مدیریت اکوتوریسم

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: چكيده :يكي از گامهاي اساسي درجهت ارتقاي توسعه هر كشوري استفاده بهينه از كليه امكانات و منابع آن با مديريت علمي و استفاده از پژوهشهاي صاحبنظران است. اگرچه صادرات منابع نفتي و معدني و چند قلم كالاي محدود جوابگوي نيازهاي گذشته و جاري ايران بوده است، ولي ضرورت توجه به بخشهاي ديگر توليد درآمد و ارزآوري باتوجه به محدوديت منابع پيش گفته ضروري به نظر مي رسد.يكي از اين بخشها صنعت اكوتوريسم است كه باتوجه به وسعت كشــــــــــور و تنوع گونه ها امكان پذير و سودآور خواهدبود.

پيش درآمد: پس از انجام يك سفر علمي - تحقيقي دريافتم كه ايران بسيار زيبا است و اين سوال در ذهنم مطرح شد كه چرا مديران و مسئولان كشور از اين امكانات بالقوه و ا*****يستم متنوع و گاه نادر در كل جهان براي جلب جهانگردان بهره برداري نمي كنند؟ امروز، پاسخ سوال خود را در ضعف مديريت و بي توجهي به دانش و تجارب استادان و كارشناسان دلسوز مي يابيم.

امروزه، مديريت اكوتوريسم در ايران باتوجه به روند روبه رشد جمعيت و كاهش منابع نفتي و اتكــــــــاي كشور به اقتصاد تك محوري وابسته به نفت، نه تنها يك نياز كه يك الزام براي رشد و توسعه جامعه است.

در چند دهه اخير برنامه ريزان، مديران و مجريان امور در سطح جهان باتوجه به فقر منابع درآمدزا، بر روي اكوتوريسم سرمايه گذاريهاي كلاني انجام داده اند كه اين پديده نه تنها موجب حفاظت از ا*****يستم ها و محيط طبيعي سالم براي زيست بلكه به توليد درآمد و ارزآوري قابل توجهي منجر مي گردد.

در كشور ما، متاسفانه به دليل بي توجهي به قوانين و مقررات از گذشته هاي دور با معضلات زيست محيطي بسياري كه ناشي از پراكندگي مواد زائد و ضايعات، بهره برداريهاي بي رويه و تخريب منابع طبيعي و عدم استفاده از فنــاوري سازگار با محيط و غيره مواجه گشته ايم.

وضعيت ا*****يستم ايران
ا*****يستم ايران، بستر مناسبي براي سودآوري در بخش اكوتوريسم است. اگرچه بسياري از گونه هاي نادر جانوري ايران يا به كلي منقرض گشته و يا در معرض انقراض هستند، ليكن هنوز هم گونه هاي متنوع جانوري و گياهي در خور توجهي كه در اقاليم گوناگون موجود است. در صورت مديريت صحيح، مي تواند جوابگوي گردشگران باشد. با وجود اينكه ايران بر كمربند خشك جهان قرار دارد، اما داراي تنوع اقليمي و زيستگاههاي گوناگون براي جلب سياحان است. در سال 2000 ميلادي يونسكو، ايران را در مقام هفتم ذخيره گــاههاي زيست كره شناسايي كرد. اصلي ترين اين زيستگاهها عبارتند از:

1 - زيستگاههاي كوهستاني، دربرگيرنده، علفزارها و جانوراني چون گونه هاي پلنگ و پازن و ول برفي؛

2 - زيستگاههاي جنگلي زاگرس با درختان بلوط و سنجابها؛
3 - زيستگاههاي بيشه زارها و جنگلهاي گــرمسيري خوزستان با گياهان پده و گز و گونه هاي گوزن زرد ايراني، رودك عسل خوار و جربيل؛
4 - زيستگاه بياباني با گياهان تاغ و كاروان كش و گونه روباه شني و گربه شني؛
5 - زيستگاه بلوچي با گياهان آكاسيا و كهور و گونه خرس سياه، سنجاب بلوچي و خدنگ؛
6 - زيستگاه استپي در بخش اعظم كشور با پوشش گياهي درمنه و گون و پستانداراني مانند آهو و يوز.
علاوه بر موارد پيش گفته دسترسي به سواحل درياي خزر و خليج فارس و درياي عمان و مناطقي مانند جنگل حرا در جزيره قشم را بايد درنظر داشت كه مي تواند از جذابيت زيادي برخوردار باشد.
دركشور همسايه، تركيه تنها از يك ساحل آنتاليا، با جذب توريست، درآمد فوق العاده اي كسب مي كند.
در سواحل تايلند، گردشگران با كروكــــوديلهاي آن منطقه عكس يادگاري مي گيرند و اقتصاد تايلند را بهبود مي بخشند و با كمال تأسف درهمان زمان در ايران خبر مربوط به انقراض آخرين گونه تمساح ايراني (گاندو) اعلام مي شود. درحالي كه بسياري از گردشگران اروپايي و آمريكايي در قاره آفريقا به سياحت مي پردازند و علاقه مندان به حيات وحش با شعف از شيرها و ببرها فيلم برداري مي كنند، ما بدون كمترين احساس مسئوليت از برخي دست اندركاران با خبر مي شويم كه ديگر گونه شير و ببر ايران منقرض شده اند و يوز و بسياري از گونه هاي ديگر نيز در معرض خطر انقراض قرار دارند. البته امكان وجود آنها هم در محــدوده مشكوك به زيست و يا محدوده اي كه قبلاً در آنجا مشاهده شده است برمي گردد كه درحال حاضر هم اطلاعي از بسياري از آنها دردست نيست. بنابه اظهارنظر كارشناسان، جنگلهاي شمال تا سه دهه ديگر از بين خواهند رفت. سوالات بسيار ديگري نيز در زمينه محيط زيست وجود دارد كه كارشناسان هنوز پاسخي به آن نداده اند. شايد اندكي از آنها به شرح زير باشد.

- منطقه حفاظت شده زيباي دنا در كهگيلويه و بويراحمد و ديگر پاركهاي ملي
و منحصر به فرد همچون پارك ملي گلستان و جهان نماي مازندران را تا چه زماني مي توانيم حفاظت كنيم؟
- آيا مي توانيم شاهد به بلوغ رسيدن و فرزندآوري توله هاي خرس قهوه اي در پناهگاه حيات وحش كيامكي باشيم؟
- آيا آيندگان ما نيز گور ايراني را در منطقه حفاظت شده توران در استان سمنان خواهند ديد؟
- تا چه زماني بحري، عقاب طلايي و هما آسمان ما را با پرواز خود ديدني تر خواهندكرد؟
اگرچنين ادامه يابد كه تاكنون بوده، بي شك پاسخ سوالهاي فوق اسف بار خواهدبود.
نتيجه گيري
با وجود همه مسائل يأس آور در اين زمينه، هنوز هم طبيعت ايران چنان سفره زيبايي در مقابل ما گسترانيده است كه با مديريت صحيح مي توان از آن حداكثر بهره وري را كرد و به جاي تكيه بر صادرات نفت كه تا چند صباح ديگر براي فرزندان اين مرز و بوم نيز اثري از آن به يادگار نخواهيم گذاشت مي توان به بخش صنعت توريسم و بالاخص اكوتوريسم پرداخت. بديهي است اين مهم تنها به دوش سازمانهاي جهانگردي و گردشگري و سازمان حفاظت از محيط زيست نخواهدبود كه مديريت ساير بخشها شامل صنايع، معادن، راه و ساختمان، آموزش و پرورش، بخشهاي فرهنگي، رسانه ها و صداوسيما را در يك حركت جامع و عزم ملي مي طلبد. در حقيقت مــديريت اكوتوريسم، بسيار جامع تر و ضروري تر از پيش مي نماياند تا علاوه بر حفظ جنگلها و مراتعي كه ازنظر گونه هاي گياهي يكي از فلورهاي غني جهان با گياهان آندوميك و ذخاير ژنتيكي بالا است، به شناسايي زيباييهاي اين خطه به جهانيان و توليد درآمد ملي و ارزآوري مناسب و ساماندهي اقتصادي كشور ياري بخشد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 148]