جامعه - افغانستان

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: جامعه - افغانستان
جامعه - افغانستان

از ۱۷۴۷ (ميلادي) تا زمان استرداد استقلال افغانستان در سال ۱۹۱۹ (ميلادي)، اين كشور دو بار توسط امپراتوري بريتانيا اشغال گرديد و تازمان اعلام استرداد استقلال آن توسط امان‌الله خان در ۱۹۱۹ سياست خارجي افغانستان زير نظر مستقيم امپراتوري بريتانيا بود. بعد از اعلام استرداد استقلال افغانستان روابط مستقيم خود را با دول ديگر بر قرار ساخت. يك دوره كوتاه‌مدت كه به‌نام دهه دموكراسي در اين كشور در 10سال اخير دوره پادشاهي محمد ظاهرشاه به‌وجود آمد و با كودتاي سال ۱۹۷۳ داوودخان به پايان رسيد. داوودخان پسر كاكاي محمد ظاهرشاه آخرين پادشاه افغانستان بود و خودش اولين رئيس‌جمهور كشور گرديد. در سال ۱۹۹۲ (ميلادي) يك نيروي خودجوش و چريكي به نام مجاهدين در اين كشور شكل گرفت كه رژيم كمونيستي ۱۴ساله را شكست داد.

سلطه طالبان
مجاهدين موفق به تشكيل دولت ملي نشدند و جاي آنها را طالبان كه از حمايت مادي و معنوي پاكستان سود مي‌بردند گرفت. طالبان نتوانستند بقاياي مجاهدين را كه بر عليه آنها مقاومت مي‌كردند به‌طور كامل سركوب نمايند. رژيم طالبان با حمله ائتلاف بين‌المللي به رهبري آمريكا از هم پاشيد. از سال ۲۰۰۱ (ميلادي) بعد از كنفرانس بن (Bonn) در اثر توافق گروه‌هاي افغان دولت موقت به رهبري حامد كرزي روي كار آمد. حكومت در ۷ دسامبر ۲۰۰۴ (ميلادي) به رياست جمهوري حامد كرزي (Hamid Karzai) شكل گرفت و در۱۹ دسامبر سال ۲۰۰۵ (ميلادي) نيز انتخاب مجلس قانونگذاري آن را تكميل كرد.
فرهنگ
ماده شانزدهم قانون اساسي افغانستان زبان‌هاي فارسي (در گويش رسمي و دولتي دري)و پشتو را زبان‌هاي رسمي افغانستان اعلام مي‌كند و چنين مي‌گويد: «از جمله زبان‌هاي پشتو، دري، ازبكي، تركمني، بلوچي و پشه‌اي، نورستاني، پاميري و ساير زبان‌هاي رايج در كشور، پشتو و دري زبان‌هاي رسمي دولت مي‌باشند. در مناطقي كه اكثريت مردم به يكي از زبان‌هاي ازبكي، تركمني، پشه‌اي، نورستاني، بلوچي و يا پاميري تكلم مي‌نمايند، آن زبان علاوه بر پشتو و دري به حيث زبان سوم رسمي مي‌باشد و نحوه تطبيق آن توسط قانون تنظيم مي‌گردد. دولت براي تقويت و انكشاف همه زبان‌هاي افغانستان پروگرام‌هاي موثر طرح و تطبيق مي‌نمايد. نشر مطبوعات و رسانه‌هاي گروهي به تمام زبان‌هاي رايج در كشور آزاد مي‌باشد.»
آموزش و پرورش
در زمان اشغال افغانستان توسط شوروي جنگ‌هاي داخلي اين كشور(دهه‌هاي ۹۰ ميلادي)، شالوده آموزش و پرورش افغانستان از هم پاشيد. در دوره قدرت طالبان حتي دختران خانه‌نشين شده و اجازه تحصيل از آنها گرفته شد. در اين دوره، به جاي درس‌هاي علمي مانند كيميا و فيزيك در مدارس، بيشتر بر آموزش‌هاي مذهبي تاكيد مي‌شد. اكنون برآورد مي‌شود كمتر از نيمي از مدارس افغانستان دسترسي به آب آشاميدني داشته باشند. پس از حمله آمريكا به افغانستان در سال ۲۰۰۱ ميلادي و فروپاشي طالبان، با روي كار آمدن دولت انتقالي وضعيت تحصيل اندك‌اندك رو به بهبودي مي‌رود ولي با اين وجود هنوز بيش از ۶۰درصد مردم افغانستان از سواد خواندن و نوشتن بي‌بهره‌اند. در حال حاضر ۱۳ دانشگاه و شش مركز تربيت معلم، در سراسر افغانستان وجود دارد. در كنكور ورود به دانشگاه سال ۱۳۸۵ خورشيدي، ۸۰ هزار نفر شركت كرده‌اند. برآورد مسوولان اينست كه حدود 30 هزار دانشجو به علت نبود امكانات از ورود به دانشگاه محروم شوند. 10 درصد بودجه سالانه افغانستان به امور آموزشي اختصاص دارد، كه از اين ميان 7 درصد آن مربوط به وزارت معارف (آموزش و پرورش) است، يك درصد مربوط به نهادهاي تحقيقاتي و يك درصد مربوط به آموزش عالي است.
جغرافياي انساني
پرجمعيت‌ترين شهرهاي افغانستان به ترتيب كابل، قندهار، مزار شريف و جلال‌آباد هستند. روابط خويشاوندي و خانوادگي در ميان مردم افغانستان بسيار نزديك و صميمانه ‌است. در اين كشور مسائل حاد ميان مردم توسط ريش‌سفيدان و بزرگان حل و فصل مي‌شود. افغانستان داراي ۳۴ ولايت (استان) است: ارزگان، بادغيس، باميان، بدخشان، بغلان، بلخ، پروان، پكتيا، پكتيكا، پنجشير، تخار، جوزجان، خوست، دايكندي، زابل، سر پل، سمنگان،غزني، غور،ارياب، فراه، قندهار، كابل، كاپيسا، كندوز، كنر، لغمان، لوگر،نگرهار، نورستان، نيمروز، وردك، هرات وهلمند. براساس سرشماري مقدماتي كميته ملي احصائيه كشور، جمعيت افغانستان در سال ۱۳۸۵، ۲۴ ميليون نفر است. گفته مي‌شود از اين تعداد 300/12 ميليون مرد و 800/11 ميليون نفرشان زن هستند، ۷/۲۱درصد جمعيت كشور شهرنشين مي‌باشند. مرحله اصلي نفوس شماري افغانستان در ماه سنبله ۱۳۸۷ صورت خواهد گرفت. اين آمار شامل ميليون‌ها مهاجر افغاني مقيم ايران، پاكستان و كشورهاي ديگر نمي‌باشد. سازمان ملل پيش از اين جمعيت افغانستان را ۲۹ ميليون نفر برآورد كرده بود.
چهارشنبه 12 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 61]