چكيده‌اي در مورد سماق

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: برگ درختان سبز در نظر هوشيار هر ورقش دفتريست معرفت كردگار

پوست دانه گياهي با نام علمي: Rhus Coriaria
نام فارسي: سماق
نام عربي: سماق- سماقيل- طمطم- تمتم- تملول- تترك
كردي: دار سماق
سرياني: سماقيل
يوناني: سماق الدباغين- عبرق- عربرب- عترب
سندي، هندي: تتل
آلماني، انگليسي و فرانسه: Sumac

--------------------------------------------------------------------------------

ريخت شناسي:
بومي ايران و اسم آن نيز در ديگر فرهنگ‌ها عموماً سماق مي‌باشد ارتفاع درختچه 5/1 متر برگ‌هاي مركب داراي 15-9 برگچه، پوشيده از كرك دانه ها در پاييز به رنگ سبز مايل به قهوه‌اي، گل آن مجتمع، خوشه‌اي مخروطي، دانه‌ها به شكل عدس، سرخ رنگ و قهوه‌اي و خوشه‌اي شكل مانند حبه الخضرا

انتشار:
در اكثر نقاط ايران، آمريكا، آرژانتين، آمريكاي جنوبي

برداشت:
با رسيده شدن دانه‌ها در اواخر پاييز از شاخه جدا مي‌نمايند.
انواع سماق:
در ايران سماق مشهور، تبريز- شكي و خراساني به رنگ قرمز و سماق شامي به رنگ قهوه‌اي مي‌باشد
شكي نام شهري است در جمهوري آذربايجان كه داراي سماق قرمر و خوش مزه و بدون تلخي مي باشد.
سماق دارويي داراي سه گونه صنعتي- فرانسوي- امريكايي است و سماق صنعتي،از تنه آن صمغي اخذ مي‌شود بنام لاك ژاپن.
سماق معطر از انواع سماق است كه در امريكاي شمالي و آرژانتين بدست مي‌آيد.
سماق آن نيز سه نوع است در آمريكا و ژاپن در امريكاي شمالي و در برزيل كه نوع دوم و سوم آن ايجاد خارش جلدي و ناراحتي پوستي مي‌نمايد.
اجزاء سماق: پس از جدا كردن ميوه‌ها از ساقه خوشه‌اي آن را بهم سائيده و در اثر اين سايش پوسته قابل مصرف جدا مي‌شود. امروزه به وسيله آسيا پوسته از هسته جدا مي‌شود پس از الك كردن و جدا كردن دانه‌ها پوست ترش قابل مصرف مي‌باشد.
مواد متشكله:
مملو از تانن و داراي اسيد سيتريك و اسيد ماليك و اسيد تانيك
طبيعت:
سرد و خشك و در برخي ماخذ در دوم سرد و خشك ذكر شده و جبلي آن را در سوم سرد و خشك گفته‌اند.
خواص و افعال:
رادع- قابض- مقوي احشاء حاره- رافع صفرا- دباغت- نفث الدم- نزف الدم- ذرب- قي- غثيان- بند آوردن خون
با دقت در خواص سماق مي‌توان دريافت كه قدما به اين موضوع به درستي پي برده بودند كه سماق خواص گند زدايي و ضد عفوني كننده و ضد ميكروب داشته و بعنوان ماده ضد ميكروب و عفونت در غذاها و ادويه جهت محافظ از آنها در برابر كرم زدگي و عفونت مي‌باشد.
اندام سر- مو: شستن مو با دمكرده سماق موي را سياه مي‌نمايد.
اندام سر- گوش: چكانيدن نقوع آب سماق در گوش ريم گوش را زايل مي‌كند. (رفع عفونت)
دهان: سماق بصورت دمكرده و يا نقوع و يا پودر آن قلاع دهان و آفت، آبله و خونريزي دهان را بهبود مي‌بخشد (رافع عفونت) ضد باكتري
دندان و لثه: مضمضه با آب سماق درد دندان را تسكين و پاشيدن پودر آن لثه را تقويت مي‌نمايد
دهان (تركيب): مخلوط پودر سماق 1 و پودر ذغال بيد 5/0 رافع پيوره دندان مي‌باشد (ضد قارچ)
تركيب پودر سماق و نمك ضد عفوني كننده دهان مي‌باشد.
گلو: غرغره با دمكرده يا نقوع سماق رافع درد گلو (ضد قارچ و عفونت)
چشم: كمپرس آب دمكرده سماق جهت جرب و تسكين حدت و ناراحتي پلك چشم
پيشاني: انداختن سماق بر پيشاني خون دماغ را بند مي‌آورد.
پوست: ضماد و كمپرس سماق رافع عرق ريزي، سرما زدگي انگشتان، ترك پوست و ترك پستان زنان شيرده مي‌باشد.
قراردادن سماق بر روي جراحت‌هايي كه در اثر جسم برنده باشد در بهبود آن موثر است و از عفونت بعدي جلوگيري مي‌نمايد. (رافع عفونت و ضد قارچ)، محافظ بسيار خوب در زخم‌هاي تازه التيام يافته (ضد باكتري)
پوست (تركيب):محلول سماق با دمكرده برگ بارهنگ جهت قروح خبيثه (زخم بستر) (ضد عفونت و ضد قارچ)
ريه: دمكرده سماق جهت رفع نفث الدم و نزف الدم و تقويت شش، جهت رفع خونريزي، درمان سل و به گفته رازي همراه شراب رافع مشكلات ريوي مي‌باشد.
پوست: جهت كلف- داخس- حمره
همراه با گلاب جهت دمعه و جرب و ماليدن خرفه و سماق رافع جرب و با آب تره جهت اگزما (پسوريازيسم) (ضد قارچ) و ماليدن سماق و جوش شيرين و سدر و گل سر شوي رافع خارج جلدي و تحريكات كهير است.
اندام غذا: شكم، رافع عفونت غذا- رافع اسهال- مانع ريختن صفرا به معده- برانگيزاننده اشتها- مقوي احشاء حاره تركيب: بصورت دمكرده و پودر- دباغت معده- رافع تشنگي- براي كسي كه همواره قي مي‌كند مصرف سماق و زيره و آب سرد مانع قي مي‌شود.
تخم گشنيز و سماق و تخم مرغ قاطع اسهال(ضد عفونت)
جوشانده تخم مرغ در سماق رافع اسهال
ريش روده و پوست اندازي روده را بهبود مي‌بخشد.
سماق تراوش صفرا به معده را مانع مي‌شود.
رفع قرحه معده- فساد معده بصورت دمكرده و يا خوردن پودر سماق
تركيب: جهت تقويت معده و باز شدن اشتها: سماق 10 گرم، تخم هويج 10 گرم، خاكشي 5 گرم با 150 گرم آب جوشانده. هر بار 20 گرم ميل شود.
جهت رفع اسهال تفت داده سماق موثر مي‌باشد.
رحم: قاطع خونريزي، بند آورنده خون حيض، رفع ترشحات سيلان رحم (ضد قارچ)
تركيب: شستشوي مهبل با سماق 20 گرم و جوش شيرين 5/0 گرم رافع عفونت (ضد قارچ)
استخوان: مانع درد استخوان، مصرف پودر آن و قراردادن آب پز آن مانع از آماس استخوان مي‌باشد.
بواسير: ته زن آن رافع بواسير، دمكرده آن كاهنده سودا و كمك به كاهش مواد و در بواسير و بند اونده خون بواسير بصورت ضماد پودر آن.
اماله با آب سماق رافع خونريزي بواسير است.
تركيب: ذغال بلوط و پودر سماق بصورت ضماد و يا ته زن جهت بواسير و شقاق مقعد نافع است.
كليه و مثانه: دمكرده 10 تا 20 گرم ان جهت بي اختياري ادرار در كودكان و افراد مسن.
تجربه: مكيدن سماق در زماني كه فرد صفراوي مزاج دچار كسالت روحي مي‌شود (خشم و عصبانيت) موثر است.
بيماريهاي رايج:
پايين آورنده قند خون- تصفيه كننده خون- كاهش فشار خون- كاهش چربي خون (كلسترول)- بواسطه خاصيت اسيدي آن
داروسازي:
استعمال داخلي: بصورت دمكرده
استعمال خارجي: پماد- غرغره- تزريق مهبلي- شستشوي مجاري ادراري- شياف- پانسمان جهت سوختگي
قوت: سه سال- پس از دو سال رنگ روشن ان زايل شده به رنگ قهوه‌اي تيره با حالتي چسبنده مي‌شود.
شربت: 5 درم يا 20 گرم
بدل: سركه
بجاي خرنوب و اقاقيا مي‌توان استفاده نمود.
جوشانده ان با چوب ساقه و عسل مانند حضض عمل مي‌نمايد.
مضرات: معده و جگر سرد
مصلح: مصطكي، انيسون- بومادران يا طبخ با بادمجان
اصلاح: آب بذر قطونا
موارد منع مصرف: ميوه تازه آن مسموميت زا مي‌باشد. همراه قي و تهوع مصرف برگ ان توسط احشام مانند گوسفند و بز در گوارش حيوان اختلال بوجود آورده و منتهي به مرگ حيوان مي‌شود.
مانع الجمع (تداخل و عدم سازش): آهن- سرب- جيوه- پرمنگنات- كلرات- آب آهك- صمغ
نگه‌داري: بعلت خاصيت ضد قارچي آن شرايط خاصي براي نگهداري ان ذكر نشده اما تجربه ثابت نموده كه رطوبت و حرارت باعث از بين رفتن مزه و قوت آن مي‌شود.
مصرف در صنعت: از سماق در دباغي پوستهاي نازك استفاده مي‌شود. نوعي سماق صنعتي وجود دارد كه از صمغ آن لاك ژاپني مي‌سازند.
تقلبات: سماق بايستي به رنگ روشن باشد برخي سماق قهوه‌اي روشن و زرد را رنگ نموده و به نام سماق شكي و يا سماق تبريز عرضه مي‌كنند طريقه شناخت ان حل كردن در آب و رنگين شدن اب و سماق زرد و يا بعضاً قهوه‌اي برجاي مي‌ماند. و از ديگر تقلبات به سماق مانده نمك و جوهر ليمو اضافه مي‌نمايد كه با مزه كردن آن احساس شوري و گزش مي‌شود.

خواص سماق در كلام معصومين:
الكافي به نقل از عمران:
امام صادق (ع) درد شكم داشتند فرمودند براي او برنج بپزند و به ان سماق بيافزايند آنگاه حضرت آنرا تناول نموده و بهبود يافت.
فرهنگ‌ها:
1- سماق پايه دائمي هفت سين در نوروز باستان مي‌باشد
2- سماق يار هميشگي كباب و چلوكباب مي‌باشد. سماق كبابي به رنگ قهوه‌اي و سماق چلو كباب مشكي مي‌باشد.
3- جهت رفع مضرت گوشت به كباب سماق مي‌پاشند.
4- ضرب المثل سماق مكيدن كنايه از بيكاري است.

سماق الدباغين: نوعي مازو ريز دانه كه دباغان با آن پوست‌هاي نازك را رنگ مي‌كردند و جمعي گويند برگ سماق است.
طبيعت: بارد و قابض
خواص: مانند خواص سماق است ولي با قوت قبض بيشتر

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 437]