دانش - اطلاعات زايد، زباله‌هاي زندگي نو!

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: دانش - اطلاعات زايد، زباله‌هاي زندگي نو!
دانش - اطلاعات زايد، زباله‌هاي زندگي نو!

محمد درويش : موضوعي كه اغلب علم‌اندوزان، پژوهشگران و دانشجويان در حوزه‌هاي گوناگون دانش، از جمله در حوزه محيط ‌زيست و منابع طبيعي از آن رنج برده و استرس‌هاي شغلي را دامن مي‌زند؛ مواجهه‌ روزانه با حجم عظيمي از اطلاعات طبقه‌بندي نشده و نامنسجم است. اين اطلاعات كه به اشكال گوناگون در اختيار كاربر و فراگير قرار مي‌گيرد و بيشتر از آنكه اين دانستگي، مشكلي از او بگشايد و بدين‌ترتيب به پايداري سرزمين مادري كمك كرده و شاخص‌هاي كيفيت زندگي زيستمندان ارزشمند اين بوم و بر مقدس را ارتقا دهد، او را بيش از پيش با اين پيام گمراه‌كننده همراه مي‌سازد كه: «ناتوان است و از ناداني رنج مي‌برد!» چنين است كه در اين مجال از منظري ديگر، به بحراني اشاره مي‌شود كه يكي از ويژگي‌هاي منحصر به فرد هزاره‌ سوم و زيستن در جهان ديجيتال به شمار مي‌آيد؛ بحراني به نام «زباله‌هاي اطلاعاتي»! حجم اطلاعات دريافتي هر روز و با شتابي بي‌مانند در حال افزايش است؛ به نحوي كه ديگر نمي‌توان از گرفتن اطلاعات در همه‌جا و هر موقعيتي به‌عنوان يك موهبت و امتياز ياد كرد! معضلي كه بسياري از فراگيران در نهادهاي علمي، ‌پژوهشي و آموزشي كشور و نيز اغلب كاربران اينترنت نيز با آن دست به گريبان هستند؛ اما چرا؟! حقيقتي كه آشكار مي‌نمايد و همواره از آن به‌عنوان يكي از عوامل كاهنده‌ درجه‌ موفقيت سياست‌ها و برنامه‌هاي اتخاذ شده در مسير دستيابي به توسعه‌ اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي پايدار ياد شده است، نبودن نظامي منسجم براي دست يافتن به آخرين اطلاعات فني و علمي در مقياسي ملي است؛ نقصاني كه نه‌تنها از كارايي پژوهش‌ها مي‌كاهد، كه هدررفت سرمايه و كار نيروي انساني را نيز در پي خواهد داشت. اما نكته‌ مهم‌تري كه اغلب مورد غفلت قرار مي‌گيرد، تاكيد بر اين حقيقت است كه بهره‌گيري از نوين‌ترين و كاراترين سامانه‌هاي پخش اطلاعات، زماني كارساز و موثر خواهد بود كه اولا بين كارداني واقعي و عرضه‌ سيل‌آساي اطلاعات علمي و فني پراكنده، تفاوت قائل شده باشيم و ثانيا اين سامانه از تغذيه‌ مطلوبي نيز برخوردار باشد؛ به سخني ديگر، به موازات آنكه با بهبود سامانه اطلاع‌رساني و بهره‌گيري از جديدترين نرم‌افزارها و فناوري‌هاي روز، امكان دستيابي ساده، ارزان و سريع به اطلاعات را فراهم مي‌سازيم، مي‌بايست در انديشه‌ ارزيابي، پايش و بهبود نظام پژوهشي و توليد اطلاعات هم باشيم، چراكه بهبود كيفيت در فرآيند انتقال اطلاعات زماني كارساز و ثمربخش خواهد بود كه ابتدا ديگر بسترهاي لازم براي توليد اطلاعات را تدارك ديده باشيم. بنابراين به‌نظر مي‌رسد جهان كنوني بيشتر از آنكه هنوز در عطش گرفتن اطلاعات باشد، در پي انديشيدن به تمهيدات و سازوكارهايي است كه يك‌باره در برابر هجوم اطلاعات رنگارنگ و حجيم غرق نشود. مطابق برآورد شركت اي‌بي‌‌ام، درست است كه حجم داده‌هاي جهان در كمتر از 18 ماه دو برابر مي‌شود، ولي از اين حجم عظيم، تنها 15درصد سازمان‌يافته بوده و مي‌تواند مورد استفاده قرار ‌گيرد. در همين راستا، سازمان همكاري و توسعه‌ اقتصادي (OECD) هم معتقد است: اطلاعات و دانايي بسيار فراوان شده، اما آنچه كمياب مي‌نمايد، ظرفيت استفاده از آنها به صورتي معني‌دار است. در عصري كه معروف به عصر انفجار اطلاعات و جهان شبكه‌اي است، تنها كشورهايي مي‌توانند از اين اطلاعات بهره‌برداري كنند كه پيش‌تر از توان علمي و اقتصادي بالايي برخوردار شده‌اند. به‌عنوان مثال در مورد استفاده از خدمات اينترنتي – تا سال‌هاي آغازين هزاره‌ سوم - آمريكا با 5/51 درصد بهره‌گيري در صدر قرار دارد، اتحاديه‌ اروپا با 23 درصد، كانادا 1/6 درصد و ژاپن 2/5 درصد، پس از آن قرار دارند و ميزان بهره‌گيري بقيه‌ كشورهاي جهان با نزديك به 80 درصد نفوس انساني، تنها 2/14درصد است. برپايه‌ چنين دريافتي است كه جايگاه و ارزش واقعي فناوري اطلاعات و ارتباطات در كشورهاي مختلف، متفاوت شده است. در واقع اين تسهيلات هنگامي به كاهش محدوديت‌هاي فيزيكي و هزينه‌هاي گردآوري و انتشار دانايي كمك مي‌كند كه ابتدا ظرفيت استفاده از اطلاعات به صورتي سازمان‌يافته در جامعه يا سازمان مورد نظر تعريف شده باشد. خوشبختانه در ايران نيز، اخيرا تحركاتي را مي‌توان مشاهده كرد كه از آن جمله بايد به برگزاري هم‌انديشي‌هايي با عنوان «فرهنگ و فناوري اطلاعات» اشاره كرد كه در آن سرآمدگان و نخبگان اطلاعاتي كشور به تبادل نظر و هم‌افزايي پيرامون وضعيت توليد و انتشار اطلاعات در ايران پرداخته و ناسازه‌ها را به چالش مي‌كشند. به قول فرشاد مومني: «ما در مديريت اطلاعات و توليد اطلاعات بسيار ضعيف هستيم و در مبادله اين اطلاعات نيز مشكل داريم، اصلا نمي‌دانيم چه اطلاعاتي براي چه سازماني مفيد است، در واقع ما با انبوه اطلاعات بيهوده مواجه هستيم كه ابدا به كار نمي‌آيند و فقط فضاي اطلاعاتي را پر مي‌كنند.» به ديگر سخن، چاره‌اي نداريم جز آنكه سامانه‌ تشخيص و دفع زباله را در حوزه‌ اطلاع‌رساني نيز فعال كرده و آن را به مرز هوشمندي و هدفمندي قابل قبول نزديك سازيم. بديهي است اين اطلاعات در حوزه محيط زيست، نقش تعيين‌كننده‌اي در پيشبرد برنامه دارد.

biaban. darvish. info
شنبه 5 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 144]