ایران در شاخص نوآوری جهانی سقوط کرد؛ رتبه ۱۱۵ در استفاده از خدمات دولتی آنلاین

گزارش شاخص نوآوری جهانی سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد ایران با افت دو پله‌ای نسبت به سال گذشته، در رتبه ۶۴ جهان قرار گرفته است. این در حالی است که ایران در شاخص استفاده از خدمات دولتی آنلاین نیز با کسب رتبه ۱۱۵، عملکرد ضعیفی داشته است. نتایج این گزارش زنگ خطری برای اقتصاد ایران به صدا درآورده و نشان می‌دهد که کشورمان در رقابت جهانی نوآوری با چالش‌های جدی روبرو است.

گزارش شاخص نوآوری جهانی ۲۰۲۴ (GII) نشان می‌دهد ایران در میان ۱۳۳ کشور جهان، رتبه ۶۴ را کسب کرده است. این در حالی است که این کشور در سال ۲۰۲۲ رتبه ۵۳ را داشت. علی‌رغم این افت، ایران همچنان در میان کشورهای با درآمد متوسط پایین، رتبه پنجم را به خود اختصاص داده است.

نقاط قوت ایران:

سرمایه بازار: ایران در شاخص سهم ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی رتبه اول جهان را دارد.
تعداد علائم تجاری: ایران در شاخص تعداد علائم تجاری ثبت‌شده نسبت به تولید ناخالص داخلی نیز رتبه یک را کسب کرده است.
فارغ‌التحصیلان رشته‌های علمی و مهندسی: ایران در شاخص تعداد فارغ‌التحصیلان رشته‌های علمی و مهندسی، رتبه ۸ را دارد.
واردات فناوری پیشرفته: ایران در شاخص واردات فناوری‌های پیشرفته نیز رتبه ۱۸ را کسب کرده است.

نقاط ضعف ایران:

کیفیت تنظیمات نظارتی: ایران در شاخص کیفیت تنظیمات نظارتی، بدترین رتبه یعنی ۱۳۳ را به خود اختصاص داده است.
نرخ تعرفه‌های تجاری: نرخ تعرفه‌های اعمال‌شده در ایران نیز یکی از چالش‌های بزرگ برای تجارت و نوآوری است.
زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات: زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران نیز با چالش‌هایی مواجه است.

علل افت رتبه ایران:

ضعف در محیط نهادی و قانونی: قوانین و مقررات پیچیده و نامشخص، عدم ثبات سیاستی و فساد اداری از جمله عواملی هستند که محیط کسب‌وکار و نوآوری را در ایران دشوار کرده‌اند.
محدودیت‌های تجاری: تعرفه‌های بالای گمرکی و موانع غیرتعرفه‌ای، مانع از ورود فناوری‌ها و محصولات جدید به کشور شده و رقابت‌پذیری شرکت‌های ایرانی را کاهش داده‌اند.
کمبود زیرساخت‌های مناسب: ضعف در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، حمل‌ونقل و انرژی، هزینه‌های تولید را افزایش داده و نوآوری را کند کرده‌اند.

چشم‌انداز آینده:

ایران با توجه به پتانسیل‌های موجود، می‌تواند در آینده جایگاه بهتری در شاخص نوآوری جهانی کسب کند. برای دستیابی به این هدف، باید به موارد زیر توجه شود:

اصلاح محیط کسب‌وکار: ساده‌سازی قوانین و مقررات، شفاف‌سازی فرایندهای اداری و مبارزه با فساد
توسعه زیرساخت‌ها: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، حمل‌ونقل و انرژی
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان: ایجاد تسهیلات مالی و اعتباری، حمایت از تحقیق و توسعه و تجاری‌سازی فناوری‌ها
تقویت همکاری‌های بین‌المللی: جذب سرمایه‌گذاری خارجی، انتقال فناوری و مشارکت در پروژه‌های تحقیقاتی مشترک

نتیجه‌گیری:

گزارش شاخص نوآوری جهانی ۲۰۲۴، تصویر روشنی از وضعیت نوآوری در ایران ارائه می‌دهد. این گزارش نشان می‌دهد که ایران با وجود برخی پیشرفت‌ها، همچنان با چالش‌های جدی در حوزه نوآوری مواجه است. برای بهبود جایگاه خود در این شاخص، ایران باید به اصلاحات ساختاری و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های کلیدی بپردازد.