واضح آرشیو وب فارسی:فارس: معاون پژوهشی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع):معضل فرزند سالاری نتیجه انحراف در فرزندپروری شایسته است
معاون پژوهشی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت: معضل فرزند سالاری و پیامدهای ناگوار آن، نتیجه ناآگاهی والدین نسبت به تکالیف خود و حقوق کودکان بوده، در واقع فرزند سالاری نتیجه انحراف در فرزندپروری شایسته است.
به گزارش خبرگزاری فارس از قم، فرزندان مانند خمیر بیشکل در دستان والدین هستند، که با رفتار خود میتوانند هر نوع شکلی به آن دهند، بنابراین بسیاری از ناهنجاریها و رفتارهای نادرست فرزندان ناشی از تربیت غلط است. با توجه به پیشرفت تکنولوژی و سیل شبکههای مجازی، آسیبهایی متوجه فرزندان است، اینکه وظیفه والدین در برابر فرزندان چیست، فرزندان از چه حقوقی برخوردار هستند و چگونه میتوان از آسیبهای فضای مجازی جلوگیری کرد، پرسشهایی است که در ذهن والدین همواره وجود دارد. در خصوص روشهای تربیتی فرزندان و مشکلات پیش روی والدین با محمدمهدی مقدادی، دانشیار و مدیر گروه حقوق خصوصی دانشگاه مفید، معاون پژوهشی مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) و نماینده وزارت دادگستری در کمیته حقوق شهروندی وزارت علوم به مصاحبه پرداختیم. فارس: فرزندان در خانواده از چه حقوقی برخوردارند و والدین ملزم به رعایت چه حقوقی هستند؟ کودکان در خانواده حقوق زیادی دارند که مبنا و پایه این حقوق از یک سو ناتوانیها و ظرافتهای وجودی کودکان است و از سوی دیگر کرامت و شأن انسانی آنها و نیز اهمیت تکامل و تربیت صحیح آنها را مورد توجه قرار میدهد. به همین دلیل حفظ و نگهداری این غنچهها و نهالها در بوستان خانواده بر عهده باغبانان مهربان یعنی پدر و مادر نهاده شده و حقوق وسیع و متنوعی برایشان در نظر گرفته شده که از جمله آنها حق سلامت(جسمی، روحی و روانی)، حق نام و هویت، حق بهداشت و تغذیه پاک و سالم، حق بازی و تفریح، حق آموزش، حق تربیت، حق حمایت(در برابر آسیبها و آزارها) و... است. حقوق کودک به شکل جامع در آموزههای اسلامی و معارف اهل بیت(ع) مطرح شده است، همچنین بخش مهمی از حقوق بنیادین کودک شامل حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در پیماننامه حقوق کودک مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1989 میلادی آمده است. بیشترین مسؤولیت در رعایت حقوق کودک بر دوش والدین گذاشته شده است، چنانکه در ماده 18 پیماننامه آمده والدین یا قیم قانونی، مسؤولیت عمده را در رشد و پیشرفت کودک به عهده دارند و اساسیترین مسئله آنان، حفظ منافع عالیه کودک است. در فقه اسلامی نیز بیشترین مسؤولیت در قبال کودک، بر دوش والدین است که به آن «حق الوَلَدِ عَلَی الوالِد» میگویند؛ چرا که کودک، برکت خانه، نعمت و رحمت است که خداوند به پدر و مادر ارزانی کرده است، ازاین رو، باید قدر و جایگاه آن را بدانند و به تکالیف خود در برخورد با این امانت و نعمت الهی عمل کنند. فارس: معضلی که اکنون برخی خانوادهها گرفتار آن هستند فرزندسالاری است، این مشکل از چه عاملی سرچشمه میگیردو چرا خانوادهها به سوی این امر گرایش پیدا کردند؟ معضل فرزند سالاری و پیامدهای ناگوار آن، نتیجه ناآگاهی والدین نسبت به تکالیف خود و حقوق کودکان بوده و فرزند سالاری نتیجه انحراف در فرزندپروری شایسته است. بیتردید خانواده و ارتباط میان اعضای آن و به ویژه رفتار منطقی و ارتباط خوب والدین با فرزندان، در شکلگیری شخصیت و رشد اجتماعی، عاطفی و عقلانی فرزندان نقش و اهمیت فراوانی دارد و اگر در این باره افراط و تفریط شود، نتیجه آن کودک آزاری و تضییع حقوق کودک بوده و یا فرزند سالاری است. باید توجه داشت فرزندپروری نیازمند دانش و اطلاعات، مهارت و به ویژه در زمان است، اگر پدر و مادر به جای تربیت و آموزش کودک و ارتقای عقلانی او تنها به فکر رشد جسمی و برآوردن خواستههای مادی او باشند، به تدریج تربیت کودک از مسیر درست فاصله میگیرد و به سمت فرزند سالاری و سرکشی فرزندان میرود. به همین دلیل در نیکی و محبت به کودکان و برآوردن خواستههای آنها نباید از حد گذشت و به افراط گرایید، همچنین نباید به آنها آزادی مطلق داد که هر چه میخواهند انجام دهند یا به دست آورند، بلکه پدر و مادر وظیفه دارند در این باره از روش مناسب و رفتار متعادل پیروی کنند، نه سهل انگاری زیاد و نه سختگیری افراطی. در سخنان گوهر بارمعصومین بر اعتدال در رفتار و برخورد با کودک تأکید شده است، امام محمدباقر(ع) فرموده است «شرّ الآباءِ مَنْ دَعاهُ الْبِرُّ اِلَی الاِْفراط»، یعنی بدترین پدران کسی است که نیکی (به فرزند) را به حد افراط برساند. فارس: والدین در برابر جذب فرزندان به شبکههای مجازی و اینترنتی چه وظایفی بر عهده دارند؟ پدر و مادر مسؤول هستند و باید به طور جدی در این زمینه احساس وظیفه کنند، چون از وظایف تربیتی والدین در برابر فرزندان است، اگرچه این امر نافی مسؤولیت دولت و جامعه در کنترل و نظارت بر فضای مجازی نیست. آگاهی و مهارتهای والدین باید ارتقا پیدا کند، متأسفانه بسیاری از والدین حداقل اطلاعات را درباره شبکههای مجازی و اینترنتی ندارند و یا به آن به عنوان یک امر مثبت و بیمشکل مینگرند. به نظر من والدین در این باره باید یک قدم از فرزندان خود پیش باشند و با مراقبت و همدلی، فضای مجازی و خوب و بد آن را به عزیزانشان آموزش دهند. والدین باید با دقت، نظارت و در فضای صمیمی و با گفتوگوی سازنده ضمن آگاهسازی فرزندان نسبت به خطرات احتمالی از جذب ناشایست آنها به این گونه فضاها جلوگیری کنند. به هر حال والدین فراموش نکنند که نظارت و حتی ورود در حریم خصوصی فرزند برای تربیت و حفظ آنها، حق شرعی و قانونی است، اما لازم است این نظارت درست و معقول باشد، نه بیمورد و خودسرانه. ناگفته نماند معضل شبکههای مجازی و اینترنتی، نیازمند همکاری و تشریک مساعی نهادها و حمایت دولت و سایر قواست، به عنوان نمونه آموزش خوب و سازنده در مقاطع تحصیلی و برنامههای ارتقای آگاهی عمومی میتواند بسیار لازم و مؤثر باشد. فارس: معنویت و تقوا در فرزندان تا چه اندازه اثر مثبت در نحوه استفاده از فضای مجازی دارد؟ خدامحوری و توجه به معنویت و اخلاق در خانواده و اجتماع از مباحث تأثیرگذار است، فرزند باید با پشتوانه ایمان و باور راسخ تربیت شود، یکی از وظایف اصلی پدر و مادر، پرورش عواطف ایمانی و اخلاقی در کودک است. بر اساس روایات اسلامی، پدران و مادران موظفند از دوران طفولیت، کودک را با ایمان و اعتقاد درست بالنده سازند و او را به اطاعت از اوامر الهی وا دارند. ایمان و اعتقاد به خداوند یک نیروی عظیم درونی و بازدارنده در برابر معاصی و انحرافات است، بر همین اساس اگر فرزند خداشناس و با ایمان باشد، خود نظارتکننده جستوجوها، مطالب و تصاویری خواهد بود که میخواند و میبیند و در این صورت بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. فارس: علت اینکه در دوران کنونی فرزندان اکثر وقت خود را در شبکههای اجتماعی و مجازی سپری میکنند، چیست؟ این یک مشکل فراگیر است که جهان را در خود فرو برده و عوامل متعددی در آن نقش دارد، از جمله آنها ضعف روابط خانوادگی و اجتماعی و نیز درونگرایی خانوادهها است. امروزه ماهواره و شبکههای مجازی و... جای ارتباطات سالم خانوادگی و اجتماعی و صله رحم را گرفته و روز به روز ارتباطات کمتر و ضعیفتر میشود. کمتوجهی به اوقات فراغت، فقدان امکانات ورزشی و تفریحی، نزول ارزش کتاب و کتابخوانی تأثیر زیادی در استفاده بیرویه شبکههای اجتماعی و مجازی داشته و فرزندان به جای ارتقای معرفت یا نشاط جسمانی، وقت خود را به مطالبی که در بیشتر مواقع بیمایه و گاه فساد آور هستند، اختصاص میدهند. فقدان آگاهی کافی و نیز نداشتن حمایت از شبکههای خوب داخلی، ضعف معنویت و باورهای دینی موجب رو آوردن به این فضاهای نامناسب میشود. ==================== مصاحبه: ایمنالسادات موسوینژاد ==================== انتهای پیام/78003/و40
95/05/04 :: 10:36
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 32]