن در قدرت از دست دادند.
اين، همان تهديدي بود كه نواز شريف پيشتر اعلام داشته بود. او گفته بود به سرنگوني مشرف اكتفا نخواهد كرد و مي‌كوشد وي را در دادگاه به جرم خيانت به كشور محاكمه كرده و به اعدام سپارد.
بدون ترديد، با استعفاي مشرف از رياست جمهوري ، وضعيت دولت ائتلافي سيد يوسف‌ رضا گيلاني نيز متزلزل خواهد بود چرا كه ديگر دو حزب مردم و مسلم ليگ شاخه نواز، هدف مشتركي براي ائتلاف نخواند داشت و پيش بيني مي‌شود به زودي كابينه گيلاني سقوط كند.
با اين حال؛ كاخ سفيد كه تاكنون آشكارا نسبت به اين قضايا موضع گيري نكرده است، تا زماني سكوت خواهد كرد كه احزاب مخالف در جهت منافع و اهداف واشنگتن در منطقه قدم بردارند.
شنبه 16 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 201]