تصوير مبهم آينده فرزندان در ذهن زوجهاي جوان

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: تصوير مبهم آينده فرزندان در ذهن زوجهاي جوان
* ميترا رحمانپور * اشاره از ابتداي خلقت بشر تاكنون آنچه بيش از هر چيز يك زندگي مشترك را پايدار كرده و يكي از ميوه هاي شيرين باغ پربار خانواده به شمار مي رود، اضافه شدن كودكي به جمع آن خانواده است. طي اين سالهاي طولاني، از زماني كه بشر توليد مثل را شروع كرد، تعداد آدمها در مناطق مختلف دنيا در حال نوسان بوده و هست. هم اكنون در بسياري كشورها رشد منفي جمعيت خودنمايي مي كند و در برخي ديگر انفجار جمعيت رخ مي نمايد. كشور ما نيز از اين امر مستثنا نبوده و همان طور كه مي دانيم سالها مشكلات جمعيتي و باروري گريبانمان را گرفته بود. ديدگاه هاي سنتي خانواده هاي قديمي براي داشتن فرزندان بيشتر، آگاهي پايين، ارجحيت جنسيتي فرزند پسر، تفكر حمايت در دوران سالمندي با تعداد بيشتر فرزندان، برخورداري زن باردار از احترام و حمايتي خاص در برخي اقوام و... در كنار شرايط بحراني دوران جنگ و از دست دادن مردان و زنان و جوانان بسيار و اين حقيقت كه خانواده ها به فكر جبران اين كمبود بودند، همه و همه سبب شده است خانواده ها بدون توجه به شرايطي كه در آينده انتظار اين جمعيت افزوده را مي كشيد، نسل جديدي را ايجاد كنند كه هم اكنون جمعيت جوان ما را تشكيل مي دهد. در اين ميان، كم نيستند اعضاي اين نسل كه عنوان «زوج جوان» را يدك نكشند. اما، آنچه امروزه به چشم مي خورد با ديدگاهي كه پدران و مادران اين زوجهاي جوان براي بچه دار شدن داشته اند، متفاوت است. امروزه كمتر زوج جواني را مي بينيم كه به داشتن بيش از 2 فرزند تمايلي داشته باشد و حتي برخي داشتن فرزند را امري غيرضروري مي دانند. براستي چه بر سر اين نسل آمده است؟! به بهانه نزديك شدن روز جهاني جمعيت، گروه بانوان و خانواده سعي كرده هر چند مختصر به بررسي اين موضوع بپردازد. * جوانان چه مي گويند؟ آقاي اسدي، 38 ساله، ليسانس و كارمند كه 3 سال است ازدواج كرده و فرزندي ندارد در پاسخ به اين سؤال كه چرا زوجهاي جوان به يك يا دو فرزند بسنده مي كنند يا دير بچه دار مي شوند، مي گويد: اين يك مسأله ريشه دار است و ريشه آن در نظام اجتماعي- اقتصادي جامعه است. وي معتقد است، ابتدا بايد اين سؤال مطرح شود كه چرا با تمام نيازهاي طبيعي، دختر و پسر دير اقدام به ازدواج مي كنند و سن ازدواج بالا رفته! بيكاري يا عدم ثبات اقتصادي يكي از علل آن است و همين امر هم موجب مي شود جوان وقتي ازدواج كرد، همواره نگران آينده، امكان مواجهه با بيكاري و شرايط سخت زندگي باشد. او مي گويد: پدر و مادر به تنهايي مي توانند لگام به آرزوهاي خود بزنند و گرسنگي و كمبودها را تحمل كنند، اما آيا فرزندان هم اين گونه اند؟ !آيا گرسنگي خود دشوارتر است يا مواجهه با گرسنگي فرزند؟! سميه حسيني نژاد، 26 ساله، فوق ديپلم و خانه دار كه مادر يك فرزند است، شرايط اقتصادي خانواده را در ارتباط مستقيم با اين مسأله مي داند. او يكي از دلايل تفاوت ديدگاه جامعه طي سالهاي اخير را، تفاوت در نوع خدمات و امكاناتي كه كودك نياز دارد عنوان مي كند و مي گويد: در گذشته شرايط ساده تري وجود داشت و فرزندان بدون لزوم وجود بسياري خدمات به راحتي بزرگ مي شدند، در حالي كه امروزه پدر و مادر خود را ملزم مي دانند وسايل تفريحي و آموزشي گوناگوني را براي فرزند خود فراهم كنند كه اين مسأله با توجه به شرايط اقتصادي كنوني امري مشكل است. وي همچنين صبر و تحمل زوجهاي جوان فعلي را بسيار كمتر از پدران و مادران گذشته مي داند كه اين مورد نيز مي تواند يكي از دلايل تمايل زوج براي فرزند كمتر باشد. * تجربه و ديدگاه زوجهاي قديم خانم فاطمه باهوش، بازنشسته آموزش و پرورش و آقاي غلامعلي شيرين زاده از پيشكسوتان دانشگاه، كه سه دخترشان در رشته هاي پزشكي عمومي و تخصص زنان مشغول تحصيل هستند و يك پسرشان كارشناس عمران است، در اين گزارش با ما همراه مي شوند. خانم باهوش، نقش خانواده را در تأمين آرامش بسيار مهم مي داند و مي افزايد: فرزندان عناصر اصلي خانواده و لازمه آرامش زندگي هستند. وي علت عدم تمايل جوانان به داشتن بيش از يك فرزند را شرايط اقتصادي و اجتماعي جامعه دانسته و مي گويد: ممكن است براي دست و پنجه نرم كردن با مسايل اقتصادي، داشتن يك فرزند بهتر باشد، ولي آسيبهاي عاطفي و روحي كه به تك فرزندان وارد مي گردد، نبايد ناديده گرفته شود. به عقيده وي، با برنامه ريزي صحيح و رعايت فاصله سني، والدين فرصت كافي براي تأمين نيازهاي فرزندان خواهند داشت. آقاي شيرين زاده نيز ضمن اينكه شرايط اقتصادي، معيشتي، مسكن و... را از جمله عوامل عدم تمايل زوجهاي جوان به داشتن فرزندان متعدد مي داند، زندگي بدون فرزند را فضايي كاملاً خسته كننده و بدون روح توصيف مي كند و مي افزايد: معمولاً زندگي بدون فرزند از دوام و قوام كامل برخوردار نخواهد بود. * نگاه كارشناسي مديركل سلامت خانواده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در گفتگو با خبرنگار ما، در پاسخ به اين پرسش كه چرا زوجهاي جوان تمايل زيادي به بچه دار شدن ندارند و يا اغلب تك فرزندي بوده و بيش از يك بچه را صلاح نمي دانند، مي گويد: عمده مسايلي كه مانع بچه دار شدن زوجهاي جوان مي شود، مسايل اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي است. گروهي كه امروز به سن باروري رسيده اند گروه سني متولدين 1355 تا 1366 هستند و با توجه به اينكه اين گروه بيشترين مشكلات را تجربه كرده اند، نگران نسل آينده و فرزندان خود مي باشند، زيرا اين گروه سني در اين دوران با مشكلاتي نظير كنكور، اشتغال، مسايل اقتصادي و اجتماعي ناشي از بيكاري و... مواجه شده اند و تصميم گيري براي بچه دار شدن و نگهداري و مراقبت از فرزندان براي آنها آسان نيست. مهندس كبير مي افزايد: زوجهاي جوان اين نگراني را دارند كه مبادا بچه هايشان نيز به مسير سختي كه خودشان طي كرده اند، دچار شوند و نمي دانند آيا فرزندانشان مي توانند با وضعيت اقتصادي و تورمي كه خودشان در آن مانده اند، كنار بيايند و در حل مشكلات موفق شوند يا خير؟! * بهداشت باروري اما شايد يكي ديگر از دلايل زوجهاي جوان براي اين امر ناآگاهي و يا ترس آنها از بچه دار شدن باشد، شايد عده اي تصور مي كنند تعداد زياد فرزند باعث آسيب رسيدن به سلامت مادر يا خود فرزند مي شود. رئيس اداره تنظيم خانواده و جمعيت وزارت بهداشت، ضمن اينكه از ادغام دو اداره تنظيم خانواده و جمعيت خبر مي دهد، يكي از مهمترين هدفهاي اين اداره را جلوگيري از حاملگي هاي ناخواسته و پرخطر ذكر كرده و يادآور مي شود: تمام برنامه هاي تدوين شده، چه قبل از ازدواج، چه هنگام ازدواج و چه بعد از آن، مبتني بر همين اصل است و اداره تنظيم خانواده بر خلاف ديدگاه عمومي كه كاهش تعداد فرزندان را هدف اصلي مي داند، ديدگاه وسيعتري دارد و آن هم سلامت خانواده است. دكتر اسلامي همچنين از جمله برنامه هاي مدون اين اداره، اجراي هدفهاي مكمل از طريق هماهنگي با ادارات و سازمانهاي مرتبط نظير آموزش و پرورش و... بيان مي كند و معتقد است: با توجه به اينكه هدف تنظيم خانواده ايجاد خانواده سالم است، بايد كارهاي زيادي در كنار جلوگيري و كاهش حاملگي هاي پرخطر داشته باشيم و به طور مستمر انجام دهيم. به اعتقاد وي، متناسب با نيازهاي اول ازدواج بايد علاوه بر شناساندن روشهاي موقت، روشهايي آموزش داده شود كه موجب انسجام خانواده ها شوند. وي آموزش مسايل ديني را براي قوي شدن بنيان خانواده جزو آموزشهاي اساسي دانسته، مي گويد: از سوي اين اداره بسته هاي آموزشي مورد نظر بهتر شده كه در يكي دو ماه آينده به زوجها ارايه خواهد شد. به علاوه در قالب كلاسهاي آموزشي هنگام ازدواج، آموزشهاي بهبود يافته با مشاركت نهاد زنان و خانواده رياست جمهوري، مشاور امور زنان در وزارت بهداشت، معاونت دانشجويي، گروه هاي روانشناسي و... به زوجين منتقل خواهد شد كه اين نوع آموزشها بر اساس نظرسنجي به عمل آمده، درخواست زوجين شركت كننده در كلاسها و نياز جامعه انتخاب شده است. رئيس اداره تنظيم خانواده و جمعيت وزارت بهداشت در پاسخ به اينكه تعريف «بهداشت باروري» چيست، مي گويد: بهداشت باروري به معناي داشتن يك بارداري سالم، داشتن تعداد فرزند دلخواه و پرهيز از بارداري پرخطر، مي باشد. بر همين اساس نيز شعار روز جهاني بهداشت امسال براي بهداشت باروري، «اين يك حق است، بياييد آن را عملي كنيم»، اعلام شده است. دكتر اسلامي مي افزايد: بهداشت باروري به تعداد محدود فرزندان اشاره ندارد، بلكه مي گويد: فرزند آوري بايد بر اساس اصول علمي و بهداشتي باشد. يعني: - هيچ خانمي زير 18 سال و بالاي 35 سال حامله نشود. فاصله دو بارداري زير 3 سال نباشد و تعداد فرزندان نيز نبايد بيش از 4 بارداري باشد. اگر غير از اين باشد بارداري پرخطر شمرده مي شود. اگر خانمي در 30 سالگي ازدواج كند، اين فرصت را ندارد كه 4 فرزند بياورد و سن ازدواج بايد طوري تنظيم شود كه به تعداد فرزند دلخواه برسد. ما معتقديم همه بايد اين 4 اصل را بدانند. با توجه به اينكه سن ازدواج در كشور ما حدود 24- 25 سال است، زوجهاي ما حدود 10 سال براي فرزند آوري فرصت دارند و در خارج از اين محدوده سلامت مادر تهديد مي شود. دكتر اسلامي اعتقاد دارد با توجه به هدفهاي بهداشت باروري، زوجين بايد با آگاهي كامل به اين توافق برسند كه چه زماني مي خواهند بچه دار شدن را تجربه كنند تا با برنامه ريزي صحيح (از نظر آمادگي جسماني، روحي، اقتصادي، فرهنگي و...) اولين فرزند را با سلامت كامل به دنيا بياورند و به منظور سلامت مادر و بچه هاي بعدي فاصله ها را رعايت نمايند. رئيس اداره تنظيم خانواده و جمعيت وزارت بهداشت، درباره خدماتي كه زوجين مي توانند دريافت كنند، متذكر مي شود: بعد از آموزشهاي قبل از ازدواج، اولين خدمت مشاوره تنظيم خانواده است. بر اين اساس ابتدا نيازهاي زوجين سؤال مي شود و سپس زمان اجراي اولين بارداري را مي پرسيم. بعد مشخصات روشهاي پيشگيري قابل استفاده برايشان مطرح مي گردد، تا مسيري انتخاب شود كه با تمايل خودشان و مطابق نيازهاي اوليه، خدمات لازم در اختيارشان قرار گيرد. خوشبختانه جمهوري اسلامي در اين خصوص سربلند است كه مي تواند با ايجاد يك شبكه گسترده، روشهاي بارداري را با تنوعي كه زوجين تمايل نشان مي دهند، در اختيارشان قرار دهد و به خانواده ها كمك كند تا از حاملگي هاي پرخطر جلوگيري كنند. به همين سبب معتقدم مردم بايد از حقوق خودشان درباره سلامت باروري آگاه باشند و تصميم بگيرند چند فرزند با رعايت اصول علمي و بهداشتي مي توانند داشته باشند. * فرداي مبهم چنانچه بخواهيم در اين ميان به يك جمع بندي مختصر برسيم، مي بينيم كه جوانان امروز اگر به ازدواج تن مي دهند، براي بچه دار شدن از خود مي پرسند، تصوير آينده فرزندان ما چيست؟! مشكلات اقتصادي، مسكن، آموزش، اشتغال و... از جمله مهمترين مسايلي هستند كه مانعي بر سر راه بچه دار شدن زوجهاي جوان به شمار مي آيند. شايد خيلي ها اميد به آينده بهتر را از دست داده اند و سعي مي كنند با كنترل زاد و ولد، هم مشكلات آينده زندگي مشترك خود را كاهش دهند و هم در آينده مجبور به پاسخ دادن اين سؤال فرزندانشان نشوند كه مي پرسند: «شما كه نمي توانستيد فرزندان خوشبخت و موفقي به جامعه تحويل دهيد، چرا بچه دار شديد؟!».
چهارشنبه 19 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 333]