تبلیغات
تبلیغات متنی
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
راهنمای انتخاب شرکت‌های معتبر باربری برای حمل مایعات در ایران
چگونه اینورتر های صنعتی را عیب یابی و تعمیر کنیم؟
جاهای دیدنی قشم در شب که نباید از دست بدهید
سیگنال سهام چیست؟ مزایا و معایب استفاده از سیگنال خرید و فروش سهم
کاغذ دیواری از کجا بخرم؟ راهنمای جامع خرید کاغذ دیواری با کیفیت و قیمت مناسب
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1867125677
كودتاي 28 مرداد
واضح آرشیو وب فارسی:آفتاب: كودتاي 28 مرداد
آفتاب: كودتاي آمريكايي-انگليسي كه با هدف مقابله با نهضت ملي شدن صنعت نفت در ايران اجرا و منجر به بركناري محمد مصدق از نخست وزيري و انزواي آيت الله سيد ابولقاسم كاشاني، رهبر مذهبي نهضت، شد.
با پيروزي نهضت ملي شدن صنعت نفت در جريان قيام سيام تير 1331 و روي كارآمدن مجدد دكتر مصدق، نهضت، به اوج اقتدار خود رسيد. در اولين روز پيروزي دادگاه لاهه راي خود را به نفع مردم ايران راي صادر نمود. مجلس شوراي ملي روز سيام تير را به عنوان روز قيام مقدس ملي اعلام نمود و قوام‌السلطنه را به دليل كشتار مردم و قيام مسلحانه عليه ملت ايران، مفسد في‌الارض شناخت و كليه اموال او را مشمول مصادره دانست.
رئيس مجلس، سيدحسن امامي، كه از فراماسون‌هاي برجسته و از طرفداران دربار و شاه بود، كنار رفت و آيت الله سيد ابوالقاسم كاشاني به رياست مجلس انتخاب شد. در مجلس هم كميسيوني براي تعقيب مسببين حوادث و كشتار سيام تير تشكيل گرديد.
به دنبال تضعيف دربار و نمايندگان طرفدار شاه در مجلس، مجلس شوراي ملي طي مصوبه‌اي بنا به درخواست مصدق، اختيارات قانونگذاري را براي شش‌ماه به او واگذار كرد و بدين ترتيب مصدق با دارا بودن رياست بر قوه مجريه، ارتش، فرماندهي كل قوا و اختيارات تام در قانونگذاري، تبديل به قدرتي بلامنازع در كشور شد.
دكتر مصدق در اولين گام خود پس از كسب قدرت، سرلشكر احمد وثوق، فرمانده ژاندارمري زمان قوام السلطنه را كه در جريان قيام، دست به كشتار مردم زده بود، به عنوان كفيل وزارت دفاع منصوب كرد.
همچنين مصدق در شركت نفت، مرتضي قلي بيات (سهام السلطان) را به عنوان مدير عامل و رضا فلاح را به عنوان مدير پالايش، كه هر دو به جاسوسي براي انگلستان شهرت داشتند، منصوب نمود. به همين جهت، حسين مكي و نمايندگان عضو هيئت مديره شركت نفت، در اعتراض به انتخاب اين افراد استعفا دادند و در پي آن، دكتر مصدق، جمع ديگري را به مديريت امور نفت برگزيد. اما رضا فلاح و مرتضي قلي‌خان بيات را در مسئوليت خود ابقا كرد.
احمد قوام السلطنه نيز كه به موجب مصوبه مجلس مي‌بايست تحت تعقيب قرار گيرد و مجازات شود علي رغم اينكه دسترسي به وي ممكن بود، عملا مجازات نشد و اقدامي‌عليه وي صورت نگرفت. همين امر، زمينه ساز جرأت يافتن ديگران در فعاليت عليه مصدق و اعتراض ديگر رهبران و سياسيون نهضت گرديد.
سياست مصدق، سازمان جاسوسي انگلستان را بر آن داشت كه شبكه‌اي از فعاليتهاي سياسي عليه دولت مصدق را در قالب فعاليتهاي كمونيستي سازماندهي نمايد. فعاليت‌هائي كه از حوز‌ه اشراف حزب توده و سازمان جاسوسي دولت كمونيستي شوري خارج بود و هر دو تصور مي‌كردند كه فعاليت اين گروه‌هاي سياسي به نفع سياست‌هاي آنها صورت مي‌گيرد. در همين راستا، سازمان جاسوسي انگلستان، با هدايت شاپور جي در داخل و كريستوفر ودهاوس درانگلستان، با كارگرداني اسدالله علم به جذب تعدادي از كمونيست‌هاي سابق پرداخت و با به خدمت گرفتن آنها، فعاليتهاي مختلفي را در پوشش حزب توده انجام داد.
تصور حزب توده و روس‌ها، گسترش نفوذ آنها در ايران بود. اما تصور دكتر مصدق، استفاده از آنان در مسير اهداف خود بود. اين گروه انگليسي كه در بين مردم به «توده نفتي» مشهور بودند، با تبليغات عليه مذهب و روحانيت و معتقدات ديني، اين باور را در ميان مردم ايجاد مي‌كردند كه دولت مصدق دولتي ضد مذهبي و زمينه ساز نفوذ كمونيست‌هاست.
شبكه‌هاي تحت هدايت «شاپور جي» و «اسدالله علم» در اجراي اين سياست نقشي فعال داشتند. اسدالله علم، با جذب چهره‌هاي روشنفكر، مطبوعاتي و سياسي يكي از موثرترين اجزاي اين عمليات بوده است.
فعاليت شبكه شاپور جي و اسدالله علم بر دو محور متمركز بود: عمليات نفوذ سياسي و عمليات جنگ تبليغاتي و فرهنگي. عوامل اين شبكه توانسته بودند كه در حزب توده، جبهه ملي، حزب زحمتكشان، نيروي سوم، حزب ايران و.... نفوذ كنند.
در كنار تبليغات زهرآگين، سياست‌هاي دكتر مصدق نيز در راستاي تمركز بخشيدن به قدرت خويش و اعمال محدوديت در حوزه‌هاي دخالت آيت الله كاشاني و نيروهاي مذهبي و نفي حضور آنان سبب شد كه وي در ميان مجموعه‌اي از مشكلات تنها بماند؛ به عنوان نمونه وي سيدمجتبي نواب صفوي، رهبر فدائيان اسلام، را- كه مي‌توانست با نيروهاي فدائي تحت امرش حمايت سياسي و نظامي‌مناسبي براي حكومت او فراهم آورد - در همان ماه‌هاي اوليه حكومت خويش و به جرم ايراد يك سخنراني در سال 1327 در آمل كه در پي آن مردم به چند مغازه مشروب فروشي حمله كرده بودند، به زندان انداخت و عملاً در برابر نيروهايي كه با فداكاري آنان به مجلس و رياست دولت رسيده بود، ايستاد. علاوه بر آن مجموعه فعاليتهاي ضد ديني گروه‌هاي سياسي با گرايش انگليسي و روسي، فضاي رواني اين افتراق را تشديد كرده بود.
اختلافات دكتر مصدق و آيت الله كاشاني در مسائلي مانند تمديد لايحه اختيارات دكتر مصدق، اجراي پاره‌اي از احكام شرعي در خصوص منع فروش مشروبات الكلي و همچنين نوع عزل و نصب‌ها و چگونگي تنظيم قرارداد جديد نفت، سبب بروز شكاف عميقي ميان رهبران نهضت و نمايندگان طرفدار آنها شد و سيل اتهامات و تبليغات سياسي عليه يكديگر آغاز و پي گرفته شد. با وجود جلسات متعدد آشتي كنان كه بين آنها برگزار شد، در نهايت به دليل عدم درايت انقلابي و گذشت متقابل، راه اختلاف مجدداً، در پيش گرفته مي‌شد.
در كنار اين اختلافات داخلي، سياست‌هاي آمريكا و انگليس در مسير كودتا عليه دولت دكتر مصدق و نهضت ملي به طور جدي پي گرفته شد و دكتر مصدق در ملاقات با لوي هندرسن، سفير آمريكا، نسبت به حمايت اين كشور از انگليس و عمل نكردن به وعده‌هايش، وي را سرزنش كرد.
در سوم خرداد سال 1332 جان فاستر دالس، وزير خارجه آمريكا، خبر از وقوع تحولاتي مهم در خاورميانه داد. در اواخر خرداد 1332 ژنرال آيز نهاور در قبال درخواست كمك دولت ايران اعلام كرد: «چون دولت ايران توانايي فروش نفت خود را دارد، دولت آمريكا هيچ گونه كمك مالي به ايران نخواهد كرد. افزون بر اين تا رضايت دولت انگليس جلب نشود، آمريكا از خريد نفت ايران خودداري خواهد كرد. با وجود اين، ما نسبت به سختي و موقعيت دشوار ايران آگاهيم و اميدواريم تا وضع ايران بدتر نشده دولت ايران نظرات دولت انگليس را بپذيرد».
اما با وجود اين، دكتر مصدق در نامه‌اي به آيزنهاور از مواضع آمريكا در قبال ايران ابراز نارضايتي كرد و خواهان افزايش كمكهاي اقتصادي آن كشور به ايران شد. آيزنهاور نيز به دكتر مصدق پاسخ رد داد و از او خواست تا فرصت باقي است اقداماتي براي جلوگيري از بدتر شدن اوضاع به عمل آورد.
در بيست و هفتم تير ماه سال 1332 پنجاه و سه نفر از كاركنان اداره اصل چهار و سفارت آمريكا، تهران را ترك كردند و در كنار آن، مقادير معتنابهي سلاح براي كودتا مخفيانه و تحت عنوان كمكهاي انسان دوستانه اصل چهار وارد كشور شد.
فضاي سياسي و اختلافات گسترده ميان رهبران نهضت باعث شد كه سرلشكر فضل الله زاهدي - كه سابقة طولاني در خونريزي و بي‌رحمي‌نسبت به مردم و شورش‌هاي داخلي داشت و در دولت دكتر مصدق نيز مدتي عهده دار سمت وزارت كشور بود، پس از بركناري، به يك نظامي‌مدعي نخست وزيري و محور مخالفان دكتر مصدق تبديل شود.
در ششم اسفند سال 1331 به دستور وي بازداشت گرديد ولي پس از مدتي آزاد شد. از طرف ديگر آمريكاييها و انگليسيها با هماهنگي اعضاي خانواده سلطنت از جمله اشرف پهلوي به جلب همكاري عوامل خود پرداختند. اشرف پهلوي، در اين مورد مي‌نويسد: «در تابستان 1332 يك نفر ايراني.... به من تلفن كرد كه آمريكا و انگليس درباره وضع كنوني ايران بسيار نگرانند لذا مي‌خواهم با دو مرد يكي آمريكائي و ديگري انگليسي ملاقاتي داشته باشيد. ... مرد آمريكائي به من گفت كه نماينده جان فاستر دالس و آن مرد انگليسي هم نماينده وينستون چرچيل است كه حزب محافظه كارش اخيراً به قدرت رسيده است. مرد انگليسي.... گفت زمان عمل فرا رسيده است ولي ما بايد از شما تقاضاي كمك كنيم و چون از شما تقاضا مي‌كنيم كه عملاً زندگي خود را به خطر بيندازيد چك سفيدي را در اختيارتان قرار مي‌دهيم تا هر مبلغي كه مايل باشيد روي آن بنويسيد. ... وقتي كه به تهران رسيدم هنوز نيم ساعت نگذشته بود كه فرماندار نظامي‌تهران دستور مصدق براي خروج را ابلاغ كرد و لي من نپذيرفتم و مصدق 24 ساعت فرصت داد. و من در اين مدت پاكت ارسالي آن مرد آمريكائي را از طريق همسر شاه به وي دادم.»
مضمون پاكت ارسالي، دستور آمريكائي‌ها مبني بر همكاري با كودتاچيان بود كه از طريق اشرف به شاه ابلاغ شد.
در همان روز ژنرال نورمن شوارتسكف، مستشار سابق ژاندارمري، با وجوه اعطائي سازمان سيا به مبلغ پنج ميليون دلار، به منظور سازماندهي كودتا وارد تهران شد و پس از ملاقات با جمعي از افسران و سرلشكر زاهدي از كشور خارج شد. او در اين سفر، پنج ميليون دلار به زاهدي بابت هزينه‌هاي كودتا پرداخت. در ششم مرداد ماه جان فاستر دالس، وزير خارجه آمريكا، گفت: «فعاليت روز افزون حزب غيرقانوني كمونيست توده در ايران واغماض و چشم پوشي دولت ايران از اين گونه فعاليت‌ها، نگراني بزرگي براي دولت آمريكا ايجاد كرده است.» در پي آن كرميت روزولت مسئول امور خاورميانه سازمان سيا، با نام جعلي جيمز اف لاكريج از طريق مرز عراق در استان كرمانشاه وارد ايران شد. با ورود روزولت، تحرك بيشتري به فعاليت كودتا داده شد. رزولت علاوه بر پول، حجم قابل توجهي مقاله، كاريكاتور، و امكانات لازم براي فضاسازي نيز به همراه خود آورده بود.
در يازدهم مرداد سال 1332 كرميت روزولت، رهبر كودتا، با شاه ملاقات كرد و طرح كودتا و بركناري مصدق و نخست وزيري زاهدي را با وي مطرح و رضايت نهائي وي را در عزل مصدق و انتصاب زاهدي جلب نمود.
سه روز بعد در چهاردهم مرداد سال 1332 ژنرال آيزنهاور، رئيس جمهور آمريكا، در يك سخنراني تصريح كرد كه: «آمريكا مصمم است راه پيشروي كمونيسم در ايران و ديگر كشورهاي آسيائي را مسدود كند. پيروزي نخست وزير بر اقليت ناراضي مجلس و انحلال آن ثمر همكاري مصدق و حزب توده بوده است.
در روز بيست و هفتم مرداد، آيت الله كاشاني طي نامه‌اي به دكتر مصدق او را از شرايط جديدي كه كودتاچيان تدارك ديده بودند، مطلع ساخت و از او خواست كه با همكاري با او تصميمات لازم براي جلوگيري از كودتا را تدارك ببيند.
دكتر مصدق در پاسخ نامه آيت الله كاشاني نوشت: «27 مرداد ماه مرقومه حضرت آقا توسط آقاي حسن سالمي زيارت شد اينجانب مستظهر به پشتيباني ملت ايران هستم. والسلام. دكتر محمد مصدق.»
با اين پاسخ دكتر مصدق، آيت‌الله كاشاني را از دخالت در حوادث آينده منع كرد و حتي اعلام حمايت وي را نيز لازم نشمرد.
با شكست طرح اوليه كودتا و استفاده از ارتش، كه بيشتر با برنامه آمريكاييها همخواني داشته است، مرحله دوم كودتا در بيست و هشتم مرداد ماه توسط شاپور جي و عوامل انگليسي و حمايت آمريكائي‌ها به اجرا گذاشته شد.
براساس برنامه‌ريزي‌هاي سرهنگ حسن اخوي، طراح اجرائي كودتا، بايد از مردم و جمعي از اراذل و اوباش عليه مصدق و دولت او استفاده گردد. خاصه آن كه دولت مصدق دستور داده بود كه هوادارانش خيابان‌ها را ترك نمايند و اين، بهترين فرصت را براي كودتا فراهم كرده بود.
مراحل طراحي عمليات اجرائي كودتاي بيست و هشتم مرداد به شرح زير بود:
1 _از نقاط مختلف شهر جمعيت‌‌هائي تشكيل شود و تعداد تقريبي هر جمعيت و رهبر هر گروه معلوم گردد.
2_ هر يك از جمعيت‌ها در مسيرهاي تعيين شده به مركز شهر حركت نمايند و همزمان به مقصد محل خيابان شاه - نادري برسند.
3_باشگاه‌هاي ورزشي مانند باشگاه تاج نيز به حركت درآيند.
4_شعار كليه افراد سلطنت محمدرضا باشد.
5_ افراد گارد جاويدان به جمعيت بپيوندند.
6_ خانه دكتر مصدق را محاصره و وي را دستگير نمايند.
7- دستگيري دكتر مصدق از راديو اعلام و زاهدي با تانك به نخست وزيري برود و از شاه دعوت به بازگشت كند.
در روز بيست و هشتم مرداد، طرح فوق به طوركامل اجرا شد و واحدهاي نظامي‌طرفدار دكتر مصدق نيز دخالتي در خنثي سازي كودتا انجام ندادند.
بدين ترتيب كودتا به پيروزي رسيد و سرلشگر زاهدي به نخست‌وزيري رسيد و محمدرضا پهلوي به كشور بازگشت.
بعد از تسليم دكتر مصدق، كرميت روزولت با شاه ملاقات كرد و شاه ضمن تشكر از او گفت:
«من تاج و تختم را از بركت خداوند، ملتم و ارتشم و شما دارم... و هر گاه فاطمي‌را به خاطر سرنگوني مجسمه‌هاي من و پدرم پيدا كنم، بي درنگ اعدامش خواهم كرد».
دوشنبه 28 مرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: آفتاب]
[مشاهده در: www.aftabnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 214]
-
گوناگون
پربازدیدترینها