گمرك؛دروازه توسعه

واضح آرشیو وب فارسی:موج: گمرك؛دروازه توسعه
خبرگزاري موج - گروه اقتصاد اجتماعي .

آزاده محمدي
آمار و ارقام هميشه بيشتر بيانگر عملكرد اقتصادي كشورها خواهد بود و به روشني نشان مي دهد كه در زمينه هاي اقتصادي به چه پيشرفت هايي دست يافته اند. علاوه بر آن، نقاط قوت و ضعف برنامه هاي كشور را روشن خواهد كرد، تا از اين طريق دست اندركاران اقتصادي بتوانند در تدوين سياستها و برنامه هاي آتي اقتصادي با بازبيني عملكرد كشورشان در بخش اقتصاد تصميمات مطلوبي اتخاذ كنند و آينده روشني را براي اقتصاد كشورشان رقم زنند.در كشورمان نيز هرساله در برنامه ريزي اقتصادي و مخصوصا در برنامه هاي پنج ساله توسعه اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي، ميزان صادرات غيرنفتي با توجه به قابليت ها و مزيتهاي توليدي و صادراتي كشورمان پيش بيني مي شود تا با تلاش دست اندركاران اقتصادي و سازمانهاي ذي ربط به ارقام پيش بيني شده دست يابيم. همانگونه كه در سالهاي اخير توانستيم تا حدودي به ارقام پيش بيني شده دست يابيم و در پنج سال اخير ميزان صادرات غيرنفتي به طور نسبي داشته باشيم، در مي يابيم كه ميزان صادرات غيرنفتي در مجموع بيش از 50 درصد رشد داشته است كه اين موضوع بيانگر تلاش دست اندركاران اقتصادي كشور در راستاي افزايش حجم مبادلات تجاري و در نتيجه افزايش ميزان صادرات كشور است.نقش و مسئوليت گمرك در نظام اقتصادي كشورهاي جهان پيوسته درجهت تسهيل و تسريع در امور و همچنين بهبود فعاليتهاي تجاري در حال تغيير است. گمرك ايران نيز طي سالهاي اخير با درك و فهم حساسيت هاي كنوني اقتصاد جهاني، حركت در اين جهت را آغاز كرده هنوز تا رسيدن به نتيجه دلخواه و ايده آل فاصله فراواني وجود دارد.

برآورد سازمان جهاني گمرك از تحولات آتي تاثيرگذار بر گمركات

دراين مبنا رشد بيش از حد تجارت مورد توجه قرار مي گيرد. يعني تجارت جهاني در دو بخش، يكي حجم تجارت جهاني و ديگري نوع تجارت جهاني به سرعت تقويت مي شود.به عبارت ديگر با افزايش سهم تجارت الكترونيك در تجارت جهاني عملكرد تجاري به لحاظ كالاهايي كه توليد مي شوند، به ارقام نجومي رسيده است و اين ارقام ساليانه افزايش مي يابد. به فرض مثال، قبلا كالاهاي جديدي مثل كالاهاي نرم افزاري و خدمات يارانه اي مطرح نبوده اما درحال حاضر با وجود تركيب كالاهاي جديد، تجارت جهاني افزايش داشته است.از آنجائيكه هر كسي مي تواند از طريق فضاي اينترنتي به همه بازارها دسترسي پيدا كند، رقابتها بيش از حد فشرده است. براي موفقيت در اين بازارها و به دست آوردن سهم عمده از آن، ضمن كاهش قيمتها، گمركات بايد تجارت را تسهيل كنند چرا كه درصورت ايجاد مانع درزمينه تجارت، قطعا آن كشور از چرخه تجارت جهاني خارج خواهد شد و سهمي براي آن كشور وجود ندارد، به همين دليل درعرصه جديد تجارت نقش گمرك تغيير مي يابد واز نقش نظارتي، كنترلي و محدود به نقش تسهيل كننده در امر تجارت تبديل مي شود. از سوي ديگر در عرصه جديد تجارت جهاني، مديريت ريسك، تك پنجره اي كردن، گمرك الكترونيكي و تعيين روشها بايد مورد توجه قرار گيرد و در چنين شرايطي نگه داشتن كالاها در گمركات جهت ارزيابي، تطبيق استاندارد و تعيين ارزش، يك روش قديمي و منسوخ شده است و در تجارت جديد جهاني جايي نخواهد داشت چرا كه درحال حاضر ما در فضاي ديگري خارج از فضايي كه ديگر كشورها حركت مي كنند، گام برمي داريم.به عنوان مثال درحال حاضر قوانيني همانند كالاي همراه مسافر، واردات در مقابل صادرات، ته لنجي، تجارت چمداني و بازارچه اي در قوانين جديد تجارت بين المللي جايي ندارد و نبايد خود را به اين قوانين و مقررات محدود كنيم. پس ضروري است بحث جهاني شدن به طور جدي گسترش پيدا كند و مفاهيم جديد در گمركات شكل گيرد.

افزايش سهم بخش خصوصي به ويژه در بخش هاي جانبي و خدماتي گمرك

در اين راستا بخش خصوصي در عرصه جديد تجارت بين المللي نقش موثري را درتجهيز گمركات درجهت ارايه تسهيلات مناسب و مطلوب به صادركنندگان و واردكنندگان ايفا مي كند و گمركات نيز در بسياري از زمينه ها از بخش خصوصي در جهت بالا بردن توان مالي و سرمايه اي خود براي پيشرفت امور بهره گيري مي كنند و بخش خصوصي با فراهم كردن امكانات وشرايط لازم گمرك را ياري مي دهند تا در بخش خدماتي و غيره به بهترين شيوه ممكن به تجاروصنعتگران تسهيلات ارايه دهند. در اين خصوص مانيز بايد براي همگام شدن با تجارت روز دنيا واقتصاد بين المللي از بخش خصوي درجهت بالا بردن توان خدماتي و تسهيلاتي خود بهره ببريم تا مبادلات تجاري بيش از پيش تسهيل شود.

افزايش رقابت درسطح جهاني براي جذب سرمايه گذاري خارجي

در اين ميان نبايد از نقش توسعه سرمايه گذاري هاي خارجي در رشد و توسعه كشور غافل بود.هر كشوري خصوصا كشورهاي درحال توسعه ناگزير به پذيرش سرمايه گذاري ها براي رشد و توسعه كشورشان هستند و براي اين منظور سازمانهاي دخيل در اين امر بايد شرايط لازم و مناسب را براي سرمايه گذاران فراهم كنند، چرا كه اگر مانعي بر سر راه سرمايه گذاران خارجي ايجاد شود، با توجه به رقابت هاي جدي ميان كشورهاي در حال توسعه براي جذب سرمايه گذاري خارجي، كشورهايي كه داراي شرايط بهتر هستند براي سرمايه گذاري انتخاب خواهند شد. در اين زمينه نقش گمركات بايد يك نقش تسهيل كننده و متحول باشد.

تجارت منطقه اي

در زمينه مبادلات تجاري منطقه اي، متاسفانه كشورمان سهم اندكي از آن را به خود اختصاص داده است درحالي كه در دنيا، تجارت منطقه اي رشد چشمگيري يافته است. به عنوان مثال بنيان گذاران بازار مشترك اروپا كه100 سال پيش در اروپا شكل گرفته است با تشكيل اتحاديه هاي منطقهاي توانسته اند تاثير بسياري در كاهش هزينه هاي گمركي داشته باشند. يعني زماني يك صادركننده از كشور اروپايي عضو اتحاديه اروپا به ديگر كشور عضو اين اتحاديه كالا صادر كند تنها در يك كشور تشريفات گمركي را انجام دهد كه اين امر باعث كاهش هزينه هاي گمركي و تسهيل تجارت خواهد شد و شهروند كشورهاي عضو نيز با اخذ ويزا مي تواند به تمام كشورهاي عضو تردد كند.

افزايش توقعات دولت از گمركات در مقابل بودجه ثابت و كاهنده

در اين زمينه علاوه بر اينكه بودجه سازمانهاي نظارتي درحال كاهش است، توقعات درحال افزايش است. در حال حاضر در گمركات خودمان توقعات روبه افزايش است . به فرض مثال، با توجه به وظايف گمرك در زمينه رعايت مالكيت فكري، لايه اوزن و مواد شيميايي بايد براي دولت درآمد زا باشد. اين زمينه توقعات فوق العاده افزايش پيدا كرده و بايد با امكانات محدود، تمام اين مسائل را رعايت كرد و ضمن برآورده كردن توقعات، سلامت و دقت را نيز مدنظر قرار دهيم.همانطور كه مقام معظم رهبري مبارزه با فساد قتصادي طي سالهاي اخيررا در دستور كار سران سه قوه قرار گرفته و سران سه قوه نيز با برگزاري جلسات ارتقاء سلامت دولت، مبارزه با مواد مخدر ومفاسد اقتصادي را مورد توجه قرار داده اند، گمركات نيز بايد نقش موثري در اين مبارزه ايفا كنند.

نقش گمركات دربرخورد با تروريسم بين المللي و جرائم سازمان يافته

درگزارش اخير سازمان جهاني گمرك آمده است كالا في النفسه مخرب نيست، بلكه افرادي كه از كالا استفاده مي كنند، نقش تخريبي آن را افزايش مي دهند كه بايد به اين موضوع حساسيت داشته باشيم.از سوي ديگر به دليل عدم جابه جايي پول كه از منابع قانوني تامين بحث جديدتري در زمينه نقش گمركات درحال شكل گرفتن است كه بايد مورد توجه قرار گيرند.

نتيجه گيري

با بررسي ارقام پيش بيني شده و افزايش حجم مبادلات تجاري مسلما رقم صادرات غيرنفتي به طور قابل ملاحظه اي افزايش خواهد يافت، اما بايد درنظر داشت هرچند كه ميزان صادرات در طول سالهاي اخير افزايش چشمگيري يافته است و درصد زيادي از ارقام پيش بيني شده در اهداف برنامه هر سال محقق مي شود، اما اگر قدري به قابليت هاي كشورمان در توليد و صادرات بسياري از كالاها آگاه باشيم ، مي بينيم كه اين ميزان حتي از ارقام پيش بيني شده نيز بالاتر خواهد رفت تا مادرجهت توسعه كلان اقتصادي كشور گام برداريم.دراين ميان گمرك نيز با اقداماتي چون انجام تشريفات گمركي درانبار صاحبان كالاو ارائه امكانات و تسهيلات لازم به صادركنندگان كالا جهت انتقال سريع كالاهايشان به بازارهاي هدف‌، توانسته است صادركنندگان را براي حضور فعال و مستمر در بازارهاي جهاني ياري كند تا تجار و صنعتگران بتوانند با صادرات آسان و مطمئن توليدات و محصولات سهم صادرات كشورمان را در بازارهاي هدف افزايش دهند. همچنين انتخاب صادركنندگان نمونه در سالروز ملي صادرات به طور سالانه و اعطاي جوايز صادراتي به صادركنندگان نمونه نيز،‌ انگيزه صادركنندگان را در صادرات بهتر و بيشتر، دو چندان كرده است، به طوري كه تمام اين اقدامات صورت گرفته سبب شد كه ما شاهد افزايش ميزان تجارت خارجي باشيم.به رغم اين مباحث و افزايش متوسط 10درصدي صادرات غيرنفتي در هر سال نسبت به سال قبل، هنوز نتوانسته ايم سهم قابل توجهي از حجم تجارت جهاني را به كشورمان اختصاص دهيم.بنابراين توجه به بازارهاي هدف كشورهاي همسايه ايران، تشويق بيشتر توليدكنندگان و صادركنندگان جهت توليد و صادرات بيشتر و ارائه تسهيلات و وام بانكي به توليدكنندگان با بهره پايين، مسلما نقش مهمي درجهت رونق و توسعه صادرات غيرنفتي و در نهايت توسعه اقتصادي كشور خواهد داشت. در اين ميان همچنين نبايد از همكاري و هماهنگي بيشتر سازمانهاي ذي ربط درامر صادرات و نقشي كه اين هماهنگي و يكسان سازي رويه ها در افزايش صادرات غيرنفتي خواهد داشت، به راحتي گذشت.
سه شنبه 4 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: موج]

[مشاهده در: www.mojnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 177]