فضاي سايبر ايراني در تسخير رسانه‌هاي شخصي است

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: فضاي سايبر ايراني در تسخير رسانه‌هاي شخصي است

ارتباطات- دكتر حميد ضيايي پرور:
طبق تازه‌ترين اطلاعات مندرج در سايت بلاگ سنسوس Blogcensus وبلاگ‌هاي فارسي در رتبه دهم زبان‌هاي وبلاگي رايج در جهان قرار دارند ( ژوئن 2008).

گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه در مجموع بيش از چهار و نيم ميليون وبلاگ فارسي در بلاگ سرويس‌هاي داخلي و خارجي به ثبت رسيده كه در ميان آنها بيش از 150 هزار وبلاگ فعال وجود دارد.

رتبه بندي سايت الكسا Alexa نيز حاكي از اين است كه در ميان 100 سايت پربيننده ايرانيان، بلاگ سرويس‌هاي بلاگفا، و بلاگر در رتبه سوم و چهارم قرار دارند و در ادامه اين رتبه بندي نيز 4 بلاگ سرويس ديگر فارسي جزو 100 وب سايت پر بيننده ايرانيان قرار گرفته‌اند.

رتبه اول متعلق به ياهو و رتبه دوم متعلق به گوگل است كه اين دو سايت هم تقريبا در تمام جهان در صدر فهرست محبوب‌ترين سايت‌ها قرار دارند.

بر اين اساس مي‌توان گفت در ميان كاربران اينترنت در ايران كه تعداد آنها براساس آخرين آمار ITU به 23 ميليون نفر با ضريب نفوذ 34 درصد در مارس 2008 رسيده است، وبلاگ‌ها محبوب‌ترين فضاهاي اينترنتي محسوب مي‌شوند.

اگر آمار وبلاگ‌هاي فارسي را با وب‌سايت‌هاي فارسي مقايسه كنيد باز هم متوجه خواهيد شد كه با توجه به ثبت 250 هزار وب سايت فارسي و فعال بودن قريب 100 هزار وب سايت فارسي در اينترنت، فضاي غالب دنياي سايبر ايراني در اختيار وبلاگ نويسان است.

وبلاگ‌هايي كه به اعتقاد بسياري از كارشناسان اندك اندك در حال تبديل شدن به يك رسانه شخصي هستند.هفته گذشته در جريان يك نشست تخصصي در مركز تحقيقات راهبردي مجمع تشخيص مصلحت نظام، دكتر فريدون قاسم‌زاده استاد دانشگاه صنعتي شريف اظهار داشت اينكه وبلاگ‌هاي فارسي در رتبه دهم جهاني قرار دارند افتخار نيست چرا كه وبلاگ‌ها و چت‌رومها، از نظر تجارت الكترونيك و تعاملات فضاي سايبر جزو پايين‌ترين رده‌ها قرار دارند.

اين البته سخن درستي است چرا كه هيچ كس از وبلاگ‌ها انتظار ندارد در تجارت الكترونيك نقش ايفا كنند، اما واقعيت اين است كه در سال‌هاي اخير بسياري از وبلاگ‌ها به سمت تخصصي شدن پيش رفته و از حالت دفترچه خاطرات و روز نوشته‌هاي صرف خارج شده‌اند.

اين را نتايج تحليل محتواي وبلاگ‌ها توسط مركز مطالعات و توسعه رسانه‌هاي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز نشان مي‌دهد.

برگزاري جشنواره‌هاي تخصصي در حوزه وبلاگ‌ها نيز نشان مي‌دهد كه وبلاگ‌هاي فارسي از پتانسيل بالايي به لحاظ علمي و تخصصي برخوردارند و وجود هزاران وبلاگ در زمينه‌هاي علمي و فناوري مانند وبلاگ‌هاي هسته‌اي، وبلاگ‌هاي نانو فناوري، وبلاگ‌هاي پزشكي، وبلاگ‌هاي نجوم، رياضيات و ريز تراشه‌ها و وبلاگ‌هاي آموزشي نشان دهنده رويكرد جديد وبلاگ‌نويسان ايراني به موضوعات علمي است.

البته نمي‌توان انكار كرد كه بخش عمده‌اي از وبلاگ‌هاي فارسي نيز در زمره رسانه‌هاي شخصي و تك نفره و يا خاطره نويسي روزمره قرار مي‌گيرند اما حتي همين گروه از وبلاگ‌ها نيز مي‌توانند بخشي از تاريخ شفاهي ايران را تشكيل دهند و به سازمان اسناد ملي ايران پيشنهاد مي‌كنم طرحي تحت عنوان ثبت تاريخ شفاهي ايران بر بستر وبلاگ‌هاي فارسي را تدوين و اجرا كند. شبيه اين طرح در انگلستان اجرا شده است.

همين روز نوشته‌هاي به ظاهر معمولي شهروندان ايراني كه از ديد خيلي‌ها از ارزش چنداني برخوردار نيست مي‌تواند در آينده مورد استفاده و بهره برداري تاريخ نگاران قرار گيرد.

اين موضوع از اين لحاظ حائز اهميت است كه ايرانيان همواره مردماني شفاهي بوده‌اند و از انعكاس مسائل شخصي خود ابا داشته‌اند اما اكنون چند سالي است كه با يك انفجار اطلاعاتي مواجيهم و حتي شخصي‌ترين مسائل زندگي ايرانيان در وبلاگ‌ها منتشر مي‌شود، برخي از اين رخداد به‌عنوان يك انقلاب فرهنگي نام برده‌اند يعني حركت از فرهنگ شفاهي به سمت فرهنگ مكتوب.

از سوي ديگر اين اطلاعات و محتواهاي توليد شده در فضاي وبلاگستان فارسي بهترين منبع براي پژوهش‌هاي اجتماعي، افكار سنجي و كند و كاو در افكار عمومي است.

اما متأسفانه بايد گفت به جز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي هيچ نهاد يا مؤسسه پژوهشي ديگري تحقيق در محتواي وبلاگ‌ها را به‌طور جدي در دستور كار خود قرار نداده است اين در حالي است كه به‌طور مثال تا كنون دانشگاه‌هاي هاروارد و لندن پژوهش‌هايي اختصاصي درباره وبلاگ‌هاي فارسي منتشر كرده‌اند و ده‌ها مقاله علمي درباره وبلاگ‌هاي فارسي در ژورنال‌هاي معتبر دنيا منتشر شده است.

البته در ايران چندين رساله دانشجويي در مقاطع تحصيلات تكميلي به موضوع وبلاگ پرداخته و در خارج نيز دانشجوياني در فرانسه و كانادا، موضوع وبلاگ‌هاي فارسي را به‌عنوان تز دكتراي خود دنبال مي‌كنند. وبلاگ‌ها به‌عنوان منعكس‌كننده ديدگاه‌هاي عمومي توانسته‌اند بخشي از تمايلات، خواسته‌ها، مطالبات و انتقادات موجود در حوزه عمومي را مستند‌سازي‌ كنند.

مطالعه، كشف، تدوين و تبيين و تحليل اين ديدگاه‌ها بر عهده محققين كشور است. نتايج اين مطالعات حتي مي‌تواند در برنامه ريزي‌ها و سياستگذاري‌هاي فرهنگي و اجتماعي مورد بهره برداري قرار گيرد.

وبلاگ‌هاي فارسي سنسورهاي اجتماعي هستند كه رخدادهاي روز جامعه را مي‌توان با آنها مورد سنجش قرار داد.

وبلاگ‌ها سخنگوي رسانه‌اي اقليت‌هاي خاموش و قشرهاي فراموش شده جوانان هستند، حرفهايي كه تا كنون در هيچ رسانه رسمي و جريان اصلي رسانه‌اي منعكس نشده اند، خبرهايي كه به آستانه خبر شدن در رسانه‌هاي رسمي نرسيده‌اند اما عناصر و ارزش‌هاي قدرتمند خبري در خود نهفته دارند، وبلاگ‌ها حتي منعكس‌كننده آن دسته از خبرهايي هستند كه رسانه‌هاي رسمي يا از آنها جا مانده‌اند يا به هر دليلي نخواسته‌اند يا نتوانسته‌اند آنها را منتشر كنند.

وبلاگ‌ها در حكم رسانه‌هاي جايگزين بدون آنكه عمدي در كار باشد مكمل رسانه‌هاي جريان اصلي در ايران شده‌اند.

اتفاقا به همين دليل چالش‌هايي سياسي و گاه امنيتي به وجود آورده و دولتمردان را به اين فكر واداشته‌اند كه به‌دنبال كنترل يا ساماندهي آنها باشند.

وبلاگ‌هاي فارسي تفاوتهاي محسوسي با هم نوعان خود در خارج از ايران دارند. شايد به اين دليل كه دغدغه‌هاي شهروندان ايراني از جنس دغدغه‌هاي شهروندان غربي نيست، اگر در وبلاگ‌هاي فارسي سخن از صف شير و بنزين و گراني و ترافيك و ناهنجاري‌هاي اجتماعي و ارتباطات دوستانه است نبايد بر بلاگ نويسان خرده گرفت، محتواي وبلاگستان فارسي لااقل در طبقه روزنوشته‌ها، حرف‌هاي ناگفته، عقده‌هاي فروخفته، فوران احساسات و سرريز ديدگاه‌هاي غيررسمي است.

وبلاگستان فارسي گاه آيينه اجتماع ايراني است با تمام ويژگي هايش، بازتابنده لايه فرهنگ غيررسمي كشور و آكنده از محتواست، انبوهي از حرف و سخن و ديدگاه و اطلاعات مختلف از علمي گرفته تا غيرعلمي و گاه سياسي.

وبلاگ‌ها به‌دليل قابليت تعاملي، محل انتشار ديدگاه وبلاگ‌خوان‌ها نيز هست و گاه در ذيل هر پست وبلاگي ده‌ها كامنت وبلاگي هم از سوي مخاطبان منتشر شده است و همين كامنت‌ها به غني‌تر شدن بحث كمك كرده است.

اين خاصيتي است كه رسانه‌هاي رسمي سعي كرده‌اند به آن نزديك شوند. جذابيت فضاي وبلاگي به جهت همين ويژگي‌ها ست.

وبلاگ، رسانه‌اي مريخي نيست!

متاسفانه وبلاگ‌ها به جز در اداره فيلترينگ در هيچ بخش ديگري از نهادهاي رسمي كشور جدي گرفته نشده اند. اغلب دانشكده‌هاي ارتباطات و اساتيد ارتباطات وبلاگ را حتي رسانه نيز نمي‌دانند، مراكز تحقيقاتي و پژوهشي بررسي وبلاگ‌ها را در دستور كار خود ندارند.

وبلاگ را قابل استناد نمي‌دانند و محتوايش را فاقد ارزش و اعتبار علمي تلقي مي‌كنند. با وجود اين اكثر آنها چه استاد، چه محقق، چه دانشجو و چه روزنامه نگار براي خود يك يا دو وبلاگ ايجاد كرده‌اند.

آن چهار ونيم ميليون نفر ايراني كه ثبت وبلاگ كرده‌اند از كره مريخ نيامده اند، آنها من، شما، او و آنها هستند.

تاريخ درج: 2 تير 1387 ساعت 17:35 تاريخ تاييد: 2 تير 1387 ساعت 21:04 تاريخ به روز رساني: 2 تير 1387 ساعت 21:00
يکشنبه 2 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 147]