مهرباني خاله موش خرماهاي آفريقا

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: مهرباني خاله موش خرماهاي آفريقا

دانش- ترجمه - مهرزاد فتوحي:
خشك‌سالي، باران‌هاي شديد، شغال‌ها و مارها، همه اينها زندگي را در صحرا خطرناك كرده است. اما موش خرماهاي آفريقايي با همه اين خطرها مبارزه مي‌كنند و به شيوه‌اي شگفت‌انگيز همديگر را در نگه‌داري بچه‌ها كمك مي‌كنند. نمونه‌اي از خاله هاي مهربان!

موش‌خرما روي پاهاي عقبش مي‌ايستد و با چشم‌هاي درشت و سياهش، دور و اطراف را با دقت نگاه مي‌كند و ناگهان شروع به جيغ‌زدن مي‌كند: «كروك، كروك، كروك...!»
او با اين صدا به بقيه موش‌خرماها خبر مي‌دهد: «همه چيز مرتب و هوا صاف و آفتابي است!»

اين حيوان‌هاي كوچك با موهاي زبرو سيخ‌سيخ و چشم‌هاي درشت خود از سوراخ‌هايي كه در زير زمين درست كرده‌اند و شبيه تونل است، بيرون مي‌آيند و مدام روي زمين دنبال غذا مي‌گردند. انواع حشره‌ها، عنكبوت‌ها و مارمولك‌ها، غذاي موش‌خرماهاي آفريقايي است.
اما ناگهان، يكي از موش خرماهاي نگهبان، لكه سياهي را در آسمان مي‌بيند، خطر! يك عقاب! صداي جيغ يعني اعلام وضعيت خطرناك. خيلي سريع همه افراد گروه‌ ناپديد مي‌شوند. موش‌خرماها؛ با سرعت به درون لانه‌هايشان مي‌روند. آنها در آنجا ، زير زمين ، در امان هستند تا پرنده شكاري برود.

اين‌بار به خير گذشت. اما زندگي براي موش خرماها خيلي هم آسان نيست. آنها دشمنان زيادي دارند؛ نه فقط از چنگ پرندگان شكاري، بلكه بايد از دست مارها و شغال‌ها هم فرار كنند و مخفي شوند.

محيط زندگي موش‌خرماهاي آفريقايي علف‌زارها و منطقه‌هاي نيمه بياباني جنوب آفريقاست؛ جايي كه در هنگام خشك‌سالي، يافتن غذا در آن دشوار مي‌شود و وقتي باران مي‌بارد، لانه‌هاي زيرزميني آنها پر از آب مي‌شود و گاهي خيلي از موش خرماها غرق مي‌شوند.

شب‌هاي صحراي كالاهاري بسيار سرد است. با طلوع خورشيد، موش خرماها آفتاب مي‌گيرند تا گرم ‌شوند

شايد به دليل اين شرايط سخت زندگي است كه از هر چهار بچه موش‌خرماي آفريقايي، فقط يكي از آنها به سن يك سالگي مي‌رسد. اما اين پستانداران كوچك، كه طول بدنشان از سر تا انتهاي دم حداكثر به 60 سانتي‌متر مي‌رسد، به خوبي بلدند چگونه با خطرها مقابله كنند. اين جانوران به شكل گروهي و در گروه‌هاي 40تايي با هم زندگي مي‌كنند و حتي مثل پرستار از بچه‌هاي هم نگه‌داري مي‌كنند. وقتي مادر يكي از بچه‌ها به دنبال غذا مي‌رود، بقيه موش‌خرماهاي ماده از بچه او نگه‌داري مي‌كنند. نگه‌داري از بچه موش‌خرماها اصلاً كار ساده‌اي نيست. هر موش خرمايي كه قرار باشد تمام مدت روز از بچه‌ها نگه‌داري كند، ديگر فرصتي براي خودش پيدا نمي‌كند. بچه موش‌خرماهاي نر از اين نظر كمتر مشكل دارند، چون از زماني كه خيلي كوچك هستند، همراه بزرگ‌ترها، به گردش و جست‌وجو براي غذا بيرون مي‌روند. با همه اين سختي‌ها، همه موش‌خرماها از بچه‌هاي همديگر نگه‌داري مي‌كنند و هيچ‌كدام اعتراضي ندارند.

اين روحيه كمك‌رساني به يكديگر در ميان جانوران عادي نيست. «تيم كلوتون بروك»، جانورشناس انگليسي، سال‌ها درباره اين جانوران در منطقه صحراي «كالاهاري» در كشور «ناميبيا» تحقيق و پژوهش كرده است تا بتواند دليل اين روحيه عجيب موش‌خرماهاي آفريقايي را بيابد.

سن اين بچه موش خرماها فقط 4 هفته است. آنها به تنها چيزي كه فكر مي‌كنند بازي است. اما در دنياي بي‌رحم صحرا، از هر 4 موش خرما، فقط يكي مي‌تواند به يك سالگي برسد

او براي سؤالش يك پاسخ جالب پيدا كرد: موش‌خرماهاي آفريقايي به همديگر كمك مي‌كنند و با هم مهربان هستند، چون اين يك مزيت بزرگ براي همه گروه است. موش‌خرماها ترجيح مي‌دهند در دسته‌هاي بزرگ زندگي كنند و نگه‌داري از بچه‌ها بهترين راه براي تشكيل يك گله بزرگ است.

هر چه تعداد موش‌خرماها بيشتر باشد، نوبت نگهباني و پيش‌قراولي ديرتر مي‌رسد و گويا موش‌خرماها مي‌دانند كه پيش‌قراولي و نگهباني چه كار خطرناكي است.

موش‌خرماها فقط در ميان گروه خود راحت و خوشحال هستند. اين جانورهاي مهربان وقتي به يك دسته غريبه برخورد مي‌كنند، چهره ديگري از خود نشان مي‌دهند. آنها با خونسردي بچه موش‌خرماهاي تنها را در گروه غريبه مي‌كشند.

والدين تمام مدت روز را به دنبال غذا مي‌روند و بچه‌ها به وسيله بقيه اعضاي گله نگهداري مي‌شوند

آنها با وجود ظاهر بي‌آزارشان، مي‌توانند براي انسان و دام‌هايش بسيار خطرناك باشند. موش‌ها با دندان‌هاي تيزشان گاز مي‌گيرند و قرباني را به بيماري‌هاي مرگ‌بار مبتلا مي‌كنند.
كشاورزان به اين دليل و همچنين صدمه‌اي كه موش‌خرماها به مزرعه‌هايشان مي‌زنند، آنها را شكار مي‌كنند. اما اين حيوان خيلي زود مي‌تواند دوست را از دشمن تشخيص دهد. مثلاً بروك به كمك تخم‌مرغ پخته خيلي خوب دوستي موش‌خرماها را جلب كرده بود. موش‌خرماها آن‌قدر با او دوست شده بودند كه به راحتي از شانه‌هاي مرد پژوهشگر بالا مي‌رفتند، از آن بالا بود كه دريافتند آدم‌ها مي‌توانند فايده‌هايي هم داشته باشند؛ مثلاً از آن بالا به خوبي مي‌توان همه‌جا را ديد.

الينا رومتش
عكس‌ها: ماتياس كلوم

تاريخ درج: 11 تير 1387 ساعت 11:24 تاريخ تاييد: 14 تير 1387 ساعت 09:11 تاريخ به روز رساني: 14 تير 1387 ساعت 09:03
جمعه 14 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 259]