نامنظم و بي هدف

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: نامنظم و بي هدف

سرمايه: مرحوم مرتضي مميز بنيانگذار گرافيك ايران در يكي از مصاحبه هاي خود در زمان برگزاري هفتمين دوسالانه گرافيك ايران با انتقاد از عدم پيشرفت گرافيك ايران در سال هاي دهه 70 و اوايل 80 گفته بود: «هدف بي ينال هاي ما اين است كه تلاش كنيم به قهقرا سقوط نكنيم. اينها تلاش هايي است كه اگر باعث پيشرفت نشود، دست كم سبب مي شود كه بيشتر از اينها سقوط نكنيم.» او در يك كلام بي ينال هاي برگزار شده را چنين تعريف كرده بود:« بي ينال هاي ما تلاشي است براي حضور داشتن.»

در تعريف بين المللي بي ينال ها نمايشگاه هاي دوسالانه اي هستند كه در سطح هنرهاي مختلف به ويژه هنرهاي تجسمي برگزار مي شود. در اين نمايشگاه ها به گفته كارشناسان هنري هدف اصلي برآورد وضعيت هنر مورد نظر در سطح داخلي و بين المللي و محك زدن هنرمندان از نظر توان و بنيه هنري است. اين گونه نمايشگاه ها كه به طور معمول به صورت دوسالانه يا در شكل سه سالانه برگزار مي شود با اوج جنبش هنري مدرن در اروپا آغاز و به ساير كشورهاي جهان از جمله ايران كه از نيمه قرن جديد شمسي به اين جنبش هنر مدرن پيوست، رسيد. نخستين بي ينال هنري ايران، با عنوان بي ينال تهران ويژه مجسمه سازي در سال 1337 در كاخ گلستان افتتاح شد.
تعداد هنرمنداني كه در اين دوسالانه شركت كرده بودند، پنج تا شش نفر بودند به تعداد همه مجسمه سازان موجود آن زمان ايران.براساس قرار وزارت فرهنگ و هنر، اين بي ينال براي اين برگزار شد كه از ميان اين هنرمندان دو نفر براي بي ينال ونيز انتخاب شوند كه يكي از قديمي ترين و معتبرترين دوسالانه هاي هنري جهان بود. دبير نخستين دور بي نيال تهران، ماركو گري گوريان بود.
هيات داوراني هم داشت كه تركيبي از داوران ايراني و خارجي بود. دكتر يارشاطر و منتقدان و رئيسان موزه هاي بنام ايتاليا و....اما راي، راي داوران خارجي بود چرا كه آن زمان متخصص در هنرهاي تجسمي نداشتيم. هرچه بود يا معمار بودند يا اديب، نويسنده و شاعراني كه به هنرهاي تجسمي نيز علاقه داشتند. از آن به بعد و بنا به رسم بين المللي نمايشگاه هاي دوسالانه هنري برگزار شد. اين دوسالانه ها بعد از شكل گيري موزه هنرهاي معاصر تهران از جنبه عمومي تغيير كرد و به صورت تخصصي شكل گرفت. بعد از دوسالانه مجسمه سازي دوسالانه نقاشي و بعد از آن دوسالانه گرافيك به همت مرتضي مميز بنيانگذار گرافيك ايران شكل گرفت. اين نمايشگاه ها بعد از پيروزي انقلاب با توجه به وضعيت و تحولات پيش آمده در سطح هنر تا چند سال با وقفه روبه رو شد اما با شكل گيري مجدد دوسالانه نقاشي و سپس عكس گرافيك حيات خود را از سر گرفت.
در حال حاضر و طي 19 سال گذشته،چندين دوسالانه معتبر در ايران برگزار مي شوند كه مهم ترين آنها همچنان كه اشاره شد دوسالانه گرافيك، نقاشي، عكس، كاريكاتور، مجسمه، سفال و سراميك و... اما با وجود برگزاري اين تعداد دوسالانه كه بعضي از آنها مانند گرافيك و عكس راه بين المللي شدن را پيش گرفتند اين است كه ماحصل برگزاري آن براي هنرهاي تجسمي ايران تقريباً صفر است. شايد يكي از دلايل مهم اين برآورد منفي دوسالانه ها عدم برگزاري متناوب و منظم آن است. نهمين دوره دوسالانه گرافيك و پوستر ايران با بيش از سه سال تاخير برگزار شد.دوره دهم دوسالانه عكس ايران اگرچه تاخيري نداشت اما براي برگزاري آن،اما و اگرهاي زيادي وجود داشت. دوسالانه يازدهم نيز كه قرار بود درست در زمان مقرر در آبان سال جاري برگزار شود تاكنون به زمان نامعلومي موكول شده است. ساير دوسالانه ها نيز چنين شرايطي را دارند.
دليل عمده تاخير در برگزاري كمبود بودجه و عدم برنامه ريزي دقيق و فقدان دبيرخانه هاي ثابت و رديف اعتباري در برگزاري اين دوسالانه هاست. از سوي ديگر بسياري از اين هنرهايي كه دوسالانه آنها برگزار مي شود،فاقد انجمن رسمي است.
به طور معمول بخش دولتي بايد به عنوان ناظر برگزاري دوسالانه ها باشد و دوسالانه را انجمن ها و نهادهاي خصوصي برگزار كنند اما به طور مثال در مورد دوسالانه عكس ايران عكاسان ايران هنوز انجمن ملي عكس ايران كه از چند سال پيش پيگير راه اندازي آن هستند را راه اندازي نكردند و در خوان ثبت اساسنامه مانده اند. شايد وضعيت گرافيست ها و نقاشان از اين بابت به دليل وجود انجمن شكل گرفته ومنسجم بهتر باشد اما نكته اين جاست كه در برخي موارد اين انجمن ها با بخش دولتي دچار مشكلاتي مي شوند و همين باعث به تعويق افتادن دوسالانه ها مي شود. مشكلي كه سال گذشته در دوسالانه نقاشي و سپس دوسالانه گرافيك به وجود آمد و باعث تاخير در برگزاري آن شد.
از سوي ديگر عدم تعريف مشخص براي برخي رشته هاي مختلف كه دچار تنوع موضوع هستند نيز از آن مشكلاتي است كه باعث تعويق در دوسالانه ها مي شود. دوسالانه عكس بعد از ده دوره همچنان راه آزمون و خطا را پيش گرفته است و يك دوره ويژه عكس هاي خلاقانه و يك دوره براي همه گونه هاي عكاسي برگزار مي شود. موضوع اين است كه اين برگزاري بدون دقت نه تنها ضربه به اعتبار دوسالانه ها مي زند بلكه باعث مي شود تا دوسالانه از تعريف خود دور شود.بي ينال هاي تجسمي هر كشوري هويت هنري آن را در سطح بين المللي به نمايش مي گذارد و اساساً شاخصه هاي اصلي پيشرفت، درجا زدن يا رشد و توسعه هنر يك كشور به شمار مي رود.
از ديد حرفه اي، آموزشي و نيز توجه مراكز علمي، دانشگاهي كشور به خصوص دانشجويان به چنين پديده اي، جايگاه آن را خاص و ويژه مي كند. البته از چند سال پيش تلاش هايي براي برگزاري منظم دوسالانه ها صورت گرفته است. حتي قصد دفتر هنرهاي تجسمي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در تمركز زدايي از اين دوسالانه ها از تهران به ساير شهرستان هاست اما به نظر مي رسد تا زماني كه برنامه مدون و دبيرخانه مشخصي براي اين دوسالانه ها نباشد مشكلات دوسالانه ها به جاي خود باقي بماند و راه پيشرفت را براي اين دوسالانه ها بگيرد.
دوشنبه 4 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 122]