بازارهای مالی چیست؟

بازارهای مالی در حالت کلی به هر بازاری گفته می‌شود که در آن معاملات اوراق بهادار و دارایی‌ها انجام می‌شود. در این بازارها مردم با پرداخت هزینه کمی برای مبادلات به انجام معامله در پلتفرم‌های مجازی و یا مکان‌های فیزیکی می‌پردازند. این بازارها به عنوان راهی برای کمک به سرمایه‌داران و همچنین صاحبان کسب‌و‌کارها نیز شناخته می‌شوند.

از مهمترین این بازارها می‌توان به بازار سهام، اوراق قرضه، مشتقات و ارزهای خارجی اشاره کرد که روزانه در این بازارها میلیاردها دلار پول جابجا می‌شود. نوع بازار مالی با توجه به دارایی که بین خریدران و فروشندگان رد و بدل می‌شود، تعیین می‌گردد.

شناخت بازارهای مالی

بازارهای مالی نقش بسیار مهمی در اقتصاد هرکشور و اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند، آنها با اختصاص دادن منابع و نقدینگی سرمایه‌داران برای کسب‌وکارها و کارآفرینان، باعث تسهیل عملکرد اقتصادهای سرمایه‌داری می‌شوند. بازارهای مالی با به وجودآوردن اوراق بهادار و در اختیار قراردادن آنها به سرمایه‌داران و افرادی که نقدینگی اضافی دارند، راهی برای کسب بازدهی مناسب برای این افراد ایجاد می‌کنند. در طرف مقابل کارآفرینان و وام‌گیرندگان می‌توانند از این نقدینگی استفاده کنند. البته بازار سهام تنها یک نوع از انواع بازارهای مالی است.

از مهمترین ویژگی‌های بازارهای مالی شفافیت است. در این بازارها اطلاعات باید به صورت شفاف در اختیار افراد قرار بگیرد تا اطمینان حاصل شود که قیمت‌ها کارآمدو مناسب هستند، هرچند ممکن است به دلیل مسائل اقتصاد کلان مانند مالیات قیمت‌ها نشان‌دهنده ارزش ذاتی نباشند.

انواع بازارهای مالی

انواع متفاوتی از بازارهای مالی وجود دارد و در هر کشور حداقل یک بازار مالی موجود است. هرچند اندازه این بازارها متفاوت است، برخی از این بازارها کوچک و مختص یک کشور و برخی از این بازارها بزرگ و در سطح بین‌المللی فعالیت می‌کنند. مانند بازار بورس نیویورک (NYSE) که در آن به صورت روزانه و در سطح بین‌الملل تریلیون‌ها دلار ترید می‌شود.

بازار سهام، اوراق قرضه، مشتقات، فارکس ، بازار کالاها، OTC و بازار رمزارزها از انواع بازارهای مالی هستند.

بازار سهام

فراگیرترین بازار مالی را می‌توان بازار سهام معرفی کرد. شرکت‌ها سهام شرکت خود را به منظور افزایش سرمایه و نقدینگی و رشد کسب‌و‌کار در بازار سهام فهرست می‌کنند و معامله‌گران به خرید و فروش این سهام می‌پردازند. هر سهام قیمتی دارد و سرمایه‌گذاران زمانی که سبد سهامشان عملکرد خوبی داشته باشد، به درآمد می‌رسند. درواقع خرید سهام آسان است اما چالش اصلی انتخاب صحیح سهام برای سرمایه‌گذاری و کسب درآمد است.

کارگزاران یا بروکرها یکی دیگر از بخش های مهم بازار سهام هستند که پلتفرم‌های آنلاین برای خرید و فروش در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند. در این پلتفرم‌ها اطلاعات مربوط به سهام مثل قیمت و حجم معاملات انجام شده و سابقه و بسیاری اطلاعات دیگر برای تحلیل معامله‌گران و انجام معاملات راحت‌تر ارائه می‌شوند.

بازار اوراق قرضه

در بازار اوراق قرضه شرکت‌های بزرگ و یا شهرداری‌ها و سازمان‌های مستقل دولتی، اوراق بهاداری را در قالبی شبیه به اسکناس به سرمایه‌گذاران می‌دهند. سرمایه‌گذاران این اوراق را برای مدت معین و با نرخ سود از پیش تعیین شده، خریداری می‌کنند. درواقع اوراق قرضه یک نوع وام توافقی بین سرمایه‌گذاران و وام‌گیرنده است که تمام شرایط آن بین هر دو طرف مشخص است. وام گیرنده با فروش اوراق قرضه می‌تواند سرمایه لازم برای انجام پروژه موردنظر خود تامین کند.

بازار مشتقات

در بازار مشتقات، اوراق بهادار ثانویه معامله می‌شوند. اوراق بهادار ثانویه ارزش خود را از اوراق بهادار اولیه می‌گیرند. می‌شود گفت که در بازار مشتقات دارایی واقعی مورد معامله قرار نمی‌گیرد و بجای معامله مستقیم سهام، شاخص، کالا و یا ارزدیجیتال، قراردادهای آتی و اختیارمعامله و دیگر ابزارهای مالی پیشرفته معامله می‌شوند.

در بازار مشتقات می‌توان به صورت دوطرفه معامله کرد، یعنی تریدر می‌تواند زمانی که پیش‌بینی می‌کند قیمت صعود می‌کند اقدام به خرید و زمانی که پیش‌بینی می‌کند قیمت نزول می‌کند، اقدام به فروش اوراق بهادار ثانویه کند و این دوطرفه بودن بازار مشتقات مزیت مهم این بازار محسوب می‌شود.

فارکس (بازار تبادل ارزهای خارجی)

نقدشونده‌ترین و بزرگترین بازار مالی جهانی، بازار فارکس است. در این بازار خرید و فروش بین جفت ارزها انجام می‌شود و میزان تقاضا و عرضه تفاوت نرخ ارزها را تعیین می‌کند. در این بازار روزانه 6.6 تریلیون دلار معامله انجام می‌شود، رقمی بیش از مجموع معاملات بازارهای آتی و سهام.

بازار فارکس یک شبکه آنلاین جهانی است که توسط بروکرها در سراسر جهان امکان معامله روی جفت ارزها برای افراد فراهم می‌شود. این بازار جهانی دو طبقه‌بندی دارد. در مورد اول بزرگترین بانک‌ها با یکدیگر به مبادله ارز می‌پردازند و بااینکه فقط چند عضو دارد، معاملات در این قسمت بسیار زیاد است به طوریکه حتی ارزش ارز را نیز دیکته می‌کند.

قسمت دیگر بازار فرابورس است، جایی که شرکت‌ها و افراد تجارت می‌کنند. در این بازار محبوب افراد با سرمایه اندک نیز می‌توانند فعالیت کنند، اما نکته‌ای که باید دانست، این است که به دلیل وجود اهرم‌های بالا و نوسانات زیاد این بازار بسیار خطرناک نیز است.

بازار کالاها

در بازارکالاها، خریداران و فروشندگان به خرید و فروش منابع طبیعی و کالاهای فیزیکی مانند محصولات انرژی (نفت، گاز، کربن و....)، محصولات کشاورزی (ذرت، سویا، گوشت، حیوانات و....)، فلزات گرانبها ( طلا، نقره، پلاتین) و کالاهای سافت (قهوه، شکر، پنبه) می‌پردازند.

با این‌حال بیشتر معاملات مربوط به بازار کالاها در بازار مشتقه انجام می‌شود، چراکه معامله در بازار مشتقه راحت‌تر است و افراد مسئولیت کمتری خواهند داشت.

بازار OTC

در بازار OTC (Over The Counter Markets) که یک نوع بازار مالی غیرمتمرکز محسوب می‌شود، سهام شرکت‌های خاص که امکان ورود به بازار اصلی سهام را ندارند، معامله می‌شوند. این معاملات به صورت الکترونیکی و بدون دخالت بروکر، بین خریداران و فروشندگان انجام می‌شود.

در بازار OTC حجم نقدینگی و شفافیت و مقررات کمتری وجود دارد. اما این نکته نیز حائز اهمیت است که برخی بازارهای مشتقات تنها به صورت OTC معامله می‌شوند و این خود دلیلی بر اهمیت این بازار است.

بازار رمزارزها

در طی سال‌های گذشته شاهد ظهور ارزهای دیجیتال یا رمزنگاری شده مثل بیت کوین، اتریوم، کاردانو، استلار و دیگر رمز ارزهای مبتنی بر فناوری بلاک چین بوده‌ایم. این ارزها به صورت مستقل و آنلاین در سراسر جهان معامله می‌شوند. صرافی‌های ارز دیجیتال کیف پول‌های دیجیتال را ارائه می‌دهند تا معامله‌گران بتوانند یک ارز دیجیتال را با ارزهای دیجیتال دیگر، دلار، یورو و سایر ارزهای رایج کشورها و یا پول فیات مبادله کنند.

ارزهای دیجیتال فیزیکی نیستند و تنها در صرافی‌ها و در کیف پول دیجیتال وجود دارند و روی بلاک چین ذخیره می‌شوند و این مورد خطر هک شدن و از دست رفتن را به همراه دارد.

سوالات متداول

مزایا و معایب بازارهای مالی چیست؟

از مهمترین مزایای بازارهای مالی، فراهم کردن پلتفرمی برای سرمایه‌گذاران بلند مدت و کوتاه مدت و کسب سود از یک طرف و همچنین ایجاد سرمایه برای تولیدکنندگان و صاحبان کسب‌وکارها از طرف دیگر است. از مهمترین معایب این بازارها نیز می‌توان به از دست رفتن سرمایه برای سرمایه‌گذارانی که بدون داشتن آگاهی وارد این بازارها می‌شوند، اشاره کرد.

چرا بازارهای مالی مهم است؟

بدون وجود بازارهای مالی سرمایه‌ها نمی‌توانند به صورت کارآمد تخصیص یابند و اقتصاد و فعالیت‌های اقتصادی نمی‌توانند رشد خوبی داشته باشند.

بازارهای مالی چگونه به من کمک می‌کنند؟

افراد با به دست آوردن دانش و اطلاعات کافی می‌توانند در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کنند و سود بالاتری نسبت به سپرده‌گذاری در بانک‌ها کسب کنند. بازارهای مالی همچنین در برخی مواقع امکان بیمه کردن دارایی را نیز فراهم می‌کنند تا افراد با اعتماد بیشتری اقدام به سرمایه‌گذاری نمایند.