واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: خرده مالکی چالش اساسی توسعه کشاورزی در خراسان شمالی بجنورد- ایرنا- خرده مالکی در خراسان شمالی به چالش اساسی تبدیل شده به طوریکه هم اکنون متوسط قطعات زمین هر کشاورز در این استان به کمتر از پنج هکتار رسیده و به باور کارشناسان ادامه این روند تهدید جدی برای توسعه کشاورزی است.
خرده مالکی، معضلی که کشاورزی خراسان شمالی را با 82 هزار بهره بردار در 344 هزار هکتار عرصه کشاورزی تنها در حد اقتصاد معیشتی نگه داشته است و هر سال زمین های کشاورزی به علت تقسیم شدن آن بین وارثین کوچکتر می شود.از عمده چالش های بزرگ بخش کشاورزی استان که مانع تغییر روش کشاورزی و مدیریت صحیح آن برای رسیدن به استانداردهای کمی و کیفی می شود پراکندگی و کوچک شدن اراضی کشاورزی است.براساس آمارهای موجود همین مقدار زمین نیز برای استفاده بهینه از آن در امر کشت و کار یکپارچه نیست این درحالی است که از 2 میلیون هکتار گستره خراسان شمالی حدود 11درصد آن به کشت محصولات کشاورزی و باغی اختصاص دارد.کارشناسان کشاورزی بر این باورند که خرده مالکی و تفکیک اراضی کشاورزی به قطعات کوچکتر مانع اصلی توسعه صنعت کشاورزی به شیوه اقتصادی بوده و آن را در سطح کشاورزی معیشتی نگه داشته است.هم اکنون اشتغال31 تا 37 درصد جمعیت خراسان شمالی در بخش کشاورزی است که در واقع می توان با اقتصادی کردن آن، بخش زیادی از مشکلات اجتماعی و معضلات بیکاری را برطرف کرد که این امر توجه مسوولان را می طلبد.با توجه به بالا بودن هزینههای اداره زمینهای کوچک باید گفت خرده مالکی کشاورزی این استان را تهدید میکند. یکی از کشاورزان خراسان شمالی از جمله مشکلات امروز بخش کشاورزی را مباحث مربوط به خرده مالکی عنوان کرد و گفت: با توجه به قانون ارث به طور دائم تقسیمات بیشتری روی زمینهای کشاورزی انجام شده و به قطعات کوچکتر تبدیل میشود که با وجود قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی، باز هم شاهد مشکلات متعدد در این مورد هستیم. مجتبی پیروز مهر در گفت و گو با ایرنا نبود سند مالکیت رسمی اراضی کشاورزی را یکی از دلایل خرد شدن اراضی کشاورزی با سند مشاعی دانست و افزود: متاسفانه در گرفتن سند مشاعی افراد اقدام به تقسیم اراضی به قطعات کوچکتر به متراژهای دلخواه کرده و با دیوار کشی و و بعضا ساخت ویلا باغ محدوده خود را مشخص می کند. یکی دیگر از کشاورزان می گوید: تغییر کاربریهای غیرمجاز یکی دیگر از مشکلات موجود است که موجب از بین رفتن خاکهای حاصلخیز و مطلوب کشاورزی و تبدیل آن به ساختمانهای بتنی شده اشت. محمد برزویی با اشاره به خشکسالی های متوالی و همچنین کم آبی در استان گفت: باید به سوی بهره گیری از روش های علمی و صنعتی شدن حرکت کرده و طرح آمایش سرزمین نیز رعایت شود که رعایت الگوی کشت برای کاهش میران مصرف آب و افزایش بهره وری کشاورزی ضروری بوده که در اراضی خرده مالکی امکان اجرای این طرح وجود ندارد. معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: زمین های یکپارچه سازی اراضی باید در این استان فراهم شود که هنوز باید روی آن زیاد کار شود. محمدجواد تشکری در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: بحث یکپارچه سازی اراضی از مباحث مهم در نظام بهره برداری است تا در بحث آب و زمین، بخصوص آب که مشکل زیادی داریم بتوانیم بهترین و بیشترین استفاده را بکنیم. وی بر فرهنگ سازی در این زمینه تاکید کرد و گفت: یکی از موانعی که داریم بحث های تجمیع فرهنگی است که وقتی بخواهیم تجمیع انجام دهیم با مشکل مالکیت اراضی مواجه می شویم. تشکری با بیان اینکه در این استان از اراضی خرده مالکی استقبالی نمی کنیم افزود: خیلی ترویج می کنیم که بیشتر از این خرده مالکی رخ ندهد و در این رابطه ورثه اجازه نمی دهد اراضی از این حد خرد شود و این قانون پیش بینی شده که اراضی پایین تر از سه هکتار خرد نشوند تا بهره وری این اراضی کاهش پیدا نکند. معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در خصوص عوامل مختلف خرده مالکی اراضی کشاورزی گفت: بحث ورثه، اراضی حاشیه شهرها که ارزشمند می شوند و تفکیک و به قطعات کوچکتر فروخته می شود، عدم مدیریت کشاورز در زمین و عدم صرفه اقتصادی و ... باعث شده تا شاهد اراضی خرده مالکی در این استان باشیم. تشکری با بیان اینکه آن چیزی که در این خصوص شایعه شده بحث ورثه است افزود: زیرا که ورثه ممکن است شغلشان کشاورزی نباشد و زمین ها را تقسیم و راحت تر می فروشند که این از عوامل خیلی مهم در بحث خرده مالکی است. وی با اشاره به اینکه وقتی زمین ها کوچکتر می شود راندمان استفاده از نهاده ها مثل آب، انرژی و مکانیزاسیون کاهش پیدا می کند گفت: همچنین عملیات کشاورزی ما طولانی ترمی شود و در بحث انتقال آب به این مزارع با مشکل مواجه هستیم و باعث کشت های نامتوازن شدهد که افزایش هزینه های برداشت را به دنبال دارد. به گفته وی هم اکنون خراسان شمالی 82 هزار بهره بردار کشاورز و 320 هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد که 10 درصد جمعیت خراسان شمالی کشاورز هستند. معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در خصوص پیامدهای اراضی خرده مالکی گفت: خرد شدن اراضی در گام اول هزینه تولید را افزایش می دهد زیرا که اراضی خرد می شود و امکان استفاده از ادوات کشاورزی و مکانیزاسیون برای بهره بردار محدودیت ایجاد می کند. علی بهنام فر در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه هزینه تولید برای کشاورزانی که در اراضی خرد کار می کنند بالا می رود اظهار کرد: از سویی به دلیل اینکه قطعات کوچک است امکان اینکه هم آب و هم نهاده های کشاورزی از دسترس کشت خارج شود بسیار زیاد است در نتیجه بهره وری عوامل تولید را در اراضی کوچک بسیار پایین می آورد و با خرد شدن اراضی درآمد کشاورزان بسیار پایین می آید که برای آنان توجیه اقتصادی ندارد.وی علت اصلی خرد شدن زمین های کشاورزی را قانون عرف عنوان کرد و گفت: این قانون باعث شده اراضی قطعات بزرگ به قطعات کوچکتر تقسیم شود و هر سال و هر زمان که جلوتر می رویم قطعات کوچکتر می شود که در خراسان شمالی طبق سرشماری سال 93، 22 درصد بهره برداران قطعاتی کمتر از یک هکتار دارند ، 44 درصد آنان قطعات یک تا 5 هکتار، 29 درصد قطعات بین 5 و کمتر از 20 هکتار و 5 درصد بهره برداران قطعاتی بین 20 تا بالاتر از 20 هکتار دارند که اغلب بهره برداران در قطعاتی کوچک کشاورزی خرده مالکی دارند. بهنام فر با اشاره به سرانه جمعیت در زمین های کشاورزی افزود: سرانه اراضی در این استان با توجه به جمعیت با احتساب اراضی آیش به ازای هر نفر نیم هکتار و بدون احتساب اراضی آیش به ازای هر نفر سه دهم هکتار است که از میانگین کشوری بالاتر است زیرا که اغلب اراضی ما خرده مالکی هستند و تراکم جمعیت هم بیشتر است. معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی سطح زیر کشت اراضی این استان را 393 هزار هکتار عنوان کرد و گفت: 82 هزار بهره بردار کشاورزی در این استان وجود دارد که هر کشاورز به طور متوسط 4.7 دهم هکتار اراضی دارد. بهنام فر با اشاره به تسهیلات دولت برای یکپارچه سازی زمین های کشاورزی افزود: هم اکنون برای یکپارچه سازی اراضی دولت از محل تملک استان و تملک ملی( اعتبارات بلاعوض دولت)، برای کسانیکه به صورت عام المنفعه هستند از طریق اعتبارات دولتی با متولی دستگاهای مربوطه(جهاد کشاورزی) برای یکپارچه سازی و تجهیز اراضی در سطح مزارع انجام می دهد. وی با بیان اینکه 85 درصد بلاعوض و 15 درصد صاحبان اراضی که کار تجهیز و نوسازی اراضی را انجام می دهند گفت: کانال انتقال آب و جاده بین مزارع برای اراضی که به صورت یکپارچه انجام می گیرد در پروژه در دستور کار داریم. خراسان شمالی 344 هزار هکتار زمین کشاورزی دارد که سالانه بیش از2 میلیون انواع محصول از این سطح برداشت می شود. 6042/7186 گزارش از: فاطمه مقدسی باجگیران** انتشاردهنده: سید حسین قدسی
08/10/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]