اهدا كنندگان زندگي

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: اهدا كنندگان زندگي
* اصغر صفري فرد كارشناس ارشد خون شناسي و بانك خون

هر سال كه مي گذرد نياز به اهدا كنندگان خون افزايش مي يابد و ديروز به همين مناسبت روز ملي اهداي خون نام گرفته بود.
در ارتباط با انتقال خون در عصر حاضر در ايران، مدارك قابل اعتمادي در دسترس نيست، ولي به نظر مي رسد كه از سال 1324 اقدامهاي پراكنده اي در بيمارستانهاي مختلف براي انتقال خون انجام شد. در سال 1331 به طور همزمان (يا با چند ماه فاصله)، مركز خون ارتش توسط مرحوم دكتر محمد علي شمس و مركز انتقال خون شير و خورشيد سرخ سابق (جمعيت هلال احمر فعلي) توسط مرحوم دكتر احمد آژير، تأسيس و شروع به كار كردند. از اين زمان تا سال 1344 اقدامات متعدد مختلفي براي استاندارد كردن و سر و سامان دادن به انتقال خون انجام گرفت كه متأسفانه همگي با شكست مواجه شد؛ زيرا مشكل عمده اي به نام عدم وجود تشكيلات منظم براي جلب اهداكنندگان بر سر راه بود. مراكز خدماتي دولتي و خصوصي (به جز تا حدودي مركز خون ارتش)، متكي به داوطلبان حرفه اي بودند كه اغلب از افراد محروم جامعه بوده و در مقابل وجه ناچيزي، به رغم برخوردار نبودن از سلامت كافي، اقدام به خون دادن مي كردند؛ يعني در حقيقت خون خود را مي فروختند.
سرانجام به همت دكتر فريدون علا در روز نهم مرداد سال 1353 كوششهاي چند ساله به ثمر رسيد و سازمان انتقال خون ايران تأسيس شد و شروع به كار كرد كه اين روز، هم اكنون به عنوان روز ملي اهداي خون شناخته مي شود.
در اين روز از كساني تقدير مي شود كه با اهداي داوطلبانه خونشان، زندگي را به بيماران و نيازمندان هديه مي كنند. با گراميداشت روز ملي اهداي خون به تبيين ارزش اهداي خون داوطلبانه در راستاي ارتقاي كيفيت سلامتي جامعه و نقش كليدي اهدا كنندگان خون در ارتباط با تأمين خون سالم پرداخته مي شود. مهمترين هدف برگزاري چنين روزهايي- كه در هر كشوري متفاوت است و دولتها، سازمان بهداشت جهاني، مؤسسات عام المنفعه، سازمانهاي مردم نهاد و ... در آن مشاركت دارند- امكان دسترسي تمام نيازمندان و بيماران به خون سالم است و توجه داشته باشيد كه تك تك افراد در رسيدن به اين هدف نقش اصلي دارند.
اين روز، روز تشكر از ميليونها اهدا كننده خون در سراسر ايران است كه بدون هيچ چشمداشتي به ايثار قسمتي از وجود خود مي پردازند و باعث نجات جان نيازمندان و بيماران مي شوند. اين روز باعث تشويق بيشتر مردم به اهداي خون داوطلبانه و مستمر مي گردد.
همچنين بر اهميت اهداي خون مداوم براي جلوگيري از كمبود خون تأكيد مي شود. در ضمن اين روز هشداري است به مسؤولان امر بهداشت و سلامتي و بويژه سازمان انتقال خون كه براي افزايش سطح كمي و كيفي فعاليت خود تلاش كنند تا خون كافي و سالم در دسترس همه مردم قرار گيرد.
سالانه در سراسر جهان، بيش از 75 ميليون واحد خون جمع آوري مي شود. با اين حال متأسفانه در كشورهاي در حال توسعه و فقير، كمتر از 40 درصد موجودي خون، از اهدا كنندگان داوطلب تأمين مي شود. از اين رو، اولويت اول بايد به حذف تهيه خون از اهدا كنندگان پولي و جايگزين كردن آن با داوطلباني كه به صورت مستمر و بدون دريافت پول داوطلبانه خون مي دهند، اختصاص يابد.
در بسياري از كشورها قوانيني به تصويب رسيده است كه فقط اهداي خون به وسيله اين گونه داوطلبان را مجاز دانسته است. در عمل، اين امر فقط از طريق تدوين برنامه اي مؤثر از راه جذب و نگهداري اهداكنندگان داوطلب خون ميسر است.
شناسايي جمعيت هايي از اهدا كنندگان كه در معرض خطر كمتري از نظر آلودگي هاي قابل سرايت از طريق انتقال خون قرار دارند و كنترل اين آلودگي ها هم در جمعيت كل كشور هم در جمعيت اهدا كنندگان از جمله عناصر بسيار مهم يك راهبرد مناسب براي سلامت خون است.
تمام تلاشها بر اين است كه مردم بويژه جوانان را به اهداي خون داوطلبانه و مستمر تشويق كرد تا ذخيره خوني پايدار و مطمئن براي هر كشور در تمام فصول سال و در تمامي شرايط آب و هوايي وجود داشته باشد، علاوه بر بزرگداشت روز ملي اهداي خون در ايران و نيز روزهاي ملي اهداي خون در كشورهاي مختلف دنيا، سازمان بهداشت جهاني روز چهاردهم ژوئن را به عنوان روز جهاني اهدا كنندگان خون گرامي داشته و مراسم گوناگوني را در سراسر جهان برگزار مي كند.

خون سالم براي مادران
سازمان بهداشت جهاني براي بزرگداشت اين روز شعار ويژه اي را مطرح مي كند.
براي مثال شعار اصلي روز جهاني اهدا كنندگان خون در سال 2006 «تعهد براي اطمينان از دسترسي جهان به خون سالم و ايمن» بود. در سال 2007 اين روز به نام «خون سالم براي سلامت مادران» نامگذاري شد تا بر اهميت نقش نجات دهندگي انتقال خون در مادران تأكيد شود. همچنين در اين روز تأكيد شد كه امكانات انتقال خون در تمام مراكزي كه مرتبط با مادران بوده و در آن مكانها زايمان صورت مي گيرد. ايجاد شود و امكان دسترسي به خون سالم و ايمن براي مادران و نوزادان وجود داشته باشد.
سازمان بهداشت جهاني تأكيد كرد كه دستيابي به موقع و در زمان نياز به خون در مركز درماني بانوان و زايشگاه ها، به ويژه در كشورهايي كه آمار مرگ مادران زياد است، به وجود آيد و همين طور اقداماتي صورت گيرد تا از انتقال غيرضروري خون ممانعت به عمل آيد.
هر سال بيش از 500 هزار زن در حين بارداري و زايمان جان خود را از دست مي دهند كه 99 درصد آنان در كشورهاي در حال توسعه با درآمد اقتصادي پايين هستند. در حالي كه به راحتي مي توان از اين مرگ و ميرها پيشگيري كرد. خونريزي شديد در صورتي كه به آن توجه نشود، مي تواند در مدت 2 ساعت حتي زن سالمي را به كام مرگ فرو بكشاند. اين مورد، علت بيش از 44 درصد مرگ و ميرهاي مادران در آفريقا است، جايي كه خطر مرگ مادران يك مورد به ازاي هر 16 مورد است. در حالي كه اين خطر در آسيا يك مورد به ازاي هر 65 مورد و در آمريكاي شمالي يك مورد به ازاي هر 2700 مورد است. احتمال ايجاد عوارض وابسته به خونريزي در خانمهاي حامله با بيماري زمينه اي كم خوني، عفونت خوني مالاريا و ايدز بيشتر است.
بهبود دسترسي به خون سالم و انتقال خون سالم در جلوگيري از مرگ و بهبود سلامتي ميليونها مادر و نوزاد مؤثر بوده و جزو اساسي در كوششهاي جهاني براي رسيدن به اهداف پيشرفت سلامتي در سطح جهاني است. بسياري از موارد مرگ و ميرهاي مادران در صورت دستيابي به انتقال خون سالم، قابل پيشگيري است.
با مرگ سالانه ده ها هزار مادر در دنيا بر اثر خونريزي هنگام زايمان، همكاريهاي بيشتر جوامع بين المللي در زمينه انتقال خون نياز است و همكاريهاي بين المللي، به عنوان نمونه اي از عزم جهاني براي حفظ تأمين سلامت بشري است.
در هر ثانيه يك نفر در جهان به دريافت خون نياز دارد و اين امر، اهميت دريافت اين ماده حياتي را با توجه به پيچيدگيهاي خدمات پيشگيرانه و مزمن شدن بيماريها و فراواني بروز حوادث و سوانح، دوچندان مي نمايد.

وقتي خون كثيف اهدا مي شود
براساس آخرين آمار، از 124 كشور كه گزارشهايي در زمينه انتقال خون ارائه داده اند، در 56 كشور خون مصرفي به دليل كمبود امكانات و تجهيزات و فقر مالي از نظر بيماريهاي عفوني آزمايش نمي شود و در حقيقت خون ناسالم و غير ايمن در اختيار بيماران قرار مي گيرد. در حال حاضر، 82 درصد جمعيت جهان در كشورهاي در حال توسعه به سر مي برند كه فقط 38 درصد اهدا كنندگان خون دنيا را تشكيل مي دهند و اين در حالي است كه با كمال تأسف بيشتر نيازمندان به خون به لحاظ جمعيت و نوع بيماري و نحوه مصرف، در كشورهاي در حال توسعه و فقير ساكن هستند.سلامتي خون بسيار مهم است و مهمترين راه تأمين سلامتي خون، استفاده از اهدا كنندگان مستمر است. شعار امسال روز جهاني اهداكنندگان خون، «اهداي مستمر خون» بود. انتخاب اين شعار نشان دهنده تأكيد جهاني بر تأمين ذخيره خون سالم از گروه هاي مختلف خوني و براي تمام فصول سال و در تمام شرايط آب و هوايي است.
اهداكنندگان داوطلب اهداي خون تنها با اهداف انسان دوستانه اقدام به ايثار قسمتي از وجود خود مي كنند كه علاوه بر نجات جان بيماران و نيازمندان به خون در بالا بردن سطح بهداشت و سلامتي جهان نيز مشاركت داشته باشند. همچنين اين ايثارگران در تهيه خون و فرآورده هاي خوني سالم در صف مقدم قرار دارند و تمام سازمانهاي انتقال خون نيز در حال پژوهش و جستجو در مورد يافتن فناوريهاي جديد و روشهاي پيشرفته در زمينه تهيه خون و فرآورده هاي خوني سالم كه هم ايمني شخص اهدا كننده و هم فرد نيازمند به خون و فرآورده هاي خوني را تأمين كند، هستند
پنجشنبه 10 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 116]