افزايش معلوليت ناشي از سكته مغزي در ايران

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: افزايش معلوليت ناشي از سكته مغزي در ايران

بيماري- سميه شرافتي:
سكته مغزي، سومين علت مرگ و چهارمين علت ناتواني و معلوليت در جهان است

و اولين و مهم‌ترين اقدام براي درمان بيماران سكته مغزي، تزريق آمپولي به نام آر‌تي‌پي‌اي (rtPA) براي باز شدن رگ‌ها و برقراري جريان خون به بافت مغز و جلوگيري از مرگ بافت‌هاي مغزي است.

ولي به گفته متخصصان مغز و اعصاب، تهيه اين آمپول به‌دليل هزينه بالاي آن و عدم‌پوشش بيمه‌اي، براي بيشتر بيماران ايراني مقدور نيست و اين مسئله باعث شده عوارض و ناتواني ناشي از سكته مغزي در بيماران ايراني افزايش يابد.

دكتر بابك زماني، متخصص مغز و اعصاب و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران در گفت‌وگو با همشهري، با اشاره به اينكه از ۳ يا ۴ بيماري كه اين آمپول به آنها تزريق مي‌شود، يك نفر به‌طور كامل از خطر ناتواني ناشي از سكته مغزي نجات پيدا مي‌كند، مي‌گويد: قيمت اين آمپول چيزي حدود يك ميليون تومان است و متأسفانه به‌علت اينكه اين دارو به هيچ وجه تحت پوشش بيمه‌ها نيست، اكثر بيماران و حتي بيمارستان‌ها به‌علت دولتي بودن قادر به خريد آن نيستند.

زمان طلايي

به عقيده كارشناسان، براي نجات جان اين بيماران هر دقيقه مهم است، چون در غيراين صورت صدمات و پتانسيل ناتواني بيشتر خواهد بود. اهميت اين مسئله تا حدي است كه در همه جاي دنيا براي درمان اين نوع سكته، واحد‌هايي به نام واحدهاي سكته مغزي تشكيل شده است.

به گفته متخصصان مغز و اعصاب، واحدهاي سكته مغزي دقيقاً شبيه ‌CCUهايي هستند كه حدود ۲۰ تا ۳۰ سال پيش در دنيا رايج شد و قرار بود تمام كساني كه مبتلا به سكته قلبي هستند را به آنجا ارجاع دهند.

دكتر ابوالفضل نجاران، متخصص مغز و اعصاب و استاد دانشگاه علوم پزشكي ارتش در اين مورد به همشهري مي‌گويد: در اين سكته‌ها براي رساندن بيمار به بيمارستان 3 الي 6 ساعت، به‌عنوان زمان استاندارد تعريف شده است.

البته به عقيده وي در حال حاضر ما براي رساندن اين بيماران به مراكز درماني مشكلي نداريم، بلكه اقدامات ديگري كه بايد بعد از رساندن اين بيماران به بيمارستان‌ها انجام شوند، هنوز در كشور ما به‌صورت فرهنگ در نيامده‌اند.

دكتر نجاران خاطر‌نشان مي‌كند: علاوه بر اينكه آمپول rtPA بايد در دسترس بيمارستان‌ها و بيماران باشد، مهم‌ترين عامل درماني توان‌بخشي اين بيماران است.

به عقيده وي پزشكان ما بيشتر به درمان دارويي معتقدند و بحث فيزيوتراپي و توانبخشي اين بيماران هنوز جا نيفتاده است؛ در حالي‌كه درمان دارويي فقط جلوي سكته‌هاي بعدي اين بيماران را مي‌گيرد و بهبودي كامل فقط از طريق كاردرماني امكان‌پذير است.

كاهش سن مورد تاييد نيست

اما نكته ديگري كه در مورد بيماران مبتلا به سكته مغزي محل اختلاف كارشناسان و متخصصان مغز و اعصاب است، كاهش سن ابتلا به اين بيماري به‌خصوص در كشور ماست.

به‌طور كلي ۳ نوع سكته مغزي وجود دارد؛ اولين نوع مربوط به حالتي است كه رگ مي‌گيرد و لخته خوني در مغز به وجود مي‌آيد، دوم، حالتي است كه لخته خوني از قلب حركت مي‌كند و به رگ‌هاي مغزي مي‌رسد و سوم، حالتي است كه رگ پاره مي‌شود و در مغز خونريزي ايجاد مي‌شود.

در هر سه اين موارد با قطع ناگهاني جريان خون به مغز، به بافت مغز آسيب جدي وارد مي‌شود.

بعضي متخصصان معتقدند در نوع اول سكته، سن سكته مغزي در ايران ۱۰ سال از ميانگين جهاني پايين‌تر است، در مورد سكته‌هاي مغزي نوع دوم نيز ميزان شيوع در ايران ۳۰ درصد بيشتر از ميانگين جهاني و خاورميانه است و در مورد سكته مغزي نوع سوم ميزان شيوع ۲۵ درصد بيشتر از ميانگين دنيا و خاورميانه است.

همچنين بررسي‌هاي سازمان بهداشت جهاني نشان داده است كه ميزان مرگ و مير و ناتواني ناشي از سكته‌هاي مغزي در دنيا از سال ۱۹۹۰ تاكنون- يعني طي ۱۸ سال گذشته- حدود ۵۰ درصد كاهش يافته كه البته سهم مهم اين كاهش مربوط به كشورهاي پيشرفته اروپايي و آمريكاي شمالي است.

اين در حالي است كه دكتر نجاران هم با تاييد اين نكته ادامه مي‌دهد: سن بروز سكته مغزي در ايران از يك طرف به‌علت افزايش بيماري‌هاي قلبي و از طرف ديگر به‌دليل افزايش استرس‌هاي روحي كاهش يافته است كه البته نقش وضعيت نامطلوب تغذيه، كمبود تحرك، وضعيت آب و هوا و مصرف دخانيات را در اين امر نمي‌توان ناديده گرفت.

«تا قبل از اين بروز سكته مغزي در جوانان ۳ درصد بود كه البته اين گروه افراد زير ۴۵ سال را شامل مي‌شدند. ولي الان مي‌توان گفت اين ميزان به ۷ تا ۸ درصد در همين گروه سني رسيده است.»

اين عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ارتش با اشاره به اين عبارات اذعان مي‌كند: سكته مغزي در ۱۰ تا ۲۰ درصد موارد منجر به ايجاد معلوليت كامل در اين افراد مي‌شود.

اما به عقيده برخي از متخصصان مغز و اعصاب كاهش سن سكته مغزي مورد تاييد نيست، بلكه به‌علت پيشرفت امكانات تشخيصي مثل MRI در رشته نورولوژي اين نوع سكته در جوانان بيشتر تشخيص داده مي‌شود و مثلا به تازگي معلوم شده اين نوع سكته در بين كودكان شايع شده است.

دكتر زماني نيز در اين باره مي‌گويد: تا قبل از اين خيلي از سكته‌هاي مغزي در جوانان را به حساب بيماري‌ ديگري مثل تومور مغزي مي‌گذاشتند يا اينكه بيماران را به پزشك ارجاع نمي‌دادند. همچنين در بين كودكان اين بيماري با صرع، تشنج يا بيهوشي اشتباه تشخيص داده مي‌شد.

وي خاطر‌نشان مي‌كند: با اين حال اصل فراموش شده در مورد اين بيماري اين است كه متأسفانه هنوز سكته مغزي در بين مردم جا نيفتاده و تصورات غلط در مورد آن خيلي زياد است، به‌طوري كه اين اعتقادات غلط حتي در ميان نورولوژيست‌ها هم ديده مي‌شود.

تاريخ درج: 18 تير 1387 ساعت 20:28 تاريخ تاييد: 18 تير 1387 ساعت 22:23 تاريخ به روز رساني: 18 تير 1387 ساعت 22:20
سه شنبه 18 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 262]