نگاهي به يك فيلم/بازخواني يك موقعيت كليشه‌اي در چند متر آنطرفتر

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: نگاهي به يك فيلم/بازخواني يك موقعيت كليشه‌اي در "چند متر آنطرفتر"
فيلم "چند متر آنطرفتر" ساخته فريدون فرهودي هر چند بر محور موقعيت اوليه‌اي آشنا و كليشه‌اي بنا شده، اما در ادامه با انتخاب يك زاويه ديد تازه مي‌تواند از نمونه‌هاي مشابه فاصله بگيرد و مهمترين كليشه اينگونه فيلم‌ها را احيا كند.

به گزارش خبرنگار مهر، كارگردان در "چند متر آنطرفتر" تلاش كرده تقابل چالش برانگيز افراد يك خانواده را به شيوه‌اي دراماتيك روايت كند و براي اين منظور زمان و مكان را محدود به يك موقعيت كوتاه چند ساعته كرده است.

فيلم قصه آشناي جمع شدن افراد يك خانواده با تفكر و نقطه نظرهاي مختلف محور كار قرار داده كه نمونه‌هاي مشابه متعدد در سينماي ايران و جهان دارد، اما بازخواني خاص خود را از اين موقعيت ارائه مي‌دهد. اينگونه است كه مي‌توان گفت فيلم "چند متر آنطرفتر" زوايا و نقاطي تازه را پيش چشم مخاطب خود قرار داده است.

يك خطي فيلم قصه دختران و پسراني است كه با وخيم شدن حال پدر دور هم جمع مي‌شوند تا به ظاهر براي وضعيت او تصميم بگيرند اما در واقع اين گردهمايي براي سر و سامان دادن به اموال موروثي و خانه و زمين، ...و در واقع تقسيم ارث است. قصه‌اي كه هر چند متكي بر تك موقعيت است، اما پتانسيل خود را در تغيير رويكردها و نقطه نظرهاي افراد حاضر دريافت مي‌كند.

اين خانواده پرجمعيت تشكيل شده از سه خواهر و سه برادر كه هر كدام گره‌هايي در گذشته زندگي خود و در ارتباط نزديك با پدر خود دارند. حالا قرار است اين همجواري چند ساعته پس از مدتها، پرده از اين گره‌ها و البته بخش‌هايي پنهان از گذشته خانواده بردارد.

در چنين آثاري اولين و روشنترين گزينه موضعگيري اكثريت در برابر اقليتي است كه مي‌تواند افراد كوچكتر خانواده را دربر بگيرد كه بيشتر دمخور پدر بيمار بوده و خود به خود شبهه توطئه براي بالا كشيدن ارث و ميراث را ايجاد مي‌كند. در "چند متر" نيز هر چند اين تعريف اوليه براي چيدمان موقعيت و معرفي شخصيت‌ها مد نظر قرار گرفته، اما يك نقطه ديد جديد باعث شده كليشه آشنا و هميشگي بشكند.

در اينگونه فيلم‌ها معمولاً پدر يا مادري كه در بستر بيماري و بي‌خبري به سر مي برد، خود به خود منزه و عاري از خطا و اشتباه است. در واقع قرار گرفتن در موقعيت ضعف است كه آنها را در مقابل فرزندان بي‌مهر و درگير زندگي روزمره و ماديات، به گونه‌اي از پيش تعيين‌شده محق جلوه مي‌دهد.

"چند متر"‌هر چند در ابتدا بر همين تعريف تكيه كرده، اما به تدريج نقاط لازم را براي شخصيت‌پردازي كاراكتر پدر وارد كار كرده تا از كليشه هميشگي فاصله بگيرد و او را واجد بعد و رنگاميزي خاص كند. اتفاقي كه شكلگيري آن پيرامون كاراكتري كه در طول فيلم قرار است در بيهوشي و بي‌خبري باشد، كاري ساده است.

در واقع در طول فيلم است كه متوجه مي‌شويم بي‌مهري فرزندان و تقابل غير انساني آنها ريشه در رفتارهاي گذشته پدر دارد. اين كدهاي نه چندان روشن با خوانده شدن وصيت نامه پدر و حلاليت‌ طلبي او از تك تك فرزندان به خاطر آنچه خود مي‌داند در حقشان روا داشته، پاسخي روشن مي‌گيرند.

به اين ترتيب كليشه آشنا و نگاه تقدس گونه به اين كاراكتر آشنا تعديل شده و با اين رويكرد است كه مي‌توان از موضع هر يك از فرزندان با آنها همذات پنداري كرده و ... در نهايت آنها را نه سياه و منفي بلكه خاكستري و در حكم يك قرباني ديد.

علاوه بر اين پرداخت غيركليشه‌اي فيلم در مقاطع مياني كه بسيار متكي بر چرخش شخصيت‌ها در موضعگيري و تغيير نقطه نظر آنهاست، بسيار متكي بر ديالوگ براي دراماتيزه كردن اين سير است. هر چند در اين بخش گفتگوها مي‌توانست پرداختي هنرمندانه‌تر و ريتمي بهتر داشته باشد - تا تغيير مواضع ناگهاني به نظر نيايد - اما در شكل فعلي هم مي‌تواند در بسياري از لحظات دراماتيك مخاطب را درگير كند.

نقطه عطف برجسته فيلم حضور هوشمندانه پدر به عنوان شنونده در اوج جنجال فرزندان است. در شرايطي كه او در وضعيت بي‌خبري مطلق به سر مي‌برد، اين اتفاق - كه مي‌تواند تعبير ماورايي يا واقعي هم داشته باشد - ، موقعيتي ايجاد مي‌كند كه در چرخش نقطه نظر شخصيت‌هاي و تقابل آنها با هم، تأثيري مهم بگذارد.

موقعيتي كه مخاطب هم مي‌تواند تنبه و شرم آنها را حس كرده و در ميان مقاطعي كه در فاصله چند ساعت اين شخصيت‌ها طي مي‌كنند، بيش از هر چيز در ذهن مخاطب بماند. در شخصيت پردازي اين شش فرزند و همسران آنها نيز تلاش شده با توجه به مشترك بودن خاستگاه، روحيات خاص و متفاوت هر يك با توجه به شغل‌هاي مختلف،‌ تنوع ايجاد كند.

به اين ترتيب مي‌توان اين اشل كوچك افراد يك خانواده و تقابل آنها را به نمونه‌هاي فرامتني نيز ارجاع داد. نكته‌اي كه به نظر مي‌آيد مي‌تواند تم فيلم را در زمان‌هاي مختلف قابل طرح و بررسي كند. فيلم "چند متر آنطرفتر" هر چند بر محور موقعيت اوليه‌اي آشنا و كليشه‌اي بنا شده اما در ادامه با انتخاب يك زاويه ديد تازه مي‌تواند از نمونه‌هاي مشابه فاصله بگيرد و مهمترين كليشه اين گونه فيلم‌ها را احيا كند.

فيلم تلويزيوني "چند متر آنطرفتر" به كارگرداني فريدون فرهودي و تهيه‌كنندگي اميرعباس كني جمعه 18 مرداد ساعت 16 از شبكه يك پخش شد. فيلمنامه را فديا نوراللهيان بر مبناي طرحي از كني نوشته و فاطمه گودرزي، ايرج نوذري، نفيسه روشن، ليلا بلوكات، امير آتشاني، تبسم هاشمي، مسعود سخايي و حسين فياضي در آن بازي كرده‌اند.

فيلم داستان پدري سالخورده را روايت مي‌كند كه به بيماري آلزايمر مبتلا شده و گرد هم آمدن فرزندانش باعث اتفاق‌هايي تازه مي‌شود. از عوامل توليد "چند متر آنطرفتر" مي‌توان به فرهاد مافي مدير تصويربرداري، آرش برومند صدابردار، مريم دوستي طراح گريم، فرامرز بادرامپور طراح صحنه و لباس، سعيد عدالتخواه مدير اجرايي، روح‌الله انصاري صداگذار و جواد عاقبت‌بين مديرتوليد اشاره كرد.

اين فيلم محصول سيما‌فيلم است. فرهودي به عنوان فيلمنامه‌نويس آثاري چون "تكيه بر باد"، "تيك"، "پاپيتال" و "حس پنهان" را در كارنامه دارد و چند تله فيلم هم كارگرداني كرده است.
شنبه 19 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 331]