دگرگوني در معاهدات جهاني؛ دامنه و پيامدها

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: دگرگوني در معاهدات جهاني؛ دامنه و پيامدها

بسياري از صاحبنظران مسائل سياسي براين باورند كه بحران گرجستان، طليعه فصل جديدي در رقابت‌ استراتژيك قدرت‌هاي جهاني و در پيوند با آن، بروز دگرگوني‌هاي عميق در قواعد روابط بين‌الملل است. ‌

در روزهايي كه از عمر بحران گرجستان مي‌گذرد، اين موضوع بخش اعظم دغدغه‌ محافل سياسي و خبري جهان را به خود اختصاص داد و مقاله حاضر، بخشي از مهمترين ديدگاه‌هاي مطرح شده پيرامون جنگ روسيه و گرجستان در معتبرترين رسانه‌هاي جهان است:

***

ولي به گفته برخي تحليلگران، اختلافات بر سر گرجستان ممكن است مسائل بزرگ‌تري همچون عدم گسترش تسليحات هسته‌اي را در معرض خطر قرار دهد. ‌

مدير شوراي روابط خارجي آمريكا در مقاله‌اي كه در نيوزويك منتشر كرد، گفته بود درگيري در گرجستان ممكن است مذاكرات بر سر زرادخانه‌هاي هسته‌اي جهان و ساير مسائل حساس را حل نشده باقي بگذارد. ‌

اينكه غرب از چه ميزان اهرم براي نفوذ بر مسكو برخوردار است مشخص نيست. ‌

از محققان شوراي روابط خارجي اروپا مي‌گويد: مرتبط بودن اتحاديه اروپا كه به جبهه اصلي ديپلماسي در مسأله اوستياي جنوبي تبديل شده است، با نتيجه اين تنش‌ها مورد بررسي قرار خواهد گرفت. ‌

نيكلا ساركوزي، رئيس جمهوري فرانسه نيز براي بحث در مورد روابط اتحاديه اروپا با روسيه خواستار برگزاري نشست فوق‌العاده سران اين اتحاديه در اول سپتامبر شده است. ‌

در همين حال دولت بوش نيز ديك‌چني معاون رئيس‌جمهوري آمريكا را به گرجستان اعزام خواهد كرد. ‌

‌ از كارشناسان مسائل اروپاي شرقي در موسسه راند نيز گفته است به منظور جلوگيري از بي‌ثباتي‌هاي بيشتر، تشديد فعاليت‌هاي ديپلماتيك ضروري است.‌

بن‌بست در روابط‌

در اين حال، روزنامه نيويورك تايمز نوشت؛ ميان آمريكا و روسيه، ديگر جنگ سردي حاكم نيست و خصومت ميان اين دو اگرچه در مقياس يك برخورد هسته‌اي نيست، اما در آستانه يك بن‌بست قرار دارد. ‌

نيويورك تايمز در تحليلي نوشت: روسيه تلاشهاي سه رئيس جمهور پيشين آمريكا براي نزديك ساختن روسيه به غرب را هرگز صادقانه نيافت و در راستاي محترم شمردن منافع مشروع سياسي و امنيتي خود ندانست. ‌

اين منافع در تناقض آشكار با منافع اروپا و آمريكاست. ‌

نيويورك تايمز در بخشي ديگر از تحليل خود نوشت: اگرچه جرج بوش همواره تاكيد بر اين داشت كه جنگ سرد ديگر از ميان رفته است، اما اظهارات وي كه كشورهاي جهان را به دو گروه آزاد و غيرآزاد دسته‌بندي كرد و روسيه را در رديف كشورهاي غير آزاد قرار داد، همه ادعاهاي وي را باطل كرد. ‌

تنش ميان آمريكا و روسيه همچنان جاري است و هردو اين تنش را شعله‌ور مي‌سازد. ‌شوراي امنيت سازمان ملل به يك بن بست دوران جنگ سرد براي اين دو تبديل شده است. هم آمريكا و هم روسيه از امتياز حق وتو در مورد مسأله گرجستان و ساير موضوعات به عنوان سلاح عليه يكديگر استفاده مي‌كنند. ‌

اگرچه دو كشور در ظاهر امر در شوراي امنيت به بحث در باره موضوعات مختلف مورد اختلاف ادامه مي‌دهند - كه البته اين همكاري ظرف سالهاي اخير بسيار ضعيف شده است - ، اما در مورد موضوعاتي نظير برنامه هسته‌اي ايران اين مباحثات ادامه دارد. ‌

حمله روسيه به گرجستان كه بعد از فروپاشي شوروي در سال 1991، براي نخستين بار رخ مي‌دهد، به صف‌بندي مجدد كشورهاي اروپاي مركزي و شرقي انجاميده است. كشورهاي اين منطقه نسبت به خطر تهديد روسيه هشدار داده‌اند. ‌

يك ژنرال برجسته روسي هشدار داد كه روسيه مي‌تواند سيستم دفاع ضد موشكي آمريكا را در لهستان هدف قرار دهد. ‌

ممكن است امروز ديگر تاريخ مصرف اصل بلوك‌بندي در اروپا گذشته باشد، اما اگر هم اين ايدئولوژي امروز كمرنگ شده باشد، ظاهرا اخيراً در هردو سوي پرده آهنين پديدار گشته است. ‌

بوش در سخنان عليه روسيه به طور ضمني اعلام كرد كه موضوع گرجستان بايد در گروه 7 ، يعني هفت كشور صنعتي حل شود. اشاره بوش به خارج ساختن روسيه از اين گروه است كه به علت حضور روسيه گروه 8 نام گرفته است. ‌

‌، نامزد جمهوريخواه رياست جمهوري آمريكا هم همواره بر خارج ساختن روسيه از گروه 8 و بازگرداندن قالب اوليه اين گروه يعني گروه 7 تأكيد دارد. ‌

خصومت ديرينه ميان آمريكا و روسيه به ندرت عميق‌تر شده است. ‌

جنگ عراق مورد خشم و انزجار شديد روسيه واقع شد و روسيه، آمريكا را به يك جانبه‌گرائي متهم كرد. ‌

طرح بوش بر امتداد طرح سپر دفاع موشكي تا اروپا و توسعه ناتو به مرزهاي روسيه و نيز حمايت از استقلال كوزوو، اين تنش را عميق‌تر ساخت. ‌

بعد از آشفتگي‌هاي سالهاي دهه 90، روسيه اكنون سعي مي‌كند با توسل جستن به سلاح نفت و گاز طبيعي خود ضمن پر كردن صندوقهايش، بنيه نظامي‌اش را تقويت كند. ‌

اگرچه به نظر نمي‌رسد آمريكا و روسيه تا آستانه يك برخورد نظامي پيش رفته باشند، اما روسيه در صدد است هدف‌گيري بمب‌افكن‌هاي دوربرد خود را به سمت ناتو تغيير داده و پروازهاي آزمايشي تجسس در فضاي زير نظر ناتو و آمريكا انجام دهد. ‌

از طرف ديگر، موضوع به عضويت درآوردن گرجستان و اوكراين در ناتو كه اين سازمان معتقد است سرانجام روزي محقق خواهد شد، مشكل گرجستان را براي روسيه بغرنج‌تر كرده است. ‌

حمايت غرب از استقلال كوزوو نيز از اين جنبه براي روسيه حائز اهميت است كه روسيه استقلال يافتن كوزوو را مقدمه‌اي براي اعلام استقلال جمهوريهاي آبخازيا و اوستياي جنوبي مي‌داند. ‌

آمريكايي‌ها همواره اصرار دارند كه ناتو بر ساير موضوعات متمركز شده است، اما روسيه همواره ناتو را يك نيروي دشمن مي‌شناسد. ‌

روسيه استقرار سامانه سپر دفاع موشكي آمريكا را تهديدي زنده عليه ظرفيت‌هاي موجود هسته‌اي خود مي‌شمرد و بهانه آمريكا را كه اين سامانه را براي مقابله با خطر كشورهايي مانند ايران و رژيم‌هاي خشن و بدرفتار مي‌داند را ادعايي بيش نمي‌داند. ‌

روسيه استقرار اين سامانه را از بقاياي جنگ سرد مي‌داند. ‌

بي‌جهت نيست كه بوش در سخناني تاكيد كرد: دوران جنگ سرد به پايان رسيده، اما دوره‌اي جديد از خصومت ميان آمريكا و روسيه پديدار گشته است. ‌

آمريكا به روسيه نياز دارد

از طرفي روزنامه نيويورك تايمز به تحليل سياست‌هاي آمريكادر برابر روسيه بر سر مساله گرجستان پرداخت و نوشت؛ درگيري‌هاي اخير در منطقه قفقاز اين درس را به آمريكا آموخت كه بيش از آنچه مي‌داند، به روسيه نياز دارد. ‌

نيويورك تايمز نوشت: تصوير جرج بوش كه در جريان بازيهاي المپيك عليرغم خبرداشتن از حمله بمب‌افكن‌هاي روسيه به گرجستان با ولاديمير پوتين، نخست وزير روسيه به خوش‌وبش مشغول بود، نشان‌دهنده واقعيت سياست‌هاي آمريكا در قبال روسيه است. ‌

به نوشته اين روزنامه؛ تمام لبخندها و گپ‌زدن‌هاي بوش با پوتين بيانگر اين واقعيت است كه هر چند آمريكا، گرجستان را قوي‌ترين متحد خود درميان كشورهاي شوروي سابق قلمداد مي‌كند، اما بيش از آن به روسيه نيازمند است كه روابط با مسكو را محض خاطر تفليس به خطر بيندازد. ‌

هر چند بوش با استفاده از ادبيات خشن از مسكو خواست كه از بمباران گرجستان دست بردارد و كاندوليزا رايس، وزير خارجه آمريكا نيز از روسيه خواست كه به تماميت ارضي گرجستان احترام بگذارد، اما اصل قضيه آن بود كه وزارت خارجه آمريكا به طور علني اعلام كرد كه احتمال دخالت نظامي آمريكا در مساله گرجستان وجود ندارد. ‌

نيويورك تايمز با نقل قول از يك تحليلگر مسائل امنيتي نوشت: آنچه كه روس‌ها دقيقا براي اولين بار از زمان سقوط اتحاد شوروي انجام دادند انجام يك اقدام نظامي كامل و تحميل يك واقعيت نظامي بر منطقه بود و اين اقدام يكجانبه را نيز به شكلي انجام دادند كه تمام كشورهايي كه در منطقه چشمشان به آمريكا بود كه روسيه را بترسانند، حالا مجبور شده‌اند به گوشه‌اي بخزند و شروع به ارزيابي آنچه كه اتفاق افتاد بكنند. ‌

مهمتر از همه آن بود كه دولت بوش تاييد كرد كه جهان خارج و به خصوص آمريكا اهرمهاي كمي براي مقابله با اقدام روسيه در دست دارند، چرا كه به گفته يك مقام ارشد وزارت خارجه آمريكا، هيچ امكاني براي درگير كردن مستقيم ناتو يا جامعه جهاني در امور نظامي بحران گرجستان وجود ندارد. ‌

دوشنبه 11 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 86]