واضح آرشیو وب فارسی:آزادگان ایران: واقعه جنگ جمل تقابل فرماندهان اول سپاهِ رسول گرامی اسلام در مقابل سپاه امیرالمؤمنین(ع) به عنوان خلیفه خدا بود که حضرت ضمن اشاره به ایه ای از قرآن، ریشه این فتنه را روی آوردن به خوی اشرافیت معرفی کردند.پایگاه اطلاع رسانی آزادگان ایران : در ماه جمادی الاول قرار داریم. در این ماه واقعه «جنگ جمل» که نام دیگر آن «جنگ با گروه ناکثین» نیز در کتب حدیثی از آن یاد می شود، روی داده است. در این نوشتار به چرایی شکل گیری این واقعه در دوران خلافت امام علی (ع) و همچنین تطبیق آن با رخدادهای اجتماعی و تاریخی عصر حاضر در جهان اسلام پرداخته ایم. واقعه جنگ جمل در تاریخ اسلام به دلیل ویژگی های خاصی که داشت، عبرتی برای تمام مسلمانان جهان در طول تاریخ و تمام زمانها و مکانها است؛ این گروه که ناکثین نام داشتند، در کنار دو گروه دیگر مثل قاسطین و مارقین علیه خلیفه خدا دست به آشوب و جنگ زدند. امیرالمؤمنین(ع) در خطبه شقشقیه با اشاره به این موضوع فرمودند: «فَلَمّا نَهَضتُ بِالأَمرِ نَکَثَت طائِفَهٌ ومَرَقَت اُخرى وقَسَطَ آخَرونَ کَأَنَّهُم لَم یَسمَعوا کَلامَ اللّهَ سُبحانَهُ یَقولُ (تِلْکَ الدَّارُ الْأَخِرَهُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لَا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِى الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَ الْعَـقِبَهُ لِلْمُتَّقِین)»؛ پس چون به امر خلافت قیام کردم، طایفه ای نقض بیعت کردند، جمعیتی از دین بیرون رفتند، جمعیتی از اول سرکشی و طغیان کردند. گویى کلام خداوند سبحان را نشنیده اند که مى گوید: سراى آن جهان را براى کسانى قرار داده ایم که تصمیم به برترى جویى در زمین و فسادگرى ندارند و پایان کار از آنِ پرهیزگاران است». اصحاب جنگ جمل که با عنوان ناکثین نیز مشهور شده اند، طایفه ای بودند که «نقض عهد» کردند و در مقابل خلیفه خداوند یعنی علی(ع) شورش کردند؛ حال بیشتر از آنکه به اصل ماجرا توجه داشته باشیم، نیاز است ریشه چنین فتنه ای مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس آیه ای که امیرالمؤمنین(ع) بیان فرمودند، حضرت به دو ویژگی این سه گروه فتنه گر اشاره داشتند که «برتری جویی» و «فساد در زمین» از آن جمله است. با کمی دقت در سرکردگان این فتنه به راحتی می توان متوجه شد آن چیزی که موجبات صف آرایی در مقابل خلیفه خداوند را فراهم کرد، زیاده خواهی از حق بیت المال و روی آوردن به خوی اشرافی گری بود. این دو سرکرده فتنه گران از آنجایی که مدعی بودند از فرماندهان رسول گرامی اسلام(ص) بودند، سهم زیادی نسبت به سایر مسلمانان از حضرت علی(ع) درخواست می کردند که حضرت با درخواست آنها مخالفت می کرد تا اینکه زمینه های جنگ جمل را فراهم کرد. جالب اینجاست که حضرت در ادامه با اشاره به همین موضوع فرمودند: «بَلى وَاللّهِ لَقَد سَمِعوها ووَعَوها ولکِنَّهُم حَلِیَتِ الدُّنیا فی أعیُنِهِموراقَهُم زِبرِجُها؛ آرى، به خدا سوگند شنیدند و دانستند؛ اما دنیا در چشمشان زیبا جلوه کرد و زیورهایش برایشان نمایانگر شد.» بنابراین می توان نتیجه گرفت خداوند در ماجرای امیرالمؤمنین(ع) درسی قرار داد تا برای ما در این زمان و زمانهای بعد مایه عبرت باشد؛ اولین مسأله ای که می توان از آن عبرت گرفت این است که مسئولین نظام اسلامی هرگاه به خوی اشرافی گری روی بیاورند، رفتارشان به مقابله با نظام اسلامی می انجامد، زیرا کسی که چنین خصلتی در خود داشته باشد، زمینه را برای زیاده خواهی از حق بیت المال برای خود ایجاد می کند و در این صورت در مقابل هرگونه تقابل یا مخالفت با خواسته اش می ایستد و زمینه را برای ایجاد فساد فراهم می کند، زیرا همان طور که بیان شد، این خصلت آن قدر خطرناک است که در زمان امیرالمؤمنین(ع) موجبات یکی از بزرگ ترین فتنه های بشریت یعنی تقابل در مقابل ولیّ و خلیفه خداوند را ایجاد کرد. امام(ره) نیز در صحبت های متعددی که درباره خوی اشرافیت و کاخ نشینی داشتند، مسئولین نظام را نسبت به این موضوع هشدار می دادند؛ ایشان ضمن فرمایشاتی فرمودند: «آن روزی که دولت ما توجه به کاخ پیدا کرد، آن روز است که باید ما فاتحۀ دولت و ملت را بخوانیم. آن روزی که رئیس جمهور ما خدای نخواسته، از آن خوی کوخ نشینی بیرون برود و به کاخ نشینی توجه بکند، آن روز است که انحطاط برای خود و برای کسانی که با او تماس دارند پیدا می شود» بنابراین ملاحظه می کنیم که این نگاه امام(ره) مبتنی بر تسلط ایشان بر عبرتهای تاریخی و نیز آیات قرآن است. اما در بیان دوری از خصلت اشرافیت و پیامدهای آن بر اساس آیه ای که امیرالمؤمنین(ع) بیان فرمودند، توجه به آخرت در سایه تقوای الهی است. هر اندازه این توجه در افراد یک جامعه زیاد باشد از مصادیق فساد و برتری جویی دور می شوند و برعکس هر اندازه این توجه به آخرت اندک شود، مصادیق فساد در جامعه زیاد می شود که شاید مهم ترین آنها توجه افراطی به مادیات باشد تا جایی که باعث فساد و فتنه انگیزی شود.
شنبه ، ۳۰اردیبهشت۱۳۹۶
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: آزادگان ایران]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 24]