واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: بيتوجهي کسبه، ثبت جهاني بازار تاريخي اراک را به تعويق مياندازد
مجموعه تاریخی بازار اراک نمونه ارزشمندی از شهرسازی اوایل قرن ۱۳ است که بنای آن را فردی به نام سپهدار اعظم حاکم اراک گذاشته است این بازار از دیرباز به عنوان مرکز اقتصادی و تجارت شهر و عرضه فرش همراه با مواد اولیه آن از قبیل تار و پود و نقشه دار قالی و خامه شناخته می شود.بازار اراک به عنوان آخرین اثر معماری ایرانی و اسلامی در مرکز شهر اراک قد برافراشته و همچنان از محل های تجاری پررونق شهر است. بااين حال مدتي است بی توجهی کسبه و مسئولین در مرمت و مراقبت های مستمر سبب شده که این روزها قسمتهایی از این مجموعه تاریخی فروبریزد. مسئله اي که مانع اصلي ثبت جهاني اين اثر تاريخي محسوب مي شود .
نویسنده : فاطمه قاسمی
بازارها چه در دوره اسلامي و چه قبل از اسلام در ايران بخش اساسي و بافت مركزي و اصلي شهر را تشكيل ميدادهاند.بازارها علاوه براينكه محل خريدوفروش كالاهاي موردنياز عموممردم بودهاند، در حقيقت كارگاه هاي توليدي كشور هم بشمار ميرفتهاند. مسجد، بارانداز، كاروانسرا، آب انبار، سقاخانه و حمام از جمله اماكني بوده كه در مجموعه بازار شكل ميگرفته و عموما اين اماكن بر اساس درآمد موقوفات و اجاره حجرهها و مغارههاي وقفي مساجد اداره ميشدهاند.
اين اماکن از ابتداي وجودي در ايران هميشه مركز تصميمگيري هاي مهم سياسي و اقتصادي و همچنين مركز امداد و كمك به درماندگان بوده، ضمن اينكه بهترين هنر معماري بر اساس مصالح موجود در محل و نوع آب و هواي حاكم بر منطقه در ساخت بازارها به كارگرفته ميشدهاست. بازار تاریخی اراک سالیان درازی در انتظار جهانی شدن است ، از موانع جهانی شدن این اثر ایرانی اسلامی میتوان به وجود عناصر زاید، مرمت و بازسازیهای خودسرانه و بدون استفاده از نظر کارشناسان میراث فرهنگی، رهاسازی کابلهای برق و لولههای گاز، نصب تابلوهای ناهمگن با فضای تاریخی بازار، تبدیل کردن جرزها و ستونهای قطور بازار به مغازه،اشاره کرد. مجموعه تاریخی بازار اراک که به بازار سرپوشیده نیز معروف است کمتر از یک کیلومتر طول دارد و دارای طاق هایی بلند و دیوارهای مرتفع است.این بنا مشتمل بر یک راسته اصلی شمالی جنوبی به طول 880 متر و یک راسته شرقی غربی به طول 600 متر است که محل تقاطع آن، چهارسوق زیبایی را در وسط مجموعه ایجاد کرده است.
علاوه بر 2 راسته اصلی در مجموعه بازار اراک حدود 20 سرا و تیمچه در آن وجود دارد که فعالیت های مختلفی در آن ها در جریان است، 18 واحد از این بناها در قسمت جنوبی بازار قرارگرفته که از مهمترین آن سرای نوذری، سرای کتاب فروش ها و سرای کاشانی است. با اين حال بحث مرمت اين بازار تاريخي همچنان اندرخم يک کوچه مانده است. چندی پیش مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی بازسازی، مرمت، مقاوم سازی و روشنایی مطلوب برای این مجموعه را نیازمند ۲۲ میلیارد ریال اعتبار اعلام کرد تا ظرف مدت سه سال وظایف سازمانی در قبال بازار اراک اجرایی شود.
سید محمد حسینی افزود: با این اقدامات میتوان شرایط بازار اراک را برای قرار گرفتن در لیست آمار ثبت جهانی فراهم کرد، به هر حال تلاش برای ثبت جهانی بازار تاریخی اراک مهمترین برنامه این نهاد است.
متاسفانه در حال حاضر مشکلاتی جدی تر دامن بازار را گرفته و قسمتهایی از این اثر تاريخی بر اثر بی توجهی کسبه ومسئولین در حال ریزش است و همين امر ثبت جهانی این مجموعه را به تعویق مي اندازد. حسینی در اين خصوص گفت: وضعیت بازار اراک مطلوب نیست و گستردگی خطر در این مجموعه نیازمند مشارکت فوری دستگاه های متولی است تا از بروز حادثه وخیم به علت تردد مردم با حجم بالا جلوگیری شود.
وی افزود: با همکاری معاونت عمرانی نشست های متعدد برگزار و وظایف هریک از دستگاه ها برای مرمت و رفع خطر بازار اعلام شده و در 12 نقطه بازار داربست برای جلوگیری از ریزش سقف ایجاد شده است.
اين مسئول ادامه داد: مرمت، استحکام بخشی و رفع خطر در مجموعه تاریخی اراک به 350 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
وی افزود: شرکت توزیع برق اراک با صرف پنج میلیارد ریال اعتبار ساماندهی سیستم برق کشی بازار را تا پایان سال 96 به اتمام می رساند.
خسارات وارده قابل جبران نخواهد بود علی رضا عسگری نماینده هیات امنای بازار اراک تخریب برخی مغازه ها در بازار اراک ناشی از سهل انگاری کسبه و تخصیص نیافتن اعتبارات عنوان کرد و گفت:
عدم توجه به مجموعه بازار تاریخی اراک باعث شده تا شاهد آسیب به آن باشیم که در صورت کم توجهی مسولین امر، خسارت قابل جبران نخواهد بود.
وی تصریح کرد: میراث فرهنگی به عنوان ارگان و نهاد اصلی متولی باید بیش از گذشته به مرمت و ایمن سازی مجموعه بازار اهتمام داشته داشته باشد درغیر این صورت با دلسردی کسبه و بی توجهی در این زمینه مواجه خواهیم شد.
نماینده هیات امنای بازار اراک افزود: بودجه مربوط به بازار اراک در سفرهای ریاست جمهوری، رئیس سازمان میراث فرهنگی و معاون مسکن و شهرسازی به استان در نظر گرفته شد که تخصیص اعتبار مورد نظر نیازمند پیگیری مسئولان است.
وی اظهار کرد: اقداماتی که اداره برق در جمع آوری و سامان دهی کابل برق در بازار انجام داده قابل تقدیر است و انتقال شبکه برق هوایی به کانال کف بازار مورد رضایت کسبه است.
عسگری افزود: شرکت توزیع برق با ساماندهی کابل ها در حفظ زیبایی و ایمن سازی بازار فعالیت مطلوبی انجام داده و کسبه از مجموعه میراث فرهنگی استان اقدامات شایسته برای ایمن سازی مجموعه بازار را خواستار هستند.
نماینده هیات امنای بازار اراک گفت: میراث فرهنگی برای مهار ریزش برخی سقف ها در گذر دوم و سوم از تخته و الوار استفاده کرده که تا بعد از ایام عید نوروز به شکل جدی ایمن سازی انجام شود.
وی اظهار کرد: در حالی که کسبه عوارض و مالیات پرداخت می کنند انتظار دارند خدمات شهرداری را دریافت کنند و فقدان همکاری زمینه نارضایتی کسبه را از متولیان امر به همراه دارد.
وی گفت: برخی بخش های بازار اراک باید توسط میراث فرهنگی مرمت و ایمن سازی شود و کسبه برای ایمن سازی توان کافی را ندارند و لازم است حفظ و نجات بازار تاریخی اراک در اولویت کاری مسئولان قرار گیرد.
اما با همه این مسایلی که مطرح شده چرا مسولین امر در سنوات گذشته از ایجاد مغازه های جدید در مکانهای ممنوعه بازار جلوگیری به عمل نیاورده اند واین اثر تاریخی رادچار مشکلاتی کرده که از جهانی شدن بازمانده و در آستانه تخریب قرارگیرد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۷ اسفند ۱۳۹۵ - ۱۵:۴۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]