نگاه نزاع دو حريف شبه قاره در كابل

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: نگاه "نزاع دو حريف شبه قاره در كابل
گروه بين الملل- محمد نورى: عمليات روز دوشنبه كابل كه در آن مراكز ديپلماتيك هند هدف قرار گرفت رويدادى هدفمند و پرمخاطره است. اين حادثه در وهله اول نشانه فروريختن برج و باروهاى دفاعى پايتخت است و بدون شك طراحان آن علاوه بر ضربه به بنا ها واماكن سياسى افغانستان لطمه اى سنگين بر سياست خارجى و مناسبات بين المللى دولت كرزاى وارد كرده اند.در هر غائله اى ، هدف گرفتن ديپلمات ها و سفرا نقطه جوش يك بحران به حساب مى آيد و اين پيام ناگوار را به ذهن ها منتقل مى كند كه هيچ نقطه اى از گزند بازى خشونت ايمن نيست، حتى كسانى كه مصونيت بين المللى دارند. اما اين جنبه از واقعه يعنى آثار شليك به سوى ديپلمات ها بر اقتدار داخلى دولت كرزاى و اعتبار بين المللى آن تنها بخشى از پيامد هاى ماجرا است. انتظار مى رود كه ابعاد ديگر اين حادثه در به هم ريختن مرزهاى شكننده افغانستان و پاكستان از يك سو و پاكستان و هند از سوى ديگر نمايان شود. به عبارت ديگر اين حادثه ظرفيت آن را دارد كه خاكستر خاموش خصومت سه همسايه را شعله ور كند و مرزهاى كشمير و ديوراند را كه ۶ سال با ملاحظه حضور نيروهاى بين المللى در آتش بس بود آبستن بحران سازد. نكته قابل تأمل اين است كه اين اتفاق با حوادثى همزمان شده است كه اغلب استراتژيست هاى دهلى عمليات روز دوشنبه كابل را واكنشى به اين وقايع تفسير خواهند كرد در رأس اين وقايع دو موضوع قرار دارد: اول، زد و خورد هاى اخير كشمير و اين كه هندوهاى افراطى درروزهاى گذشته با تصرف اراضى زيادى از مسلمانان اين كشور نقشه ساخت معبد خويش را به اجرا گذاشتند حادثه اى كه در اندازه اى محدود غائله مسجد بابرى را يادآورى مى كند . فرضيه ديگر اين است كه واقعه كابل بازتابى از نگرانى پاكستانى ها نسبت به پيوند هاى راهبردى دهلى نو و امريكا بويژه در زمينه هسته اى است و اين زنگ هشدارى براى دولت «مان موهان سينگ» است كه در صورت امضاى پيمان هسته اى با امريكا علاوه بر واكنش احزاب داخلى بايد منتظر حركت حريف خارجى باشد كه تحت هيچ شرايطى زير بار تغيير موازنه قواى هسته اى نخواهد رفت. اما از اين بحث كه بگذريم در نگاهى تاريخى مى توان تضادهاى تاريخى خود گروه طالبان به عنوان مجرى اين حادثه را به خاطر آورد. طالبان داراى تضاد ديرينه با هند هستند. آنها با ادعاى دفاع از حقوق مسلمانان كشمير از ابتدا دولت هند را در كنار امريكا و غرب و در ليست دشمنان خود معرفى كرده اند.ريشه تضاد اين گروه با هند به اينجا برمى گردد كه مؤسسان طالبان، اين گروه را با انگيزه تضعيف موقعيت هند طراحى كردند. در رقابت تاريخى اسلام آباد و دهلى نو طالبان نقش يك برگ بازى استراتژيك را داشته است. به همين دليل طالبان در نخستين اقدام حاكميت بر كابل بساط سفارت هند را برچيدند.لذا در يك تعريف راهبردى، دهلى نو همواره از شكل گيرى يك نيروى تحت الحمايه پاكستان در كابل هراس داشته و به صورت متقابل اسلام آباد نيز هميشه در انديشه تأسيس يك سيستم ضد هندو در اين نقطه سوق الجيشى آسياى مركزى بوده است. بر اين اساس بعد از كشمير، كابل دومين ميدان رقابت دو قدرت حريف بوده است. به باور ناظران يكى از عوامل اصلى نارضايتى ژنرال هاى پاكستان از دولت كرزاى به اين جا برمى گردد كه او اين خط قرمز سياست امنيتى پاكستان را زير پا گذاشت و راه تحكيم دوستى با دهلى را بدون ملاحظه منافع اسلام آباد پيش گرفت. هندى ها از فرداى سقوط طالبان ، خرسند از حذف بزرگترين تهديد خويش يعنى طالبان به استقبال كرزاى و نظام نوين سياسى افغانستان رفتند و دراين مدت از همه توان خويش براى گسترش دوستى با دولت نوپاى افغانستان از يك سو و همكارى با ديگر بازيگران صحنه اين كشور دريغ نكردند. دراين مدت پاكستانى ها مراتب نارضايتى خويش را آشكار و پنهان به طرف هاى افغانى اعلام كردند بويژه پس از آنكه هند با تكيه بر هژمونى اقتصادى خود سهمى تازه در بازسازى افغانستان بدست گرفت . عامل ديگرى كه حريف منطقه اى دهلى نو را نگران كرد حضور فرهنگى گسترده هند بود به نحوى كه براى مثال اغلب تلويزيون هاى خصوصى كه در افغانستان و بعد از سقوط گروه طالبان راه اندازى شد برنامه ها و توليدات فرهنگى و سينمايى هند را به نمايش گذاشتند. در هر حال، هند در اين مدت فراوان تلاش كرد با تكيه بر برترى اقتصادى خود موازنه رقابت ۶۰ ساله را در افغانستان تغيير دهد و اين اقدامات چيزى نبود كه ازنگاه نيرو ها و نهادهاى امنيتى پاكستان دور بماند. ظاهر ماجرا اين است كه در كشمكشى كه ميان دو همسايه افغانستان بروز كرده، نيروهاى بين المللى كه مسئوليت امنيت كابل بر عهده آنها است بركنار مانده اند اما ترديد نبايد داشت كه اين اتفاق علاوه بر بى اعتمادى به توانايى ايساف و ناتو، مردان دهلى نو را نيز همانند سران كابل نسبت به مراودات و ملاحظات بازيگران غربى با شورش آفرينان در اين منطقه بدبين خواهد ساخت.
چهارشنبه 19 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]