مدیران چه درکی از پیشرفت دارند؟ - سایت تحلیلی خبری عصر امروز

واضح آرشیو وب فارسی:عصر امروز: بر اثر اشرافیت و دوری از مردم و اصول انقلابی ساده زیستی و قناعت، ظواهر شیک و مدرن توسعه ی غربی به آرمان شهر و مدینه ی فاضله ی مسئولان اشرافی مبدل می گردد.به گزارش عصر امروز، در سال های اخیر، برخی از درآمدهای بادآورده و رانت های خاص، سبب بروز رفتارهای اقتصادی و به ویژه مصرفی خاص توسط برخی از طبقات جامعه شده است. فارغ از مصرفی شدن جامعه براساس این فرهنگ، یکی از پیامدهای اجتناب ناپذیر این پدیده به طور قطع، تغییر تلقی مسئولان از سیاست های توسعه ای، به ویژه در بُعد اقتصادی در جامعه است. توضیح اینکه بدون شک، سیاست های توسعه به معنای اصطلاحی آن، یک مفهوم کاملاً غربی و مبتنی بر مبانی هستی شناسانه ی آن است. اما بر اثر همین اشرافیت و دوری از مردم و اصول انقلابی ساده زیستی و قناعت، ظواهر شیک و مدرن توسعه ی غربی به آرمان شهر و مدینه ی فاضله ی مسئولان اشرافی مبدل می گردد. در چنین شرایطی، یک مدل توسعه ی اقتصادی در ظاهر پیشرفته و شبه غربی، که نه مزایای آن از قبیل افزایش بهره وری و کارایی اقتصادی، اصلاح ساختارهای معیوب نهادی و مالی، شفافیت اقتصادی و... را دارد و نه با ارزش های بومی و هنجاری جامعه ی ما همخوانی دارد، تجویز می گردد که اساساً موجبات تضاد و دگرگونی و ازهم پاشیدگی نظام اقتصادی و اجتماعی جامعه را در پی خواهد داشت. * تأثیر فرهنگ اشرافی بر مفهوم پیشرفت لزوم مقابله با این پدیده، صرف نظر از همه ی ابعاد احتمالی، از بعد نگاه به مقوله ی پیشرفت، قابل ملاحظه و توجه جدی است. در واقع اگر مجموعه ی گروه های مرجع رسمی و غیررسمی جامعه، در وادی اشرافیت قرار گیرند، آن گاه نسخه هایی هم که برای پیشرفت و توسعه ی جامعه پیچیده می شود، تحت الشعاع همین رفتارهای اشرافی قرار می گیرد. این فرایند از طبقات بالایی جامعه به سرتاسر اقشار و طبقات مردم سرریز می شود و حتی توقعات و ارزش های سایر مردم را تحت تأثیر خود قرار می دهد؛ به طوری که مراد از پیشرفت را که همانا رسیدن از وضعیت موجود به یک وضعیت مطلوب و آرمانی است نیز متأثر می سازد و این دیدگاه به یک فرهنگ و گفتمان غالب در سطح جامعه مبدل خواهد شد. آن گاه مقابله با این گفتمان به راحتی قابل انجام نخواهد بود. در چنین شرایطی است که مظاهر تمدن غربی، به ویژه صنایع و فناوری های گران، پیچیده و لوکس، به عنوان نقطه ی آمال و آرزوهای مسئولان و مردم از پیشرفت قلمداد می شود و بدین ترتیب واردات خودروهای لوکس، ساختمان های مجلل و پرهزینه و سایر کالاهای مصرفی و تزئیناتی لوکس به شدت افزایش می یابد و نه تنها تلاشی در جهت بومی سازی و تولید درون زای کالاهای مورد نیاز جامعه نمی شود، بلکه روزبه روز به واسطه ی همین کالاهای مصرفی لوکس، وابستگی به اقتصادهای صنعتی توسعه یافته ی جهانی افزایش می یابد. پروفسور فرامرز رفیع پور، به عنوان یکی از اساتید جامعه شناسی کشور، که مسئله ی تحقیق خود را ماهیت انقلاب اسلامی و تحلیل تحولات آن قرار داده، معتقد است توسعه ی متعارف غربی به عنوان اسب تروا و در واقع دامی است که کشورهای توسعه یافته و درعین حال استثمارگر اروپایی و آمریکایی برای کشورهای جهان سوم پهن کرده اند تا از این طریق بتوانند به داخل آنان نفوذ کنند و مقدرات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایشان را به دست بگیرند. ابزار آن ها هم برای این امر عمدتاً صنایع پرزرق وبرق و تکنولوژی هایی است که اوج پیشرفت صنعتی این کشورها را به رخ کشورهای عقب مانده می کشاند و آن ها را مسحور و مجذوب خود می کند؛ صنایعی همچون ساخت هواپیما و اتومبیل سازی که درآمدهای سرشاری را نیز نصیب این کشورها می سازد.۱ * مدیران چه درکی از پیشرفت دارند؟ در چنین شرایطی، نگاه دقیق مسئولان و مدیران و تصمیم گیران کشور به امر توسعه، بسیار حائز اهمیت و تعیین کننده است. اگر هدف گذاری مسئولان در امر توسعه مبتنی بر همین نگاه باشد و پابه پای کشورهای استثمارگر در میدان آنان بازی کنند، نتیجه این می شود که حتی در صورت عدم کفاف بودجه ی کشور برای دستیابی به این اهداف، از طریق استقراض از نهادهای مالی خارجی (که باز عمدتاً در اختیار کشورهای پیشرفته است) و پذیرش شروط آنان، دست به چنین اقداماتی می زنند. نتیجه ی این امر در برخی کشورها نظیر چین و مصر این بوده است که وام های گرفته شده به گونه ای مصرف شدند که نهایتاً سود آن را حکام و نزدیکان آن ها می بردند. یعنی از یک سو کارخانه ها و تولیدی ها در دشواری های مالی به سر می بردند و تقاضای کمک مالی از دولت می کردند و از طرف دیگر، ثروت شخصی مدیران آن ها مرتباً افزایش می یافت.۲ به اعتقاد رفیع پور، وضعیت بدتر اینکه با هرگونه تلاشی برای مقابله با این جریان فکری، با تمسخر و استهزا برخورد می شد: «قابل تصور است که اگر یک نظام اجتماعی با این خطر مواجه باشد که مبنایش بر تجمل گرایی، نمایش ثروت، فخرفروشی و اسراف و... گذاشته شود و عده ای در این راه ذی نفع و درعین حال در تصمیم گیری ها دخیل شوند، در آن صورت با هرگونه توصیه ی خیرخواهانه، حداقل با استهزا برخورد خواهند نمود.» بنابراین در چنین شرایطی که مردم گرفتار مشکلات اقتصادی هستند، مسئولان و مدیران به دلیل خطای محاسباتی، ترجیح خواهند داد که منابع بودجه ای و حتی استقراضی را در جهت انجام پروژه های غیرضروری، یعنی کالاهای لوکس و نمایشی هزینه کنند. حال همراهی سایر طبقات مردم (که با فرهنگ لوکس گرایی و اشرافی گری خو گرفته اند) با این اقدامات می تواند تیر خلاصی بر پیکره ی ناتوان و کم جان نظام اقتصادی و اجتماعی کشور باشد. رفیع پور چنین شرایطی را به مرد خانواده ای مثال می زند که بچه هایش از فرط گرسنگی، بی حال و بی رمق شده باشند و او برود از یک آدم نزول خوار پول قرض کند و بعد برای بچه هایش ماشین کوکی و یا یک سرویس غذاخوری شیک بخرد.۳ با این وصف، هر روز فاصله ی بین سطح برخورداری اغنیا و فقرا بیش ازپیش گسترش می یابد و از طرف دیگر، به نیازهای اساسی عموم مردم پاسخ داده نمی شود. از همین روی، توسعه ی ظاهری و صوری، که نتیجه ی چنین تفکری است، آدرس غلطی است که ممکن است بسیاری از مسئولان جمهوری اسلامی را با ظاهر شیک و جذاب خود شیفته کند و آن ها را از داشته ها و ظرفیت های درونی جامعه ی خویش غافل سازد. تعبیراتی نظیر وال استریت ایرانی، جهانی شدن، نوکیسگی و مستی اشرافی گری در بیانات رهبر انقلاب، حاکی از تأثر و نگرانی و دغدغه مندی ایشان نسبت به شیوع این پدیده ی نامبارک در میان مسئولان امر و در نتیجه، تبدل و انحراف نگاه آنان از پیشرفت واقعی و درون زا به پدیده ی نامبارک پیشرفت صوری، ظاهری و وابسته است. در همین راستا، تأثیرپذیری عادات و فرهنگ مردم هم از تصمیمات و رفتارهای مسئولان اجتناب ناپذیر است. در نتیجه، مردم، رسانه ها و مدیران انقلابی، نقشی پررنگ در مقابله با شیوع بیشتر این فرهنگ برعهده دارند.

جمعه ، ۲۶خرداد۱۳۹۶

[مشاهده متن کامل خبر]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: عصر امروز]

[مشاهده در: www.asremrooz.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]