سردرد، يک ارثيه خانوادگي

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: سردرد، يک ارثيه خانوادگي ()

تعداد مبتلايان به ميگرن در زنان سه برابر مردان است .
يک دختر 13 ساله، چند روزي است که صبح با سردردي شديد بيدار ميشود و نميتواند در کلاس درس چندان خوب عمل کند. خانمي 34 ساله و مدير يک شرکت پرکار، يک هفته در ماه گروه کارکنان خود را تنها ميگذارد. اين دو چه وجه مشترکي دارند؟ هردو آنها از ميگرن شديدي که با تغييرات هورموني آغاز ميشود، رنج ميبرند و به احتمال بسيار آنها در اعضاي خانواده خود نيز افرادي مبتلا به ميگرن دارند.
سردرد، به خصوص انواعي از آن مانند ميگرن و سردردهاي خوشه اي که شديد و مزمن هستند، ميتواند بسيار ناتوان کننده باشد. حتي سردردهاي تنشي که نوع ملايمتر اين مشکل به شمار ميروند نيز ميتوانند شخص مبتلا را وادار کنند که به گوشه تاريکي پناه برده و همانجا بماند. درحالي که ما بايد هنوز بايد در زمينه علل سردرد چيزهاي بسياري را کشف کرده و بياموزيم، اما در اين حد ميدانيم که بسياري از انواع سردرد، به جنسيت و توارث بستگي دارد. اين ارتباط به خصوص درباره ميگرن، به شدت صادق است.

به گفته استفن سيلبرستين (Stephen Silberstein) استاد عصب شناسي:"به طور کلي، تعداد مبتلايان به ميگرن در زنان سه برابر مردان است و بيشتر اين زنان داراي خويشاوند درجه يکي هستند که به ميگرن مبتلاست. اين مشکل در نتيجه ترکيبي از ژنتيک و هورمونها بروز ميکند."

نقش هورمونها در اين ميان چيست؟

اگر شديدا ميل به خوردن شيريني داريد و بي حوصله و بدخلق هستيد، به اطرافيان خود تذکر بدهيد دور و بر شما نيايند. زيرا عادت ماهانه شما به زودي شروع خواهد شد و احتمالا با يک ميگرن همراه است.

ميگرن در اکثر موارد زنان را در دوره بين بلوغ و يائسگي تحت تاثير قرار ميدهد و بيش از همه در زنان 35 تا 45 ساله ديده ميشود. يکي از دلايل اين حالت هورمونها، به خصوص استروژن(estrogen) هستند که نقشي عمده در بروز ميگرن بر عهده دارند. به گفته سيلبرستين " آنچه موجب سردرد ميشود، کاهش استروژن است نه افزايش آن. ميزان بالاي هورمون نيز در صورت ثابت بودن مشکلي ايجاد نميکند، بلکه افت و خيز مقدار هورمون مشکل آفرين است."

بيش از نيمي از زنان مبتلا به ميگرن اظهار داشته اند که سردردهاي آنان با دوران عادت ماهيانه مرتبط است. ميزان شيوع اين سردرد در دختران و پسران تا زماني که دختران به سن بلوغ ميرسند، يکسان است. پس از بلوغ، تعداد بروز سردردهاي يک زن مبتلا به ميگرن بيش از مردي که سابقه ميگرن دارد، خواهد بود و تا زمانيکه زن يائسه شود، اين الگو همچنان ادامه خواهد يافت.

نوسانات هورموني که در دوران زندگي زنان رخ ميدهد ميتوانند موجب ميگرنهاي بيشتر شوند. تغيير ميزان هورمون مرتبط با روزهاي قبل از آغاز هر دره عادت ماهانه ميتواند حملات ميگرني را بدتر کند، تغييرات هورموني در دوره بارداري نيز چنين تاثيري دارد. بسياري از زنان مستعد ميگرن، درست پس از تولد فرزندشان و زماني که ميزان هورمون به حالت عادي برميگردد، دچار حملات ميگرن ميشوند.

برعکس، استفاده از قرصهاي کنترل بارداري ميتواند سطح هورمون بدن را ثابت نگهداشته و با اين کار موجب کاهش تعداد سردردهاي ميگرني شود. به گفته سيلبرستين، درمانهاي جايگزيني هورمون نيز ميتواند بر ميزان دفعات و شدت ميگرن تاثير بگذارد. زناني که از قرصهاي داروهاي هورمون درماني يا HRT استفاده ميکنند، بيشتر دچار ميگرن ميشوند زيرا سطح هورمون بدن آنها دچار افت و يز ناگهاني و شديد ميشود. اما زناني که HRT را از طريق برچسبهاي روي پوست دريافت ميکنند، روزانه ميزان مشخصي هورمون دريافت کرده و تعداد و شدت ميگرن در آنها افزايش نميابد.

وراثت نيز عامل سردرد است
اگر مادر يا عمه شما دچار ميگرن باشند، احتمال اينکه شما نيز به اين مشکل مبتلا باشيد، وجود دارد. بسياري از افراد دچار ميگرن، در اين زمينه داراي سابقه خانوادگي هستندف در نتيجه چنين تصور ميشود که عامل وراثت در اينجا بسيار موثر است.

اين امر به خصوص در مورد ميگرنهايي که با نشانه هاي بصري يا "پيش درآمد" آغاز ميشوند، صادق است. به گفته سيلبرستين هرچند تنها 20 درصد از بيماران مبتلا به ميگرن دچار حالت پيش درآمد ميشوند، اما " عامل ژنتيک در ميگرنهاي داراي پيش درآمد نقش بسيار مهمتري از انواع معمولي آن دارد."

اين نظر وجود دارد که افراد مبتلا به ميگرن، ژنهاي غيرعادي که مسئول کنترل سلولهايي خاصي از مغز هستند را به ارث ميبرند. ميگرنهاي همراه با پيش درآمد، شخص مبتلا قبل از آغاز سردرد، نورهايي مواج يا لکه هايي را ميبيند که به مدت محدودي او را دچار نابينايي نقطه اي ميکنند يا به کلي ديد او را از بين ميبرند.

سردردهاي خوشه اي و تنشي
ما تمام مدت درباره ميگرن چيزهايي ميشنويم، اما درباره سردردهاي تنشي و خوشه اي چندان صحبت نميشود. اين دو نوع عمده ديگر سردرد نيز ميتوانند کاملا ناتوان کننده باشند. سردردهاي تنشي از شيوع بيشتري برخوردارند و هر دو اين سردردها با جنسيت و ساختار شيميايي مغز در ارتباطند.

بسياري از افراد سردردهاي تنشي را تجربه کرده اند. دردي خفيف يا معتدل که با انقباض شقيقه ها، پيشاني، پشت سر و گردن همراه است. سردردهاي تنشي ميتوانند به قدري مکرر شوند که شخص هر روز به آن دچار باشد، اما آنها کمتر از موارد ديگر ناتوان کننده بوده و با مسکنهاي معمولي قابل درمان هستند. زنان بيش از مردان به اين سردردها دچار ميشوند و احتمال وجود اين بيماري در خانواده افرادي که به اين سردرد مبتلا هستند، 40% بيش از ديگران است.

سردردهاي خوشه اي ، شيوع کمتري دارند اما در مردان بيشتر به وجود آمده و ميتوانند کاملا ناتوان کننده باشند. به گفته سيلبرستين" اين سردردها را سردرد خودکشي مينامند زيرا درد آن به حدي شديد است که شخص به مرز خودکشي ميرسد". تعدد سردردهاي خوشه اي تنها به اندازه کسري از تعداد ميگرنهاي موجود است، اما همين تعداد نيز در مردان سه تا چهار مرتبه بيشتر ديده ميشود و دليل آن نيز هنوز مشخص نشده است.

اين سردرد در اثر التهاب رگهاي مغز ايجاد ميشود و بر خلاف ميگرن که ميتواند روزها ادامه داشته باشد، سردردهاي خوشه اي تنها به مدت 30 دقيقه يا يک ساعت به شدت بروز کرده و سپس از بين ميروند. آنها به طور ناگهاني، و در يک زنجيره يا خوشه، آغاز شده و سپس به مدتي طولاني هيچ خبري از آنها نميشود. براي اشخاصي که داراي مشکل مزمن هستند، روشهاي پيشگيري وجود دارد. اين سردردها ارتباطي با نوسانات هورموني ندارند.

محرکهاي سردرد
اگر از دسته افراد مستعد ابتلا به سردرد هستيد، صرف نظر از جنسيت يا زمينه ارثي، کاستن از ميزان تنش در زندگي عاملي بسيار تعيين کننده و گامي اساسي براي دوري از چنين مشکلي است. به گفته سيلبرستين :" تنش محرکي براي هر نوع مشکل جسمي، از جمله ميگرن، به شمار ميرود. اما دليل اصلي آنها نيست." تنش در زندگي روزانه، مانند سر و سامان دادن به برنامه کاري بسيار فشرده و متنوع، يک عامل محرک سردرد است و نسخه رايج و مفيد براي کاهش استرس همان ورد هميشگي است: غذاي سالم، ميوه، سبزيجات و آب فراوان، 30 دقيقه ورزش روزانه، انجام تمرينات آرامبخش و تمدد اعصاب مانند يوگا و خواب کافي.

سيلبرستين براي بهره مند شدن از سلامت بيشتر، توصيه هايي ساده دارد: "سيگار را ترک کنيد، روزه هاي طولاني و بي وقفه نگيريد (منظور روزه هايي مانند روزه آب، يا چند روز غذا نخوردن است)، هر شب در يک زمان مشخص به بستر برويد، مست نکنيد و غذاهايي حاوي مواد نگهدارنده مصرف نکنيد." پس، اين بار در زماني که به استراحت نياز داريد، کتاب خوبي برداشته و در جايي آرام بنشينيد. يک موسيقي ملايم بشنويد. از سردرد خود به عنوان بهانه اي براي ولخرجي استفاده کرده و بهترين غذاي سبک و نوشيدني ممکن را تهيه کرده و شبي آرامش بخش را پشت سر بگذاريد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 221]