واضح آرشیو وب فارسی:ایران ویج: وضعیت نمایش در دوره قاجار چگونه بود؟Reviewed by on Dec 24Rating: به گزارش ایران ویج به نقل از خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، کتاب «نمایش در دوره قاجار» نوشته یعقوب آژند منتشر شد. در مقدمه کتاب می خوانیم: ساختار و صورتبندی کتاب حاضر از سه بخش عمده تعزیه، نمایش سنتی و تئاتر تشکیل می شود. در یک…وضعیت نمایش در دوره قاجار چگونه بود؟ Reviewed by on Dec 24 Rating: به گزارش ایران ویج به نقل از خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، کتاب «نمایش در دوره قاجار» نوشته یعقوب آژند منتشر شد. در مقدمه کتاب می خوانیم: ساختار و صورتبندی کتاب حاضر از سه بخش عمده تعزیه، نمایش سنتی و تئاتر تشکیل می شود. در یک کلام توان گفت دوره قاجار در نمایش تعزیه پایه ای بلند دارد. در این دوره، تعزیه شکل نهایی نمایشی پیدا می کند و مقامات حکومتی و به ویژه شاه و رجال پیرامون او، با حمایت از آن، در یکدستی و بالندگی آن می کوشند. تعزیه رونق ویژه می یابد و طبیعی است که در این رونق و اعتبار، جهت های گوناگون را تجربه و ترکیباتی تازه پیدا می کند. در این بخش بازسازی و بازنمایی دگردیسی تعزیه از عزاداری صرف به شکل نمایشی آن صورت می گیرد که از لابه لای منابع اصلی بازمانده از این دوره پژوهیده می شود. اصطلاح نمایش قطع نظر از وسعت معنایی آن و در قیاس با تئاتر (نمایش مدرن)، نمایش های سنتی را نیز در بر دارد و از این رو برای ایجاز، کلمه تقلید که از آغاز دوره قاجار رواج می یابد، شکل دگرگون شده اعمال و رفتار دلقکان ادوار پیشین بود و یا به هر حال از درون آن سر بر کشید. از این رو نخستین مبحث این بخش به دلقک بازی اختصاص یافت و سپس مباحثی چون تقلید و سیه بازی (تخته حوضی، رو حوضی)، نمایش های عروسکی، نمایش های روایی (نقالی و شمایل گردانی) و نمایشهای شادی آور و نمایشهای آئینی مطرح گردید. در این بخش بازگویی مایه های طبیعی این نوع نمایشها و بازنمایی دگرگونی و دگرسانی آنها به ویژه از دوره مشروطه به بعد مطمح نظر بود. مبحث تئاتر که بخش سوم کتاب را در بر می گیرد خود عالمی دیگر است که یکسر در اختیار تحصیل کردگان بود و تأثیر و تغییری دیگر در پی داشت و در واقع نتیجه تلاش منورالفکرانی بود که در این عصر برای پیشرفت جامعه می کوشیدند. از این رو تئاتر محل اجتماع شمار زیادی از تحصیل کردگان می شود که نتیجه بلافصل آن زدودن حرمت از جهره نمایش و نمایشگرا در بین گروه های مختلف مردم و مقبولیت بازیگران در جامعه است. تئاتر با جهت گیری های سیاسی و اجتماعی و اصلاحی خود، اصحاب ذوق و هنر را به خود جذب می کند و بر حسب لزوم و ملزومات زمانه وسیله ای برای پیشبرد دستاوردهای گوناگون دوره مشروطه می شود. بخش سوم روایت شکل گیری، بالندگی تئاتر از جوانب مختلف اجرا، بازیگری، نمایشنامه نویسی و غیره است طوری که از سال ۱۳۰۰ شمسی به بعد تئاتر از مظاهر توسعه و تربیت جامعه می شود و گروه های گوناگون اجتماعی را تحت تأثیر قرار می دهد. نمایش دوره قاجار مستلزم شناخت سوابق عملی و نظری آن در ادوار پیشین است. در هر جا که لازم آمد، به ویژه در باب تعزیه و بعضی از نمایشهای سنتی، سوابق آنها نیز به ایجاز فحص شد تا مقصد نوشتار مشخص باشد. دامنه منابع درباره نمایش دوره قاجار، در هر سه زمینه، وسیع و متنوع است. شاید در میان ممتازترین آنها که معطوف به جزئیات درخوری است، گزارش ها و سفرنامه های فرنگیان باشد که مایه های فراوانی از مفاهیم و داده های نمایشی این دوره را در بر دارند. این نوع آثار برای بازسازی حال و هوای نمایشی در ادوار مختلف دوره قاجار کارساز است چون روی سخن آنها بیشتر با عامه مردم و جریان تعزیه در لابلای لایه های گوناگون اجتماعی است. شماری از خاطرات رجال دوره قاجار در باب بعضی از مراحل شکل گیری، اجرا و تکوین نمایشها نکاتی ارزنده دارند و نکته های مبهم آن را روشن می کنند…. در خاتمه هر بخش از کتاب، دو نمونه از برای مستندسازی متن پژوهش انتخاب و به گونه پیوست ضمیمه شده است. در بخش تئاتر، این دو نمونه -دست کم در فن و مفاهیم نمایشی- زبان حال دوره قاجار است. نمایشنامه حسن مقدم بینش آغازین و انجامین مدرنیسم است که در پس تاریخ قاجار موج می زند. نمایشنامه ذبیح بهروز جدی ترین بیان قواعد و غرایز استبداد سنتی قاجارهاست که در قالب طنز بیان می شود. در هر دو نمایشنامه شکفتگی و روحی تازه احساس می شود که طلوع تئاتر مدرن در ایران را نوید می دهد. کتاب «نمایش در دوره قاجار» توسط انتشارات مولی در ۷۲۸ صفحه با قیمت ۷۵ هزار تومان منتشر شده است.
شنبه ، ۴دی۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایران ویج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]