ریختهگری یکی از فرآیندهای اصلی برای تولید محصولات فلزی و غیرفلزی در بسیاری ازکارخانهها و کارگاههای تولیدی است. در طول این فرآیند، مواد معدنی اولیه در کورههای مخصوصی ریخته شده و ذوب میشوند؛ سپس این مواد را در قالبهایی میریزند و به شکل محصول نهایی در میآورند. کیفیت موادی که در قالبهای ریختهگری استفاده میشوند، یکی از عوامل تاثیر گذار و مهم در فرآیند ریختهگری است که نه تنها بر فرآیند ریختهگری تاثیرگذار هستند؛ بلکه در کیفیت محصول نهایی نیز تاثیرگذار هستند. اگر میخواهید قالبی که برای ریختهگری آماده میکنید کارایی بالایی داشته باشد، باید حتما از مواد مرغوب در قالب ریختهگری استفاده کنید تا کیفیت مطلوبی را بدست بیاورید؛ اما این مواد مرغوب در قالب ریختهگری را چگونه انتخاب کنیم؟ در انتخاب این مواد چه فاکتورهایی تاثیرگذار هستند؟ در ادامه علاوه بر بررسی انواع قالبهای ریختهگری، به ویژگیهای مواد قالب ریختهگری با کیفیت نیز میپردازیم، پس با ما همراه باشید.
قبل از اینکه به این سوال پاسخ دهیم که مواد مرغوب در قالب ریختهگری را چگونه انتخاب کنیم، ابتدا لازم است اطلاعاتی مختصر در خصوص انواع قالبهای ریختهگری را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. در واقع قالبهایی که برای ریختهگری استفاده میشوند، به طور کلی به دو نوع تقسیم میشوند که به شرح زیر هستند.
قالبهای موقت ریختهگری
این قالبها از جنسهای مختلفی همچون گچ، سرامیک و ماسه هستند که همانطور که از نام آنها مشخص است، تنها یک بار قابل استفاده بوده و پس از تولید محصول نهایی، از بین میروند. با استفاده از قالبهای موقت، میتوان تمامی آلیاژهای آهنی و غیر آهنی را طی فرآیند ریختهگری تولید کرد. ریختهگری در قالبهای خشک، پوستهای و دقیق نیز از دیگر روشهای ریختهگری در قالبهای موقت است.
از قالبهای دائمی در ریختهگری بارها استفاده میشود و به همین دلیل این نوع قالبها را از فلزات با دوامی همچون چدن، فولاد با پوشش گرانیت، برنز، آلومینیوم و مواد این چنینی میسازند تا طول عمر بالایی داشته باشند. محصولاتی که توسط قالبهای دائمی ساخته میشوند، کیفیت و استحکام بیشتری نسبت به محصولات تولیدی در قالب موقت دارند. قالبهای همچون دایکاست و ریژه، جزو قالبهای دائمی هستند که برای تولید محصولات از این قالبها استفاده میکنند.
انتخاب روش انجام ریختهگری و همچنین نوع قالب مورد استفاده در این فرآیند، به محصول تولیدی بستگی دارد و بر اساس قالبی که برای ساخت محصول باید ساخته شود، مواد استفاده شده در قالب ریختهگری هم متفاوت هستند.
برای ساخت قالبهای دائمی و موقت در ریختهگری، روشهای مختلفی وجود دارد که برای هر یک از این روشها، به قالب مخصوص آن روش نیاز است. برای ساخت هر قالب، موادی را نیاز دارید که با استفاده از این مواد، بتوان قالب مخصوص را ساخته و محصول مد نظر را تولید کرد. جنس مواد سازنده قالبها در ریختهگری با توجه به نوع قالب متفاوت بوده و از جنسهایی همچون موارد زیر ساخته میشوند:
مواد مورد استفاده برای قالبهای موقت: این مواد شامل، سرامیک و ماسه هستند.
مواد استفاده شده در قالبهای دائمی: این مواد، شامل فلزات، گچ، گرافیت، سرب، آلومینیوم، چدن، آهن هستند.
هر کدام از مواد ذکر شده، جزو مواد مورد استفاده برای قالبهای ریختهگری هستند که این مواد را با استفاده از افزودنیهای دیگر، با یکدیگر ترکیب کرده و قالب مورد نظر را میسازند.
گفتنی است هر یک از مواد قالب ریختهگری باید ویژگیهای خاصی را داشته باشند تا بتوان با استفاده از این مواد، محصول نهایی را به خوبی تولید کرد. قالبهای ریختهگری را با روشهای مختلفی میسازند که در ادامه به بررسی این موارد میپردازیم.
روشهای ساخت قالب ریختهگری
مواد مورد استفاده در قالبهای ریختهگری را با استفاده از روشهای مختلفی، به شکل قالبهای مورد نظر تبدیل میکنند که این روشها شامل موارد زیر هستند.
روشهای دستی
روشهای نیمه اتوماتیک
روشهای تمام اتوماتیک
قالبهای دایکاست
روشهای ذکر شده، جزو بهترین روشها برای تولید قطعات آلومینیومی است؛ چرا که با استفاده از این روشها، محصول نهایی (ورقههای آلومینیومی) در بالاترین کیفیت، تولید میشوند. سطح ورقههای تولیدی در این روشها، بدون پلیسه و بدون نیاز به مراحلی همچون پلیسهگیری، سنگزنی و سوراخ کاری است.
مواد استفاده شده در قالب ریختهگری در این روشها، باید در بالاترین درجه کیفیتی باشند؛ چرا که در این روشهای ساخت قالب، قطعات در تعدادهای بسیار بالا تولید میشوند و اگر جنس مواد استفاده شده در قالب ریختهگری، کیفیت لازم را نداشته باشد، نه تنها محصولات تولیدی کیفیت مطلوبی ندارد؛ بلکه باعث ایجاد ضرر و زیانهای اقتصادی برای شرکت تولید کننده نیز میشود. اکنون بعد از اینکه متوجه شدید که مواد استفاده شده در قالبهای ریختهگری تا چه اندزه اهمیت دارند، ممکن است این سوال برایتان ایجاد شود که مواد مرغوب در قالب ریختهگری را چگونه انتخاب کنیم؟ در ادامه پاسخ این سوال را مورد بررسی قرار میدهیم.
انتخاب مواد مرغوب در قالب ریختهگری
در پاسخ به سوال ذکر شده، باید بگوییم مواد مرغوب استفاده شده در قالبهای ریختهگری را باید بر اساس معیارها و فاکتورهایی همچون موارد زیر انتخاب کرد:
بالا بودن نقطه ذوب و تحمل دمای بالای مواد مذاب
جنس قالب نسبت به فلز یا آلیاژ ریختگی
مقاومت در برابر سایش و تغییرات ابعادی
قیمت مناسب و مقرون به صرفه بودن
دارای قابلیت خروج گازهای شکل گرفته در هنگام مذاب ریزی
قابلیت تخریب آسان بعد از تکمیل شدن فرآیند انجماد
موارد ذکر شده همگی جزو ویژگیهای مواد استفاده شده در قالب ریختهگری هستند که باید این قابلیتها را داشته باشند تا بتوان آنها را مرغوب دانست. در پاسخ به این سوال هم که این مواد مرغوب را چگونه پیدا کنیم؟ باید بگوییم که برای پیدا کردن مواد مرغوب باید به دو نکته توجه داشته باشید: مواد استفاده شده در قالب ریختهگری اگر جنس خوبی داشته باشد، کیفیت محصول نهایی بالا میرود؛ از این رو این مواد را باید از مراکز معتبر و مجموعههایی که این مواد را در بالاترین کیفیت به فروش میرسانند تهیه کنید. نکته دوم این است در هنگام انتخاب مواد قالب ریختهگری، نباید تنها هزینه و قیمت را ملاک قرار دهید. همچنین لازم به ذکر است که مجموعههای بسیاری مانند تجارت گرام وجود دارند که مواد قالبهای ریختهگری را در بالاترین کیفیت و در مناسبترین قیمت به فروش میرسانند که میتوانید این مواد را به صورت حضوری و یا غیر حضوری سفارش دهید.
کلام پایانی
برای تولید انواع محصولات و آلیاژهای آهنی و غیرآهنی، نیاز به طی کردن فرآیند ریختهگری دارید. همچنین برای شکل دهی به مواد مذاب به قالبهایی (قالبهای موقتی یا دائمی) نیاز دارید که این مواد را به شکل محصول نهایی تبدیل کنند. قالبهای ریختهگری به دو صورت موقت و دائمی هستند که هر یک از این دو نوع قالب، روشهای کار متفاوتی دارند. مواد استفاده شده در قالب ریختهگری، برای هر یک از روشها، متفاوت است و بر اساس نوع کارایی آن مشخص میشود. مسلما هر چقدر مواد قالب ریختهگری مرغوبتر باشد، کارایی قالبهای ساخته شده بهتر و باکیفیتتر خواهد بود؛ از این رو باید از مواد قالب ریختهگری باکیفیت و مرغوب برای ساخت قالبها استفاده کنید.