واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نگاهي به عوامل برکتزا و برکتزداعلل خشكسالي در روايات
رابطه معنويت و برکتآنگاه که در سايه سار معنويت و تقوا، برکات معنوي بر مردم باريدن گيرد، برکتهاي مادي نيز کم کم رخ مينمايند و در اين گونه موارد ظاهر ميشوند:1. فزوني در نان و غذا: رسول خدا صلياللهعليهوآله ميفرمايد: «گردهها و قرصهاي نان خود را کوچک بگيريد؛ زيرا با هر قرص کوچک ناني، برکت وجود دارد.»2. برکت در مال: با بخشش و انفاق مال، برکت مال فزوني مييابد و علي عليهالسلام هم در اهميت اين امر ميفرمايد: «برکة المال في الصدقه.»3. فرزند صالح: داشتن فرزندان صالح، از مظاهر خير و برکت است. امام باقر عليهالسلام درباره خيرآوري فرزند ميگويد: «هيچ فرزندي بر عبدالمطلب هديه نشد که برکتش از علي عليهالسلام بيشتر باشد؛ مگر پيامبر خدا صلياللهعليهوآله.»رسول گرامي اسلام در هشداري ميفرمايد:هرگاه خداوند بر امتي خشمگين شود و آنگاه بر آنان عذاب نازل نگرداند؛ نرخهاي آنان را بالا ميبرد، عمرهاي آنها را کوتاه ميکند، تجارتشان را به سود نميرساند، ميوههاي درختانشان را سالم و بيآفت نميکند، چشمهها و نهرهاي آنها را پر آب نميگرداند و باران را از آنان دريغ ميدارد.اين برکتها در سايه عبادت و حقگرايي و وظيفهشناسي تداوم مييابد. دعا و ارتباط با خداوند، برکتهاي زندگي را زياد ميکند. احترام به بزرگترها نيز در افزايش رزق و روزي تأثيرگذار است. در برخي روايتها آمده است: «در سه چيز برکت وجود دارد: معامله مدت دار، قرض به هم دادن و مخلوط کردن گندم و جو براي مصرف خانه، نه براي فروش.» عوامل برکتزابرکت؛ به معناي فزوني، بسياري، خجستگي، يمن، نيکبختي و سعادت است.نظام طبيعت و عالم هستي را نظام علت و معلول و عالم سبب و مسبب دانستهاند. در پيدايش و استمرار برکت، نيتها و کردار آدمي نقش به سزايي دارد. خداوند متعال در قرآن به زيبايي به اين اصل اشاره ميکند که:«وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ» (اعراف،96)؛ و اگر مردم شهرها ايمان آورده و به تقوا گراييده بودند، قطعاً برکاتي از آسمان و زمين بر ايشان ميگشوديم.علامه طبرسي در تفسير اين آيه مينويسد:خداوند ميفرمايد: از شرک و گناهان بپرهيزيد تا ما درهاي برکات و خيرات تکاملبخش را، از آسمان به وسيله آمدن باران و از زمين به خاطر روييدن گياهان و به وجود آمدن ميوهها نازل گردانيم. همان گونه که حضرت نوح عليهالسلام به امت خويش وعده داد و گفت: «يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْکُمْ مِدْرارًا» (نوح: 11) البته برکات آسمان به «دعا» و برکات زمين به «آسان انجام شدن حوائج و نيازمندي» هم تفسير شده است.اگر اعمال بندگان بر اساس معيارهاي الهي شکل گيرد، رضايت خداوند را به همراه خواهد داشت و برکتهاي بيپايان الهي نصيبشان خواهد شد.علامه طبرسي در تفسير خود مينويسد:خداوند ميفرمايد: از شرک و گناهان بپرهيزيد تا ما درهاي برکات و خيرات تکاملبخش را، از آسمان به وسيله آمدن باران و از زمين به خاطر روييدن گياهان و به وجود آمدن ميوهها نازل گردانيم.امام رضا عليهالسلام ميفرمايد:خداوند متعال به يکي از پيامبران وحي فرستاد که: «هرگاه من اطاعت شوم، راضي ميگردم و آنگاه که رضايت داشتم، برکت ميدهم و برکت من هم بيپايان است.»گفتني است در سايه اجراي عدالت، جامعه به کمال معنوي ميرسد و در اين صورت، عنايت الهي شامل حال آنان ميگردد و پس از آن، بارش برکات را شاهد خواهيم بود، چنان که حضرت علي عليهالسلام به اين مهم اشاره ميکند که: «بِالعَدْلِ تَتَضاعَفُ الْبَرَکاتُ؛ به سبب عدل، برکات چند برابر ميشود.»از اين سخنان بر ميآيد که در برکت، جنبه الهي و معنوي هم بسيار تأثيرگذار است و اين به فزوني، تعالي و ماندگاري نعمت کمک ميکند و در نهايت، انسان را به سلامت دنيوي و سعادت اخروي نزديک ميسازد. عوامل برکتزداگناهان و نافرمانيها، موجب سلب برکت در مال و عمر و زندگي است. در آيهاي آمده است: « وَلَكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ» (اعراف: 96)؛ «آنان، يعني قوم هود، صالح، شعيب، نوح و لوط آيات الهي و پيامبران را تکذيب کردند و ما هم آنها را به کيفر اعمال زشت خويش رسانديم.»
در بيان اين آيه مرحوم طبرسي مينويسد:آنان مردمي بودند که مرتکب گناه شدند و پيامبران را تکذيب کردند، خداوند هم درهاي برکت آسماني خود را به روي آنان بست و به خاطر کردار بدشان آنان را گرفتار تنگدستي و مجازات کرد.ترک نماز، از عوامل برکت زداست. حضرت زهرا عليهاالسلام درباره رخت بربستن برکت از عمر و مال انسان بينماز ميفرمايد: «... يَرْفَعُ اللهُ الْبَرَکَةَ مِنْ عُمْرِهِ وَ يَرْفَعُ اللهُ الْبَرَکَةَ مِنْ رِزْقِه.»هرگاه کم فروشي در ميان مردم رواج يابد، خداوند آنان را به خشکسالي و قحطي دچار ميسازد، چنان که حضرت علي عليهالسلام درباره زيانهاي کم فروشي ميفرمايد: «اذا طُفِفَتِ الْمِکْيالُ، اَخَذَهُمُ اللهُ بِالسَّنينَ وَ النَّقْصِ.»همچنين در صورت عدم پرداخت زکات مردم دچار خشكسالي ميشوند. حضرت اميرالمومنين عليهالسلام ميفرمايد: «اذا مَنَعوُ الزَّکاةَ، مَنَعَتِ الاْرَضُ بَرَکاتِها مِنَ الزَّرْعِ و الثِّمارِ وَالْمَعادِنِ»؛ هرگاه که مردم زکات خود را نپردازند، زمين برکت خود را از زراعت و ميوهها و معدنها دريغ ميدارد.هرگاه کم فروشي در ميان مردم رواج يابد، خداوند آنان را به خشکسالي و قحطي دچار ميسازد، چنان که حضرت علي عليهالسلام درباره زيانهاي کم فروشي ميفرمايد: «اذا طُفِفَتِ الْمِکْيالُ، اَخَذَهُمُ اللهُ بِالسَّنينَ وَ النَّقْصِ.»اسباب برکتزدا در روايتهاترک امر به معروف و نهي از منکر، عامل ديگر از بين رفتن برکت است، همان گونه که پيامبر گرامي اسلام صلياللهعليهوآله ميفرمايد: تا زماني که مردم امر به معروف و نهي از منکر کنند و بر کارهاي خير به يکديگر ياري رسانند، نعمتها و خيرات از آنها رخت برنميبندد، اما اگر اين دو را ترک کنند، برکات از آنها گرفته خواهد شد.همچنين از ديدگاه امام علي عليهالسلام خيانت، يکي ديگر از عوامل برکت زداست و ايشان ميفرمايد: «اذا ظهرتْ الخِياناتُ، ارتفعتْ البرکاتُ؛ زماني که خيانتها آشکار شود، برکات از بين خواهد رفت.» در حقيقت، گناهان اخلاقي و اقتصادي و اجتماعي، فاجعههاي دردناک و هستيسوز جامعه بشري هستند که باعث خشم خداوند ميشوند. رسول گرامي اسلام در هشداري ميفرمايد:هرگاه خداوند بر امتي خشمگين شود و آنگاه بر آنان عذاب نازل نگرداند؛ نرخهاي آنان را بالا ميبرد، عمرهاي آنها را کوتاه ميکند، تجارتشان را به سود نميرساند، ميوههاي درختانشان را سالم و بيآفت نميکند، چشمهها و نهرهاي آنها را پر آب نميگرداند و باران را از آنان دريغ ميدارد.رباخواري، رشوهخواري و ديگر درآمدهاي نامشروع عامل ديگر برکتزدايي شمرده ميشود، چنان که امام موسي بن جعفر عليهماالسلام ميفرمايد: «به درستي که حرام برکت ندارد و اگر هم نشو و نماي ظاهري داشته باشد، برکتي در آن نيست.»نکته مهم اين است که شرط دستيابي به برکتهاي آسماني و زميني، داشتن ايمان و تقواي بالاست و در پرتو تقرب الهي و اطاعت و فرمان برداري از تعاليم انسانساز اسلامي و دوري از کجرويها و سرکشيها است که خداوند خيرات و برکات خويش را به بندگان هديه ميکند. منبع:رضايي، رحمان، مجله طوبي، ش 1، با تصرف.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 297]