پله پله تا عرش اعتكاف؛ انس با معبود يكتا

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: پله پله تا عرش اعتكاف؛ انس با معبود يكتا
محمد رضا هاديلواعتكاف پرورش جسم و جان است، انسان آميزه اى است از اين دو و نيازمند پرورش در ابعاد وجودى خود؛ انسان به دنبال سعادت و كمال است، روح انسان نيازمند نيايش است، مناجاتى شيرين و زيبا، هم كلامى موجودى ضعيف با منشا قدرت ها. از آغاز خلقت تا صحنه رستاخيز، راز و نياز زيباترين هنر آدمى است. غفلت بد است در برخى موارد بدتر؛ جريان زمان در گذر است و با از دست دادن، آهى ماند و افسوسى كه به هيچ نيرزد. انسان دشمنى دارد در اوج حيله گرى، با چنين دشمنى هوشيارى بايد و سرعت در خيرات؛ زمان اعتكاف است. خالق مهربان قرب خلايق مى طلبد. در فكر پرورش روح و روان انسان است و مقررات دينى را تشريع مى كند. تنوع عبادات به دليل نيازهاى گوناگون انسانى است، هر عبادتى جوابگوى نيازى از اوست. نماز، زنگار غفلت از روان مى زدايد و صيقل روح و روان است در روزه، پالايشگاه خلوص و نردبان صعود است. روزه دار پرواز در آسمان عبادت و عبوديت را مى آزمايد و آيينه قلبش را نورستان خدايى مى كند. حج، شركت در آزمون الهى و قطع تعلقات و دلبستگى دنيوى است. عبادات مالى؛ چون خمس و زكات و صدقات، دميدن روح ايثار و گذشت در وجود آدمى است. اما اعتكاف، آميزه اى از چند عبادت با فضيلت است. روزه كه خود عبادتى ارزشمند است شرط اعتكاف است. حضور در مسجد و خواندن نماز هم شرط آن است. عاكف سه روز در مسجد جامع مقيم مى گردد و جز براى ضروريات، كوى دوست را ترك نمى گويد. خود را از حرام باز مى دارد تا با تمرين بندگى، جهاد با نفس را بيازمايد. اعتكاف عهد مود ت و ميثاق مجدد با پروردگار است. در فضيلت اعتكاف اين بس كه معادل طواف كعبه و همتاى ركوع و سجود است. خداى منان مى فرمايد: «. . . و عهدنا الى ابراهيم و اسمعيل ان طهرا بيتى للطائفين و العاكفين و الركع السجود ( آيه ،۱۲۵ سوره بقره) و ما به ابراهيم و اسماعيل فرمان داديم كه خانه مرا براى طواف كنندگان و معتكفان و ركوع كنندگان و سجده كنندگان از هرگونه آلودگى تطهير كنند. اساسا ارزش آدمى را عملش مى رساند. معتكف انسانى بزرگ و شريف است به اندازه شرافت و فضل عملش، مقدس اردبيلى يگانه زمان در علم و عمل در شرافت و فضيلت اعتكاف گويد: مبادا كسى گمان كند كه اعتكاف مقدمه عبادتى ديگر است. كسى كه با طهارت و در حال روزه در مسجد مقيم مى شود و تعهد قربت در اعتكاف مى نمايد، اين عمل عبادت است. اعتكاف عبادتى مستقل است به مثابه حج و عمره و روزه و نماز و هر عبادت مستقل ديگر. و ايام بيض در پيش است زمان عرشى شدن فرشيان اعتكاف با همه فضيلتش، زن و مرد را به خود مى خواند، انسان را مى خواند تا در دنياى هاى و هوى و دود و دم، معراج انسانيت را به تماشا بنشينيم. فرصت طلايى عمر در پيش است و ايام در گذر؛ پس همتى بايد تا با حضورى سبز از همسفران كوى دوست بگرديم.تعريف اعتكاف اعتكاف در لغت به معناى توقف در جايى است. اما تعريف اصطلاحى اعتكاف: امام خمينى (ره) در تعريف اعتكاف مى فرمايند: «و هو اللبث فى المسجد به قصد التعبد به و لايعتبر فيه ضم قصد عباده ا خرى خارجه عنه و ان كان هو الاحوط» اعتكاف، ماندن در مسجد به نيت عبادت است و قصد عبادت ديگر، در آن معتبر نيست. اگر چه احتياط مستحب نيت عبادتى ديگر، در كنار اصل ماندن مى باشد. حجت الاسلام بهشتى ، روحانى و پيش نماز يكى از مساجد تهران در اهميت اعتكاف مى گويد: «اعتكاف، محو خود خواهى در امواج بلند خداگرايى و خدمت به امت اسلامى است. اعتكاف، بيرون رفتن از خانه خويش و مصمم شدن بر حضور در خانه حضرت حق است. عبادتى مستحبى و تقرب جويانه و داوطلبانه است كه روزه روز سوم آن رنگ وجوب مى گيرد. اعتكاف، گريز از لذت گرايى و مهار حس خود محورى و برترى جوئى و بازگشت از قبله دنياگرايان به سمت و سوى قلب و قبله هستى است. خود سازى، محاسبه نفس، توبه و نيايش، نماز و تلاوت قرآن و استمداد از آستان قدس ربوبى از ديگر بركات اعتكاف است. اسلام، فكر جدايى از زندگى دنيا و گوشه نشينى و كناره گيرى از مردم و به تعبير ديگر رهبانيت را باطل و ناپسند اعلام كرد، اما اعتكاف را به عنوان فرصتى براى بازگشت به خويش و خداى خويش قرار داد، تا كسانى كه از هياهو و جنجال هاى زندگى مادى خسته مى شوند، بتوانند چند صباحى با خداى خود خلوت كنند و جان و روح خود را با خالق هستى ارتباط دهند. اعتكاف شرايطى را فراهم مى كند تا انسانها با توشه معنوى و اعتقادى راسخ و ايمان و اميدى بيشتر، به زندگى خود ادامه داده ، خود را براى صحنه هاى خطر و جهاد در راه خدا آماده سازند ، هميشه با ياد خدا تلاش كنند ، خود را در محضر پروردگار ببينند ، از نافرمانى او بپرهيزند و به سوى سعادت دنيا و آخرت گام بردارند.»اعتكاف در اديان ديگر:اعتكاف فقط مختص دين اسلام نيست و اديان ديگر هم چنين روشى را براى رهروان خود داشته و دارند، كسى به درستى نمى داند كه اين عبادت، از چه زمانى آغاز و كيفيت اجزا و شرايط آن در بدو شكل گيرى چه چيزهايى بوده است. با توجه به آيه ۱۲۵ سوره بقره، مى توان نتيجه گرفت كه اعتكاف عملى بوده كه در شريعت ابراهيم از مناسك و عبادات الهى محسوب مى شده و پيروان ايشان به اين عمل مبادرت مى ورزيدند و لذا ابراهيم و اسماعيل (ع) از طرف خداوند موظف شده بودند تا محيط لازم را براى برپايى اين مراسم مهيا سازند. واگذارى اين مسووليت خطير به آنها، گواه بزرگى بر اهميت عباداتى چون حج، اعتكاف و نماز در پيشگاه خداوند است. حضرت موسى (ع) با آن كه مسووليت سنگين رهبرى و هدايت امت را به دوش داشت، براى مدت زمانى آنان را ترك و براى خلوت با محبوب خويش به خلوتگاه كوه طور شتافت. او در پاس به پرسش خداوند كه فرمود: چرا قوم خود را رها كردى و با عجله به سوى ما شتافتى؟ عرض كرد: پروردگارا! به سوى تو آمدم تا از من راضى شوى. بيت المقدس از مكانهايى بود كه همواره عده زيادى از انسانها، براى اعتكاف در آن گرد مى آمدند و به راز و نياز با پروردگار خويش مشغول مى شدند. بزرگ اين گروه، حضرت زكريا (ع) بود و از جمله كسانى كه در امر اعتكاف سرپرستى مى نمود حضرت مريم (ع) است. قرآن در اين باره مى فرمايد: «و كقلها زكريا كلما دخل عليها زكريا المحراب وجد عندها رزقا» كفالت او (مريم) را زكريا بر عهده گرفت و هر زمان كه به محل عبادت او مى رفت براى او غذايى مهيا مى ديد. از قرآن مجيد (مريم: ۱۶و ۱۷) استفاده مى شود كه حضرت مريم (ع) آنگاه كه به افتخار ملاقات با فرشته الهى نايل آمد از مردم بريده بود و در خلوت به سر مى برد. علامه طباطبائى مى فرمايد: گويا مقصود از دورى مريم از مردم، بريدن از آنان و روى آوردن به اعتكاف براى عبادت بوده است. طبق روايات اهل سنت، در دوران جاهليت هم عملى به عنوان اعتكاف در ميان مردم رايج بوده است و مردم توسط اين عمل به خداى خود تقرب مى جسته اند. اجداد پيامبر اسلام (ص) از پيروان دين حنيف به شمار مى روند. اعتكاف در غارها و بيابانها و كوه ها، به عده اى از اين حنفا نسبت داده شده است. آنان در جاهاى خلوتى كه از مردم دور بود به اعتكاف پرداخته و خود را در آن محبوس مى كردند و جز براى نيازهاى شديد و ضرورى، از آن خارج نمى شدند و در آن اماكن به عبادت و تامل و تفكر در هستى پرداخته و در جستجوى راستى و حقيقت بودند. آنها در آن اماكن خاموش و آرام مثل غار حراء، به عبادت مشغول مى شدند. پيامبر (ص) نيز مانند اجداد خود بر دين حنيف يعنى دين حضرت ابراهيم (ع) بود و عبادات متداول آن دين و از جمله اعتكاف را برپا مى داشت. قبل از بعثت حضرت محمد (ص) نيز غار حراء محل عبادت و راز و نياز بود، حضرت رسول اكرم (ص) نيز به اعتكاف در آن مكان مشغول مى شدند و در انديشه سرنوشت بشريت فرو مى رفتند. جوانان و اعتكافمحمدحسين كه خود را دانشجوى رشته رياضى معرفى مى كند، مى گويد:« چند سالى است با تعدادى از بچه ها براى اعتكاف به يكى از مساجدى كه اين فريضه در آن پابرجاست مى رويم. حس و حال عجيبى دارد، با اينكه اطرافت پر از جوانان و مردم ديگر هستند اما فكر مى كنى كه تنها هستى و فقط خدا روبه رويت ايستاده و با او راز و نياز مى كنى.»غلامرضا هم سال قبل معتكف بوده و مى گويد:«شايد خوب نباشد اين حرف را بزنم (اما بعد از اينكه چند روز در مسجد بوديم و اعتكاف تمام شد، براى مدت طولانى حس خاصى داشتم، حتى چند ماه پيش دو روز در اتاق شخصى ام- در خانه ماندم و راز و نياز كردم. كسانى كه به اعتكاف مى روند بعد از آن دعا و نيايش را طور ديگرى نگاه مى كنند. هيچ جا مسجد نمى شود اما فكر مى كنم پيامبر اسلام (ص) وقتى ۴۰ روز در غار حرا ماند و تنها با خداى خود راز و نياز كرد چه حس و حالى داشت...
سه شنبه 25 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 261]