واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > صنعت - بررسی کارآمدی سیاست ادغام خودروسازان در ایران. طی سالهای پس از پایان جنگ توسعه صنایع خودروسازی در برنامه دولت سازندگی قرار گرفت و با حمایتهای گسترده شرکتهای خودروسازی کشور به اعادی فراملی دست پیدا کردند. در حال حاضر بعد از شرکتهای نفتی گروه صنعتی ایران خودرو یکی از بزرگترین بنگاههای صنعتی خاورمیانه محسوب میشود ولی همین شرکت بزرگ هنوز نتوانستهاست حتی در بازار داخلی رضایت مشتریانش را کسب کند و هر بار که صحبت از باز شدن دروازهها به میان میآید، در ترجیع بند آن صنایع خوروسازی خطر ورشکستگی خود را به دولتمردان گوشزد میکنند. هر چند مدیران صنایع خودروی کشور معتقد هستند طی ده سال گذشته به دستاوردهای بیمانندی دست پیدا کردهاند و توانستهاند با بومیسازی فناوری طراحی و ساخت خودرو در کشور به یک برند ملی دست پیدا کنند ولی در عمل نفوذ تولیدکنندگان بزرگی مانند پژو و سیتروئن در بازار کشور و سیل بالای واردات CKD در عمل صحت این مدعا را زیر سوال میبرند. برای برونرفت صنایع عظیم خودرو از بنبست ناکارآمدیهای اقتصادی تئوریها وبرنامههای مختلفی بیان شده است. از بحث توسعه قطعهسازی به جای صنایع خودروسازی گرفته تا ادغام صنایع خودروسازی، همه و همه به دنبال یک مفهوم هستند و آنهم ایجاد یک تولید اقتصادی است. در میان تمامی تئوریهای مطرح شده بحث ادغام خودرو سازیها یکی از بحث بر انگیزترین موضوعات این بخش بوده و هست؛ بحثی که هر چندگاه یک بار به بهانههای گوناگون مطرح میشود. به نظر میسد در روزهای اخیر نیز دوباره به این بحثها دامن زده شده است و مخالفان و موافقان آن دوباره در این مورد اظهار نظر میکنند. یکی از اصلیترین مجموعههای کارشناسی مخالف با ادغام صنایع خودروسازی کشور سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور بود که حتی در زمان ریاست برادران شرکاء و به رغم حمایت وی از ادغام به این مسئله روی خوش نشان نداد. ادغام صنایع خودروسازی کشور هربار با شکلگیری بحرانهای اقتصادی برای این صنایع دوباره مطرح میشود و از نگاه حامیان این مسئله ادغام صنایع خودروسازی میتواند صرفه جویی حاصل از مقیاس را برای صنایع خودروسازی کشور به همراه داشته باشد. در حال حاضر دو گروه خودروسازی کشور با بیش از 80 هزار پرسنل و بالغ بر 1000 واحد تحت پوشش سالانه در حدود یک میلیون دستگاه انواع خودرو به بازار عرضه میکنند. بر اساس ردهبندیهای جهانی بزرگترین گروه خودروسازی کشور با تولید بیش از نیم میلیون دستگاه خودرو در رده 23 خودروسازیهای جهان قرار دارد و این در حالی است که اگر ایران خودرو بخواهد به عنوان یک تولیدکننده در عرصه جهانی توان رقابت با دیگر خودروسازیها را در بازار داخلی ایران داشته باشد، در شرایط برابر باید به تیراژی بالای یک میلیون دستگاه در سال دست پیدا کند. برادران شرکاء در دفاع از این نظریه میگوید با ادغام صنایع خودروسازی گذشته از آنکه میتوانیم هزینه تولید را به مقدار قابل توجهی کاهش دهیم امکان انتقال فناوری را هم فراهم میکنیم و در این فرآیند به طور حتم با تکیه بر تولید بالای یک میلیون دستگاه خودرو میتوانیم از امتیاز تولید مشترک با خودروسازیهای مطرح دنیا استفاده کرده و با برند آنها بازارهای منطقه را تسخیر کنیم. ولی به نظر نمیرسد به رغم فضای ایده عالی که توسط شرکاء ترسیم میشود، تولیدکنندگان بزرگ تمایل چندانی به تولدی مشترک در ایران داشته باشند. تا پیش از آغاز بحران جهانی اقتصاد و به هم ریختن بازارهای جهانی خودرو پیشنهاد تولید مشترک با خودروسازیهای مطرح جهان از سوی شرکت ایرانخودرو بارها مطرح شده است ولی حتی شرکتی مانند پژو نیز که بیش از نیمی از بازار ایران را درانحصار خود دارد، حاضر به این کار نشده است. تولیدی کنندهای مانند پروتون مالزی که حتی در ردهبندی جهانی خودرو از نظر تیراژ تولید چندین پله پایینتر از دو گروه خودروسازان ایرانی قرار دارد حاضر به تولید محصول خود در مرزهای ایران نشده است. تحریمهای گسترده بینالمللی علیه ایران یکی از دلایل این وضعیت است ولی ناکارآیی در تولید از اصلیترین عواملی است که باعث میشود هیچ خودروسازی حاضر به تولید مشترک با گروههای خودروساز ایرانی نشود. بایزید مردوخی به بازار رام ایران برای خودروسازان ایرانی اشاره کرده معتقد است در ایران تولیدکنندگان با هر کیفیتی خودرو تولید کنند، خریداری میشود و همین مسئله باعث شده است خودروسازان ایرانی عقیدهای به ارتقای کیفیت تولید نداشته باشند. نکته جالب آنکه میرخانی رشتی دبیرسابق انجمن خودروسازان کشور مسئولیت کیفیت پایین خودروهای تولید داخل را به گردن قطعهسازان انداخته و معتقد است تازمانی که تولید قطعهسازی در تیراژ بالا ومطابق با استانداردهای جهانی صورت نگیرد نمیتوانیم انتظار تولید خودروی با کیفیت داشته باشیم. البته از سوی دیگر قطعهسازان خودرو نیز با اعتراض به نحوه خرید قطعه از سوی خودروسازان که در واقع خریداران انحصاری محصولاتشان هستند خودروسازان را به بیتوجهی به کیفیت در فرایند خرید متهم ساخته و معتقد هستند در رابطه با خرید قطعه خودروسازان بر اساس روابط عمل میکنند. به هرشکل برآیند آنچه در صنعت خودروسازی کشور از تولید قطعه تا بازار حاکم است، محصولاتی هستند که جز در بازار انحصاری داخل کشورهیچ خریدار دیگری ندارند و بنبست کیفیت تولید به رغم ادعای خودرو سازان هنوز شکسته نشده است. در مقابل طرفداران ادغام دیدگاه تکثر تولید مطرح است که عنوان میکند در صورت افزایش تولیدکنندگان و انواع محصولات به صورت خودکار فرآیند رقابت در بازار حاکم شده به خودی خود ارتقای کیفیت اتفاق میافتد. البته این تئوری نیز تا حدودی طی سالهای گذشته در کشور به اجرا گذاشته شده است و در عمل به نتیجه نرسیده است زیرا از یک سو تولیدکنندگان کوچکی که طی سالهای گذشته تلاش کردهاند در بازار حضور پیداکنند در عمل به دلیل وجود رقبای بزرگ از میدان به در شده یا در همین گروهها ادغام شدهاند و از سوی دیگر تولیدکنندگان کوچکی هم که توانستهاند در بازر دوام بیاورند به دلیل تیراژ پایین در عمل امکان رشد نداشتهاند و تنها در صورت حمایتهای دولتی ودیگر نهادها توانستهاند به حیات ادامه دهند. در نهایت میتوان گفت در طی سالهای گذشته هیچ خودروساز غیردولتی در کشور امکان حضور پیدا نکرده است و به نظر میرسد صنایع خودروسازی کشور به جای آنکه ادغام شوندو یا به واحدهای کوچک تقسیم شوند، باید از ساختار مدیریت دولتی رهایی پیدا کنند. ساختار شترمرغی نیمه دولتی که طی سالها بر صنعت خودروی کشور حاکمیت داشته است طی سه دهه فعالیت ثابت کرده است امکان تحول جدی در این صنعت را ندارد بنابراین اگر به دنبال اصلاح ساختار صنایع هستیم به جای آنکه به دنبال تولید کردن یک غول باشیم، باید دولت را از جایگاه مدیریت صنایع خودرو کنار ببریم. البته به نظر میسد به رغم بالا گرفتن بحثها حول محور ادغام صنایع خودروسازی هنوز تصمیم گیران اخبار را جدی نگرفتهاند. سیدشریف موسوی، نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی معتقد است ادغام خودروز سازان هنوز به صورت جدی در بین مدیران خودروسازی کشور مطرح نیست واگر هم این موضوع در روند اجرایی قرار بگیرد، باید یک اتفاق نظر بین مدیران خودرو سازی، کارشناسان صنعت خودرو، نمایندگان مجلس و رئیسجمهور به وجود بیاید تا این تصمیم اجرایی شود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 386]