نمايش درماني حركت به سمت زندگي آزاد

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نمايش درماني حركت به سمت زندگي آزاد
فرهنگي. تئاتر. نمايش درماني . زندگي
از: مجيد امرايي - نمايش درماني روشي درماني، ابزاري براي حركت به سمت زندگي آزاد و سرشار از پويايي است .

نمايش درماني همان گونه كه از نام آن برمي آيد، عبارت است از بررسي كاربردي نظام مند و واقعي، فرايندها، عملكردها و محصولات تداعي ذهني فرد در قالبي نمايشي، با محوريت درمان و توانبخش‌سازي افراد.

دراين روش به كمك بازي گروهي و شناخت درست واصولي خلقيات شخص مراجعه كننده و بكارگيري تكنيك‌هاي آموزشي واجرايي علم روانشناسي و هنر تئاترفرايند ها، عملكردها و محصولات تداعي ذهني فرد مجال بروز و ظهور مي يابد .

براين اساس و براي دست يابي به اهداف درماني و كاهش وتسكين علائم بيماري وهمچنين انسجام ويكپارچگي عاطفي و جسماني و رشد شخصيتي فرد مراجعه‌كننده ، نمايش درماني رويكردي جدي و فعال را در پيش مي‌گيرد كه نتايج درماني و توانبخش‌سازي آن گاه دركوتاه مدت و در مواقعي هم در دراز مدت متبلور شود دراين شيوه نمايش درمانگر با شناخت كامل ازعلائم باليني فرد وآگاهي ازتكنيك‌هاي خاص اجرايي و انتخاب شده جهت تمرين نمايشي و شناخت جنبه‌هاي روحي و رواني درمانجو به كمك تيم درمان تلاش مي‌كند تا وي را در شرايطي قرار دهد كه با كمك بازي بداهه، مساله زندگي خود رادر قالبي نمايشي طرح و بازگونمايد .

دراين شيوه درماني به كمك روش‌هاي خاص درمانجو به تخليه هيجاني رسيده و عمق و وسعت ديد و تجربه دروني خود را در مواجهه با محيط پيرامونش بسط و گسترش مي‌دهد و در مسير آموزش درست زندگي كردن قرار مي‌دهد .

درنمايش درماني تلاش مي‌شود تا به كمك گروه درمانجو به درك درستي نسبت به معناي تصاوير برسد و توانايي مشاهده نقش‌هاي بين فردي و احساسات دروني خود را تقويت كرده و با استفاده از مولفه‌هاي كلامي و غير كلامي رفتار خود را در مواجهه با محيط متوازن و متعادل سازد .

درهمراه ساختن درمانجو به كمك زبان استعاره نمايشي اين امكان فراهم مي شود تا درمانجو در فضايي آرام و بدور از هر تهديد و دلنگراني به گونه اي مولد درمواجهه با امور و در يك پيوستگي مدام درماني ذهن خود را خلاق و پويا نگهدارد .

نمايش درماني به عنوان درماني مهم ،عمومي وغير دارويي دربسياري ازجوامع پيشرفته و در موارد گوناگون درماني قادر است ما را در اصلاح ناملايمات اجتماعي ياري رساند .

اين شيوه درماني مناسب داراي چنان ظرفيت بالايي درتقويت مراودات بين فردي ،گروهي و اجتماعي است كه مي‌توان ازآن در بسياري ازمحيطها و شرايط گوناگون استفاده كرد .

در نمايش درماني به واسطه خصلت بي‌واسطه بودن و بازي‌سازي كه ذاتي نوع بشر و هنر نمايش است نيازهاي مختلف فردي و اجتماعي جريان مي‌يابد نيازهاي طبقات و گروه‌هاي مختلف اجتماعي از قبيل كودكان و نوجوانان ، جوانان و ميانسالان و كهنسالان و افراد سالخورده در اين روش درماني جريان يافته و مجال ظهور مي‌يابند و نقايص رفتاري آنها برطرف مي‌شود .

در اين شيوه بسياري از روابط اجتماعي كه به دلايل مختلف دچار صدمه شده است قادر به بازسازي و ترميم است.

از نمايش درماني براي ارزيابي و درمان افراد ، زوج ها، خانواده ها، گروه ها و همسالان و شرايط و محيطهاي مختلفي چون بيمارستان‌ها و مراكز درماني و توانبخشي، مراكز روانپزشكي ، مراكز روزانه ، آسايشگاه‌ها ، مراكز مربوط به معلولان جسماني، حركتي ، رشدي يا تكاملي، ذهني سوء استفاده‌كنندگان ازمواد مخدر، مدارس ومراكز آموزشي، درموسسات تجاري، سربازخانه‌ها ، دانشگاه‌ها ، مراكز اصلاح و تربيت استفاده مي‌شود.

نمايش درماني رادرمراكزمختلفي چون جمعييت‌ها مراكزنگهداري ازكودكان دچار مشكلات يادگيري و مشكلات اجتماعي ، افراد عقب مانده به لحاظ جسمي و تكاملي ، بيماران رواني ، معلولين ، سوء استفاده‌كنندگان ازمواد مخدر، بيماران مبتلا به ( ‪ )HIV‬ايدز و افراد مبتلا به اختلالات مرتبط با پيري و سالخوردگي بيماران ام اس و سرطاني هم مي‌توان استفاده كرد .

نمايش درماني داراي محاسن بيشماري است ازجمله تقليل احساسات انزواطلبانه ، تقويت مهارت‌هاي اجتماعي و الگوهاي مقابله‌اي جديد، توسعه حدود و دامنه بيان احساسات فردي و بين فردي ، تجربه تعاملات مثبت و ايجاد برقراري روابط بين فردي و اجتماعي از اين شيوه درماني مي‌توان استفاده كرد.

امروزه با پيشرفت علوم وارتباطات اجتماعي فرهنگي وهنري نمايش درماني به عنوان شيوه‌اي موثر و روشي جديد در توانبخشي و درمان افراد دچارعارضه هاي روحي و رواني مورد توجه كارشناسان و فعالان حوزه‌هاي مختلف علوم توانبخشي و هنرهاي نمايشي (تئاتر) قرار گرفته است.

به طوري كه در زمان حاضر اين شيوه درماني در بسياري از كشورها، بخصوص كشورهاي اروپايي وآمريكايي و كشورهاي اسكانديناوي به عنوان روشي موثر دردرمان افراد نيازمند مورد توجه است.

اين روش درماني در يكصد سال گذشته به عنوان نقطه تلاقي هنر نمايش و روان شناسي در ارتباط با پالايش روح و روان انسان و رسيدن به كاتارسيس و پالايش روحي و رواني مورد توجه بوده است .

در نمايش درماني مي‌توان به كمك روش‌ها و تكنيك‌هاي درماني خاص بر اختلالات رواني غلبه كرد و در راه افزايش قوه يادگيري، ثبات و سلامت شخصيت، كسب مهارت‌هاي فردي و ارتقاي حس خود ادراكي، افزايش توانايي‌هاي فيزيكي و تقويت مهارت‌هاي حركتي و تعادل روحي و رواني افراد گام برداشت.

اين شيوه درماني براي نخستين باردرسال‪۱۹۳۹‬توسط روان پزشك ونظريه پرداز بزرگ رومانيايي دكتر جاكوب لويي مورينو به عنوان روشي نوين دردرمان غير دارويي مطرح شد.

در اين روش درماني به كمك شيوه‌هاي مختلف نمايشي و تكنيك‌هاي خاص روان شناسي در اجراي نمايش، به فرد فرصت داده مي‌شود تا در پشت نقاب نقش و بازيگري تعارضات و كشمكش‌هاي دروني خود را بازگو نمايد و فرصت مواجهه و آشنايي با درون خويش را پيدا كند و در صدد تغيير و اصلاح رفتاري خود برآيد در نمايش درماني تكرار و رو به روشدن‌هاي مكرر بيمار يا (درمان جو ) با رفتار و انديشه‌هايي كه شايد براي اولين بار رنج آور و آزاردهنده ذهن و روان است باعث كم شدن حساسيت‌هاي فردي به آن اعمال و افكار مي‌شود و اين همان چيزي است كه در نگاه مورينو با عنوان به نمايش درآوردن وارونه مطرح مي‌شود و معني دقيق آن كيفيت نامناسب و نا مقبول چيزي را زايل كردن است.

نمايش درماني نوعي كاوش علمي جهت دريافت حقيقت از طريق شيوه‌هاي نمايشي است در اين روش درمانگر با دو عنصر عمل و مشاهده فعالانه دست به گريبان است.

عمل در نمايش درماني به معناي تجسم بخشيدن به ذهنيات مراجع (درمانجو) از طريق حركت‌هاي نمايشي است كه اين كار توسط تكنيك‌هايي خاص صورت مي‌گيرد.

مضاعف‌سازي ، آئينه ، جابجايي نقش‌ها ، صندلي داغ ، اتاق تاريك و صندلي خالي ازجمله تكنيك‌هايي است كه در اين شيوه درماني مورد استفاده درمانگر نمايشي قرار مي‌گيرد.

در نمايش درماني، فرد قادر است بر بسياري از دل نگراني ها، اضطراب‌ها و ترس‌هاي مرضي خود غلبه كند.

بازي‌سازي و قرار گرفتن در مرحله آزمون و خطا از جمله مهمترين عناصر تخليه‌كننده انسان در نمايش درماني است.

منشاء بسياري از اضطراب‌هاي فردي، ترس‌ها و نگراني‌ها و مهم تر از همه ترس از عمل است كه نمايش درماني به روش‌هاي خاص خود اين مشكلات را برطرف مي كند.

بداهه پردازي، غيرقابل پيش بيني بودن، تزكيه كردن و دراماتيك بودن به عنوان مهم‌ترين عناصر ساختاري در نمايش درماني است.

افشاگري امور زندگي و آفرينندگي به عنوان مهمترين وجوه درماني هنرنمايش است كه درنمايش درماني به نهايت خود مي‌رسد.

به اعتقاد كارشناسان از گذشته تا حال حركات نمايش، رقص، آواز، پانتوميم و شكل‌هاي ديگر نمايشي چه از نظر بازيگر و چه از ديد تماشاگر، نوعي نياز بشري محسوب مي‌شده است.

از حدود چهار هزار سال پيش از ميلاد مصريان باستان براي بيان و نشان دادن آداب و سنن مذهبي و آييني خود و ارتباط انسان با خدايان نمايش‌هايي برگزار مي‌كردند كه از اين ميان مي‌توان به آيين اوزيس و اوزيروس دو رب النوع مصري اشاره كرد كه به نام آيين مصائب آبيدوس معروف است.

اين آيين درباره مرگ و رستاخيز است اما بعدها يونانيان باستان تئاتري را پايه‌گذاري كردند كه در آن افسانه‌ها و اساطير و داستان‌هاي كهن اجرا مي شد و در همين زمان بود كه درام نويسان بزرگي چون آشيل، سوفوكل و اوريپيد به عنوان مثلث تراژدي نويسان يونان باستان به ظهور رسيدند.

عجيب نيست اگر تئاتر و نمايش در مواردي خاص مانند آموزش تعليم و تربيت رواني به تدريج جاي خود را باز كرد و با محدوده‌اي مشخص پذيرفته شدند.

در نمايش درماني، زمان هميشه زمان حال است حتي اگر فرد بخواهد بخش‌هايي از گذشته يا آينده خود را به تصوير بكشد.

نمايش درماني روشي درماني است كه مي‌تواند در آموزش‌هاي مشاوره اي، مشكلات مراكز صنعتي و به طور كلي همه مواردمشاوره و راهنمايي با روش شناختي مشخص مورد استفاده قرار گيرد.

در اين روش نمايش درمانگر با تلفيق مباني علمي و تكنيكي و محتوايي قادر است با ارتباط علم روان شناسي و هنر تئاتر در راه مداواي مراجعان خود تلاش كند.

در اين شيوه درمانگربا به كارگيري روش‌هاي مختلف درماني درايجاد موقعيت هاي مناسب و فضاسازي ذهني، شيوه‌هاي بازيگري خلاق و روش‌هاي وجودي و روش انتقال و روابط اشيا به گونه‌اي ملموس درمانجوي خود را مورد مداوا قرار مي دهد.

نمايش درماني يكي از راه‌هاي بروز مشكلات دروني انسان‌هايي است كه دچارعارضه‌هايي روحي و رواني شده اند.

در اين شيوه درماني، درمانگر در مسير درمان غيردارويي مي‌تواند در راه برطرف كردن بسياري از گرفتگي‌هاي روحي و رواني افراد نيازمند تلاش كند.

نمايش درماني ريشه‌اي محكم دراعتقاد به قدرت درمان و بهبود بخشي نمايش و تئاتر دارد. نمايش درماني پويا ، فعال و تجربي است و اين رويكرد مي‌تواند زمينه‌هايي را براي شركت‌كنندگان فراهم كند كه آنها داستان‌هاي زندگي شان را بازگو كنند،اهدافي را تعيين كنند، مسائل و مشكلات خود را حل كنند ، احساسات خويش را بيان كنند تا به تخليه هيجاني دست يابند .

در نمايش درماني تغيير رفتار، ايجاد مهارت ، انسجام عاطفي و جسماني و رشد شخصيتي در شرايط و محيطهاي پيشگيري، مداخله و درمان حاصل مي‌شود .

نقش‌گذاري رواني، به گونه‌اي كه توسطمورينو (‪ (۱۹۷۵‬درك و ابداع شده است از اعمال نمايشي هدايت شده‌اي است كه براي بررسي مشكلات يا مسائل مطرح شده توسط يك فرد درمانجو، يا توسط يك گروه مورد استفاده قرار مي‌گيرد .

در نمايش درماني نقش‌گذاري رواني يك روش درماني ساختاري است تا يك تكنيك
سه شنبه 12 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 150]