واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: زخم صد چاک خشکسالي بر ریه تنفسی کشور
جنگلهای بلوط بعنوان گونه غالب جنگلهای زاگرس که به ریه تنفسی کشور شهرت دارد در سالهای اخیر به شدت تحت تاثیر عامل خشکسالی قرار گرفته و خشکیدگی این جنگلهای استراتژیک اثرات بسیار مخربی بر محیط زیست منطقه برجای گذاشته است. جنگل های بلوط نخستین مانع طبیعی در برابر ورود ریزگردها به کشور است و ریه تنفسی کشور محسوب می شود و نقش مهمی در اقتصاد خانوارهای جنگل نشین دارد. این جنگل ها همواره با چالش های بسیاری از جمله تغییر کاربری اراضی، چرای بی رویه دام، آتش سوزی و هجوم آفات روبرو بوده اما تحقیقات انجام گرفته در این رابطه نشان می دهد که تغییرات اقلیمی و خشکسالی های متوالی در خشکیدگی و زوال جنگل های بلوط آثار مخربی بدنبال داشته است. حالا بخشي از اين پوشش گياهي ارزشمند که در استان چهارمحال و بختياري واقع شده به يک قدمي نابودي رسيده است.
نویسنده : خاطره حسین زاده
وقوع خشکسالی و گسترش آن هرچند به آرامی شکل می گیرد اما اثرات مخرب آن تا سالها زندگی مردم و محیط زیست آن منطقه را تحت الشعاع قرار می دهد و خسارت های جبران ناپذیری بر نظام اقتصادی و اجتماعی آن منطقه تحمیل می کند. خشکسالی از یکسو سبب خشک شدن سطح خاک مي شود که بستر حیات جنگل است، این امر مانع از زادآوری درختان جنگلی و از سوی دیگر کمبود بارش ها و نهايتا خشک شدن درختان، تقلیل پوشش گیاهی و فرسایش خاک می شود. یکی از مهمترین مناطق کشور که می تواند به شدت از پدیده خشکسالی متضرر شود، جنگل های زاگرس و گونه غالب آن درختان بلوط است. جنگل های بلوط منطقه زاگرس از منتهی الیه شمال غربی کشور آغاز و در مناطق غرب و جنوب غرب گسترده شده است. این جنگل ها که 12 استان کشور را در برمی گیرد تامین کننده حدود 40 درصد آب کشور و حوضه آبخیز رودخانه های زاینده رود، کارون، کرخه و دز است . بر اساس جدیدترین تحقیقات انجام گرفته از سوی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری، 44 هزار هکتار از جنگل های زاگرس این استان به صورت تک پایه و به شکل خشکیدگی تاج درخت در حال زوال است که اصلی ترین علت آن تغییر اقلیم گزارش شده است. خشکي بلوط ها عامل ايجاد هزار دردسر رئیس اداره جنگلبانی و جنگلداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با بیان این مطلب مي گويد: در حدود 335 هزار هکتار از جنگل های زاگرس در محدوده این استان قرار دارد که گونه غالب آن بلوط است. علی حسین امینی مي افزايد: در مطالعات اخیر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تاکید شده که تغییرات اقلیمی، خشکسالی های متوالی و ریزگردها سبب شده تا بخشی از درختان بلوط دچار خشکیدگی شود و زمینه را برای بروز آفات از جمله پروانه برگ خوار بلوط و سوسک چوبخوار فراهم کند. وی با بیان اینکه برف نقش مهمی در پیشگیری از شکل گیری آفات دارد، ادامه مي دهد: سالهاست به سبب نبود ریزش برف در استان زمینه برای رشد شته و آفات بر روی درختان بلوط فراهم شده و این مساله آسیب زیادی به درختان زاگرس وارد کرده است. رئیس اداره جنگلبانی و جنگلداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، هجوم ریزگردها و گسترش بیان زایی را از مهمترین پیامدهای خشکیدگی جنگل های بلوط برشمرده و مي گويد: آلودگی هوا، از بین رفتن اکوسیستم منطقه و چشم منظر طبیعی آن، وقوع آتش سوزی و شیوع آفات به سایر درختان جنگلی از دیگر تبعات خشکیدگی جنگل های بلوط است. احياي جنگل ها نيازمند عزم همگاني حسین بهرامی مي گويد: مشخصه اصلی تغییر اقلیم در استان کاهش شدید بارندگی ها و افزایش دما بوده که همین امر سبب شده تا بارش ها از برف به باران تغییر یابد و همان بارش ناچیز برف نیز به سبب افزایش دمای هوا آب و تبخیر شود. وی با اشاره به اثرات خشکسالی بر درختان زاگرس مي افزايد: کاهش برف و باران و افزایش تبخیر، میزان نفوذ آب در خاک را کم کرده و در فصل تابستان رطوبت موجود در درختان از بین می رود و درختان دچار خشکیدگی می شوند. بهرامی با بیان اینکه بین آب، خاک و گیاه ارتباط متقابل و مستقیمی وجود دارد، مي گويد: با خشک شدن آب موجود در خاک هم از میزان رشد درختان کم می شود وهم درختان به سمت خشک شدن می روند. معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، وقوع سیلاب، فرسایش خاک، کاهش منابع آب موجود در خاک، تولید کمتر محصولات کشاورزی و وقوع پدیده گرد و خاک را از مهمترین پیامدهای خشکیدگی درختان جنگل های زاگرس بيان مي کند. بهرامی با بیان اینکه جنگل هویت منطقه ماست، مي افزايد: اگر جنگل های زاگرس از بین برود هویت منطقه ما نیز از بین می رود و تبدیل به یک بیابان برهوت می شود و دیگر جای زندگی نخواهد بود. وی استفاده از روش های بیومکانیزم آبخیزداری را از مهمترین راهکارهای مقابله با گسترش پدیده خشکسالی در استان دانسته و مي گويد: در دامنه کوهستان با استفاده از روش های بیومکانیزم آبخیزداری می توان کاری کرد که باران کمتر در سطوح شیب دار حرکت کند و از این طریق می توان تا حد زیادی از اثرات خشکسالی در استان پیشگیری کرد. بهرامی خاطرنشان مي کند: این درحالی است که برای اجرای این طرح نیاز به اعتبارات بسیاری است و کار وسیع و زمانبری به شمار می رود. معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، آموزش، آگاه سازی و مشارکت مردمی را از دیگر راهکارهای مقابله با توسعه خشکسالی و از بین رفتن درختان بلوط عنوان مي کند. چندی پیش نیز معاون سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز از خشکیدگی بیش از یک میلیون هکتار از جنگل های بلوط زاگرس خبر داده بود که این امر می طلبد تا با همت مسئولان و اختصاص اعتبارات لازم به این حوزه و مشارکت جوامع محلی از روند این جریان جلوگیری شود.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۷ اسفند ۱۳۹۵ - ۱۵:۴۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 9]