شور و نشاط كودكان در حصار آپارتمان امكانات و فضاي تفريحي براي بازي كودكان كافي نيست ( بخش اول)

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: شور و نشاط كودكان در حصار آپارتمان امكانات و فضاي تفريحي براي بازي كودكان كافي نيست ( بخش اول)
حسن آقايي
جلوگيري از انرژي كودكان و ايجاد راه بندان هاي هيجانات مقتضي سني «كودكان بازي» تا 18 سالگي به هر صورت و علت موجب ايجاد گره هاي رواني، فكري و انزواي آنها مي شود و عدم تخليه قيل و قال هاي كودكي و شور و نشاط امروز كودكان مي تواند افسردگي و حسرت در شخصيت بزرگسالي آنان ايجاد كند.
كوچك بودن وسعت، ابعادو حجم اغلب واحدهاي آپارتماني و مجتمع هاي مسكوني يكي از عوامل مهم و حياتي در توزيع و تعميق ناملايمات روحي به دليل نبود فضاي مناسب محيط زيستي براي بازي است. يادمان باشد كه «كودكان بايد بچگي كنند» تا به طور طبيعي رشد كنند و سلامت باشند.
... تقه اي به در واحد آپارتمان زده مي شود. انگاري تيغه اي رعد و برق بر ساكنان در حال جدل مي تابد.مادر دمي نفس نمي كشد. مضطربانه به در مي نگرد. سكوت بر فضاي اتاق پذيرايي ذوزنقه شكل حدود 12 متري خيمه مي زند.سه فرزند8 تا 13ساله خانواده همچنان كنارهم زير رگبار سرزنش هاي مادر عصبي و خسته كز كرده اند. بغض مادر بي اراده سرباز مي كند. سربرمي گرداند سوي كودكان خود، با تشر فريادگونه مي گويد: بفرمايين! ... حالا خودتون به اعتراض همسايه ها جواب بدين!... هيچ يك حرف نمي زنند. تقه به در دوبار ديگر پياپي به گوش آنان مي رسد. حالا كودكان مي دوند و هرسه به يكي از دو اتاق كوچك مربع شكل پنهان مي شوند. مادر همچنان بچه ها را سرزنش وتحقير مي كند: «صدبار گفتم آپارتمان فسقلي جاي بازي و قيل و قال نيس. بلند نبايد حرف بزنيد و بخندين... مادر درمانده لحظه اي چشمانش را مي بندد. زيرلب زمزمه مي كند. بي اراده مي رود و در ورودي آپارتمان را باز مي كند. اين بار زن ميان سال طبقه زيرين است.او با لحني پرغيظ و تلخ زبان به گلايه مي گشايد كه از دويدن هاي بچه ها آرامش ندارد و... و...
اين صحنه و موقعيت زندگي در بسياري از آپارتمان ها و مجتمع هاي مسكوني اتفاقي تازه نيست اما مي تواند مهمترين مشكل كودكان بازي ساكن چنين محيط هاي فشرده باشد حتي از وجود يك حياط براي بازي شان محروم هستند. سركوب انرژي و بروز افسردگي از همين قبيل كاستي ها و فقدان ها سرچشمه مي گيرد.
حقوق كودكان را مي شناسيم؟
«پيمان نامه حقوق كودك «يونيسف»» كه تقريباً تمام كشورهاي جهان آن را تصويب كرده ومتعهدند اصول آن را اجرا كنند،همه كودكان و نوجوانان زير 18 سال سن را تحت حمايت قرار مي دهد.ايران هم يكي از كشورهاي عضو اين پيمان نامه است. براساس اين پيمان نامه، همه كودكان حق دارند افكارخود را در خانه، مدرسه و در برابر مسئولان ديگر بيان كنند و همه بايد به رشد فكري سن و نظرات آنان توجه كرده و اهميت لازم قايل شوند.همچنين همه كودكان حق دارند اجتماعات مسالمت آميز داشته و از حريم شخصي برخوردار باشند.
زندگي با خانواده براي رشد ورفاه كودكان بسيارمهم است و پدر و مادر مسئوليت تربيت، پرورش و امنيت آن ها را برعهده دارند. هيچ كس نبايد نسبت به آنها بي اعتنايي كند، همچنان كه هر كودك بايد از شرايط مناسب زندگي برخوردار باشد.پدر و مادر بايد در حد توان وامكانات خود شرايط مناسب را براي شكوفايي، توانايي و رشد جسمي، ذهني، معنوي، اخلاقي واجتماعي كودكان شان فراهم سازند. آموزندگي و رشد استعدادهاي كودكان بسيار اهميت دارد زيرابدين ترتيب آنان توانايي هاي لازم را براي يك زندگي مسئولانه در جامعه اي آزاد و سرشار از صلح، تفاهم و دوستي به دست خواهند آورد. همچنين هر كودك حق بازي و تفريح دارد. آنان حق دارند از فرصت هاي برابر و مناسب براي شركت در فعاليت هاي فرهنگي، هنري،ورزشي و تفريحي برخوردار باشند.
برپايه پيمان نامه يادشده همچنين دولت ها موظفند از راه هاي گوناگون، پيمان نامه حقوق كودك رابين كودكان و بزرگترها ترويج كنند و همگان را با محتواي اين پيمان نامه جهاني آشنا سازند. در ماده 31 پيمان نامه، آمده است: «كشورهاي عضو حق كودك را براي استراحت، داشتن اوقات فراغت، پرداختن به بازي و فعاليت هاي تفريحي مناسب با سن كودك و مشاركت آزادانه در زندگي فرهنگي و هنري به رسميت بشناسند....
حال حرف هاي چند كودك بازي (نوجوان) را مي خوانيم كه مي گويند از محله هاي دور و نزديك و بزرگراه نواب به پارك شهر براي بازي آمده اند و اين كه دليل اين انتخاب شان چيست؟
اين كودكان روي يك ميز رنگ و رو رفته در گوشه اي از پارك شهر پينگ پنگ بازي مي كنند. آنها سرشار از انرژي و نشاط كودكانه هستند.
«سعيد زين العابدين» اول دبيرستان است. او مي گويد: «اطراف خانه مان پارك هست اما بزرگ نيست. اينجا بزرگ است و وسايل مختلف بازي بيشتر دارد. »خانه مسكوني او حياط دارد اما آن چنان حياطي نيست كه بتوان در آن بازي و تفريح كرد. «بازي در كوچه ها جالب نيست.»
بازي روي بام...
«مسعود اصلاني» دوم راهنمايي است. از او هم مي پرسم مگر در محل تان جايي براي بازي نيست كه به اين پارك آمده اي؟. مي گويد: «در خانه و فضاي كوچك آن، جاي مناسبي براي بازي نيست. ناچار از خانه بيرون مي زنيم. در محله مان يك بوستان كوچك است كه چندان مناسب بازي و تفريح كردن نيست. ناچار گاه از يك قطعه زمين سراميك شده براي بازي مان استفاده مي كنيم» او توضيح مي دهد كه اين قطعه زمين محصور مختص بازي بچه ها است.» «مسعود» اما به جاي ديگر كه ظاهرا چند بار با دوستانش آنجا بازي مي كرده است اشاره مي كند. در خيابان نواب سقف يك چاپخانه تقريبا همسطح گذرگاه عابران است. آنجا را براي بازي انتخاب كرده بوديم. چند دفعه رفتيم بازي كرديم اما صاحب چاپخانه هر بار مي آمد ايراد مي گرفت و اجازه نمي داد روي سقف مغازه اش بازي كنيم. مي گفت راه رفتن و بازي ما باعث ايجاد مشكل در كار چاپ مي شود. ما هم ديگر به آنجا نرفتيم.
نبود پارك مناسب و اعتراض همسايگان
دوست ديگر او به نام «اميرمحمد بوبه رزم» دانش آموز سال سوم راهنمايي است. او هم مي گويد خانه شان حياطي كوچك دارد. اما بازي در حياط و حتي در كوچه براي آنها مشكل است. سروصداي بچه ها مورد اعتراض همسايه ها مي شود. مي گويد: «اگر همسايه اي ناخوش احوال باشد ناراحت مي شود و ما ناچار بازي مان را تعطيل مي كنيم.» او مي گويد: «بايد فضاهاي مناسب و با امكانات خوب براي بازي و تفريح بچه ها در همه محله ها ايجاد شود. ما اگر در محله مان پارك و فضاي مناسب داشته باشيم مجبور نمي شويم وقت بگذاريم و هزينه كنيم تا به اين پارك بزرگ بياييم.»
بازي ، روحيه را شارژ مي كند
«او از نگاه خود به تعريف بازي و ضرورت تفريح بچه ها مي پردازد، بازي باعث خوشحالي بچه ها مي شود و روحيه شان شارژ مي شود. اگر انرژي بچه ها تخليه نشود چون كه امكانات بازي و محل تفريح نباشد، بچه ها افسرده و ناراحت مي شوند. بازي باعث شادي و سلامت مي شود.»
«اصلاني» به ميان صحبت هاي دوستش مي آيد با شور و هيجان مي گويد: «اگر انرژي كودكان و بچه ها از تفريح و بازي تخليه نشود، افسرده مي شويم. امكانات بازي و تفريح باعث مي شود انرژي مان تخليه شود و با نشاط مي شويم.»
هر نوع بازي اجتماعي كودكان فرآيند هاي مثبت و سازنده اي را براي آنان ايجاد مي كند از جمله اين كه ياد مي گيرند همزيستي با گروه را چگونه مديريت كنند، برنامه ريزي فرا مي گيرند و مهمتر اين كه احساس اعتماد به نفس است كه مجموع اين فعل و انفعالات به عنوان يك مؤلفه بارز برآمده از بازي هاي جمعي كودكان محسوب مي شوند.
اعتماد به نفس و خلاقيت فرآيند بازي جمعي كودكان
«بهمن امامي» پژوهشگر علوم ارتباطات، بر اين نكته تاكيد مي كند كه كودكان از پيش دبستاني تا مراحل بالا مي بايد با برخورداري از زمينه سازي ها و تامين امكانات مناسب و مقتضي سني اين كودكان توسط دستگاه هاي مسئول در بخش هاي آموزشي، پرورشي و تربيتي، به تدريج از ظرفيت هاي رشد جسمي، روحي و فكري آموزش ببينند.
وي مي گويد: «در روان شناسي- اجتماعي، روان شناسان رشته تحصيلي خود را كوششي براي فهم و تبيين اين نكته و مطلب مي دانند كه احساسات يا رفتار افراد چگونه تحت تأثير حضور واقعي، تصوري يا تلويحي ديگران قرار مي گيرد؟» به گفته «امامي» اصولا افراد براي اين كه بتوانند در جامعه احساسات ديگران را درك كنند نخست اين پرسش را دارند كه خود -هر يك از آن افراد- چه جايگاهي و ديگران چه جايگاهي دارند. فرد كم كم كه بزرگتر مي شود از طريق بازي هاي جمعي به سمت جامعه پذيري سوق پيدا مي كند. در اين حالت هر نوع بازي كودكان را در نظر بگيريم اين فرآيند را بر مي تاباند كه آنان در بازي هاي جمعي به مرور چگونگي مديريت زيستن با جمع يا تحمل آن را فرا خواهد گرفت. در بازي جمعي حتي مديريت زمان و برنامه ريزي و در نهايت نيز اعتماد به نفس را خواهند يافت كه در مجموع به عنوان يك شاخص خلاقيت حاصل از بازي هاي جمعي است. با چنين باروري و تجارب نهادينه شده در شخصيت آن كودكان بازي، آنان نيز اين ظرفيت را خواهند داشت كه شكست -در جايي از زندگي- را بپذيرند و تلاش براي پيروزي كنند. موفقيت در رقابت هاي سالم به عنوان نمونه در بخش ورزشي باعث آن خواهد شد كه در آينده در حوزه ورزش مورد نظر كه محصول همان بازي در جمع بوده است، به ثبات شخصيت شان كمك شود.
«امامي» مدرس و پژوهشگر علوم ارتباطات، مي گويد: «اين فعل و انفعالات در كودكان بازي به رشد جمعي و هم به افزايش سلول هاي مغزي آنان كمك مي كند.» به گفته وي، علم ثابت كرده است كه بازي و از جمله در بخش ورزش باعث افزايش سلول هاي مغز انسان مي شود كه در حقيقت اكسيژن كافي به تمام بدن مي رسد و سوخت و ساز بدن كامل مي شود.
جمعه 21 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 308]