واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: حکایت خزانه خالی و ضرورت توسعه در دولت سازندگی- عیسی کلانتری* تهران- ایرنا- اولویت بخشی به منافع ملی، توجه به بهره وری، برنامه محوری، جسارت در تصمیم گیری و ریسکپذیری بالا در مسائل اقتصادی، تامین کمبودها با جسارت دهی به مسئولان برای اتخاذ تصمیم در شرایط سخت آیت الله هاشمی رفسنجانی را تبدیل به مردی کرد که سیاست را به خدمت اقتصاد درآورد.
اواخر پاییز سال 1368، همزمان با پایان جنگ تحمیلی و آغاز بازسازی مناطق جنگی و در شرایطی که قیمت نفت نزدیک به هشت دلار و زیربناهای انرژی، آب و حمل و نقل، تحقیقات، آموزش و ... از هم پاشیده بود، سه ماه از ورود آیت الله هاشمی به دولت می گذشت که با دعوت از مرحوم نوربخش رئیس کل وقت بانک مرکزی اعلام کردند کشور برای بازسازی به دستکم 30 میلیارد دلار سرمایه نیازمند است و به وی برای بررسی چگونگی تامین این منابع در مدت یک ماه ماموریت دادند.رئیس کل وقت بانک مرکزی نیز پس از بررسی اعلام کرد می توانیم این پول را تا دو سال آینده با رفع مسائل بین المللی تامین کنیم؛ به شرط آن که آقای هاشمی مسائل سیاسی این موضوع را حل کند.این موضوع مورد پذیرش وی قرار گرفت و در نهایت در سالهای 1369 تا 1370 بیش از 30 میلیارد دلار سرمایه وارد کشور و در بخشهای برق و انرژی، حمل و نقل، صنایع سنگین و... به کار گرفته شد.وی هیچ ترسی نداشت تا برای اصلاح ساختار اقتصادی کشور تصمیم های بزرگی بگیرد حتی اگر به ضرر خودش تمام شود. هاشمی قدرت ریسک پذیری بالایی در مسائل اقتصادی داشت؛ به گونه ای که وقتی برخی وزیران از اتخاذ چنین تصمیم هایی در دولت وقت ابراز نگرانی می کردند، وی تاکید کرد به هیچ وجه نگران نباشید؛ اگر من نتوانم این کارها را در کشور انجام دهم هیچ کس دیگری قادر به انجام آن نخواهد بود.به یاد دارم وقتی پس از تحریمهای آمریکا و ترک ایران توسط شرکتهای بزرگ نفتی، مساله پارس جنوبی در شورای اقتصاد مطرح شد وی با کمال قدرت و حتی در شرایطی که وزیر وقت نفت با محافظه کاری به ورود توتال به کشور رای نداد، از طرح توتال حمایت و با اعلام پذیرش ریسک انجام این کار تاکید کرد ما باید هزینه شکستن تحریم آمریکا را با ورود توتال پرداخته و از استفاده بی رویه قطریها از منابع مشترک گازی کشور جلوگیری کنیم.واقعیت آن است که آیت الله هاشمی وقتی به این نتیجه می رسید که انجام کاری به نفع منافع ملی و مصالح کشور است، تامل و سیاسی کاری نکرده و با کمال قدرت در مورد مسائل اقتصادی تصمیم می گرفت؛ زیرا کشور را خوب می شناخت و به توسعه اقتصادی اعتقاد داشت.نمود عینی این شیوه تصمیم گیری را در موضوع های دیگری مانند تعدیل و واقعی شدن نرخ ارز، برخورد با قاچاق کالا و ارز و... نیز شاهد بودیم.نقطه درخشان دیگر در کارنامه اقتصادی آیتالله هاشمی رفسنجانی برنامه محوری بود. به دلیل شرایط خاص تا سال 1368، کشور فاقد برنامه توسعه بود و وی در مدت سه ماه برنامه اول توسعه را تصویب کرد که به نظر من یکی از موفقترین برنامههای پس از انقلاب اسلامی بود. شاید بتوان گفت موفقترین برنامههای توسعه اقتصادی کشور برنامه اول و سوم بوده است.وی سازمان برنامه را که به طور ذاتی سازمانی محافظه کار است و تلاش می کند همسو با منابع درآمدی، هزینه داشته باشد و از چنین رویکردی نیز توسعه حاصل نمی شود، مکلف کرد بازسازی کشور پس از دوران جنگ، حتی در صورت کمبود منابع داخلی با استقراض خارجی صورت گیرد و بر اساس همین دیدگاه بود که بخشی از منابع خارجی صرف هزینههای بازسازی کشور شد.جسارت و برنامه محوری در اداره کشور رویکرد مثبت دیگر در کارنامه اقتصادی آیت الله هاشمی بود؛ به گونه ای که وقتی برنامه توسعه اول تصویب شد، همه دستگاههای اجرایی را به تبعیت بدون ترس و واهمه از این برنامه مکلف کرد.وی به سرمایه گذاری برای ایجاد و نوسازی زیربناهای اقتصادی کشور اعتقاد زیادی داشت و حتی وزیران اقتصادی و مسئولان برنامه ریزی را به جبران کمبودها با بلندپروازی وادار می کرد. معتقد بود کشوری فقیر و عقب مانده با شکاف طبقاتی بالا نمی تواند الگوی مناسبی برای سایر کشورها باشد.به یاد دارم ایشان طرحهای توسعه نیشکر را که در مجلس دنبال می کردند و بلافاصله پس از ورود به ریاست جمهوری به من دستور داد این طرحها را به سرعت با اجرای عملیات سدسازی آغاز کنم. آیت الله هاشمی رفسنجانی به افزایش بهرهوری نیز اعتقاد زیادی داشت و بهره وری آب یکی از مهمترین طرح های مورد نظرشان بود؛ به گونه ای که به من گوشزد می کرد نباید تولید در واحد سطح برای ما اهمیت داشته باشد؛ زیرا با توجه به وسعت کشور مشکلی برای تامین خاک نداریم اما با توجه به کمبود منابع آبی کشور، باید تولید در ازای مصرف آب اهمیت پیدا کند.نکته بارز دیگر، اعتقاد آیت الله به منافع ملی بود. به اعتقاد وی اگر قرار است انقلاب اسلامی سرمشق دیگر کشورهای اسلامی باشد باید توسعه کشور، سبب رفع فقر و کاهش شکاف طبقاتی شود و گرنه نمی تواند چنین الگویی باشد.در سال اول دولت که خزانه خالی بود، مناقشه وزیران برای دریافت اعتبار طرحهای عمرانی بالا گرفت؛ زیرا مرحوم نوربخش اعلام می کرد هیچ پولی ندارد. آیت الله هاشمی با ورود به جلسه هیات دولت از فاطمی زاده به عنوان خزانه دار کل در این مورد توضیح خواست که وی نیز تایید کرد پولی نداریم. اما هاشمی به نماز جمعه رفت و از وضعیت مناسب پولی و ارزی کشور خبر داد. این موضوع باعث شد روز یکشنبه بعد از آن، وزیران سراغ نوربخش بروند و با استناد به گفتههای آیت الله هاشمی خواستار دریافت اعتبارات مورد نیاز شوند که وی پس از ورود به هیات دولت اعلام کرد آیا بهتر بود در نماز جمعه اعلام می کردم بانک مرکزی پولی ندارد و خزانه کشور خالی است؟! نگاه وی در اداره کشور بهره گیری و به خدمت گرفتن سیاست برای توسعه اقتصادی بود......................................* وزیر کشاورزی دولت سازندگی- تارنمای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایرانآگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان در کانال اقتصادی ایرنا در تلگرام: @IRNAeco https://telegram.me/irnaeco
22/10/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 57]