واضح آرشیو وب فارسی:الف: مهندسی با کلمات!
محمدعلی حسنلو؛ 28 آذر 1395
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۸ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۶:۴۵
«موسیقی مجلسی» نویسنده: جیمز جویس مترجم: فرید حسینیان تهرانی، دارا صادقی ناشر: هرمس، چاپ اول 1394 90 صفحه، 14000 تومان شما میتوانید کتاب «موسیقی مجلسی» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خرید کنید. ***** او را با اولیس می شناسند، رمانی که بسیار درباره اش قلم فرسایی شده و خواهد شد. گفته بود خوراک منتقدان را برای دویست سال آینده تامین می کند. این اظهار نظر به ظاهر خودستایانه ریشه در توانایی های انکار ناپذیری داشت که به واسطه نبوغی مهارنشدنی اوج می گرفت و به همین دلیل بود که صاحب اثری این چنین غظیم شده که هر کسی توان رام کردن و تجربه همراهی با آن را ندارد. اولیس در ایران چاپ نشده، اما همیشه از معروف ترین هایی بوده کهع بسیار درباره اش نوشته شده. اما در دیگر کشورهای جهان هم که منتشر شده؛ هر خواننده ای از عهده هضم و تجزیه و تحلیل آن برنمی آید. صحبت دربارهی نویسنده و شاعری است که خود را از بزرگترین مهندسین زمانهاش میدانست، رماننویسی که دربارهی کتاب «شبزندهداری فینیگانها» به دوستش هریت ویور گفته بود: «من اگر بزرگترین مهندس جهان نباشم، واقعاً یکی از مهندسان بسیار بزرگم. بماند که آهنگساز، فلسفهدان و چندین کارۀ دیگر هم هستم. من دارم موتوری میسازم که تنها یک چرخ دارد. البته پرّه هم ندارد. چرخ این موتور یک مربع کامل است.» اما چنین نویسنده ای از کجا کار خود را شروع کرده است. با چنین نگاهی «موسیقی مجلسی» به عنوان نخستین اثر او دارای اهمیت بسیار است، به خصوص که در این کتاب نه با جویش داستان نویس که با جویس شاعر روبه رو هستیم. جیمز جویس که با آثاری چون چهرهی مرد هنرمند در جوانی، اولیس (تنها بریده ای از آن به فارسی اجازه انتشار گرفته) و دوبلینیها میان مخاطبان رمان در ایران جایگاه ویژهای دارد اما در زمینهی شعر کمتر مورد توجه قرار گرفته است و این در حالی است که اصول جویس در داستاننویسی از شعرسرایی کاملا متمایز است. با این حال به عنوان نویسنده ای که همواره زبان یکی از دغدغه هایش بوده، از همان کتاب نخست خود (موسیقی مجلسی) این توجه و تسلط به زبان را به نمایش می گذارد. برخی از شعرهای جویس درطی سالهای اخیر به فارسی نیز ترجمه شده است. کتاب «موسیقی مجلسی» که به تازگی توسط انتشارات هرمس با ترجمهی فرید حسینیان تهرانی و دارا صادقی روانهی بازار کتاب شده است شامل دو کتاب شعر از جویس به نامهای موسیقی مجلسی(۱۹۰۷) و شعر یکی یه شاهی(۱۹۲۷) و نیز قطعه شعری به نام «آنک کودک» که در سال ۱۹۳۲ سروده شده است میباشد. اغلب شعرهای این کتاب را جویس زمانی سرود که سرگرم نوشتن «چهره مرد هنرمند در جوانی»، نمایشنامه «تبعیدیها» و اوایل رمان «اولیس» بود. موسیقی مجلسی نخستین اثری است که در ماه مه ۱۹۰۷ از جویس چاپ شده است. کتابی که شامل سی و شش قطعه شعر که به لحاظ فرمی و محتوایی بسیار به یکدیگر وابسته اند. در پیشگفتار کتاب موسیقی مجلسی به نقل از مایکل پتریک گیلسپی آمده است که: « موسیقی مجلسی دربرگیرندهی سی و شش قطعه شعرِ بههم وابسته است که بهصورت منظومهای با لحن غنایی، حسیات برانگیخته از عشق آرمانی را که به ناکامی میکشد، عرضه میکند. فرمِ عمیق این منظومه محتوای عاطفی خود را از حسیاتی برگرفته است که روحیهی جویس را در سالهای میان ۱۹۰۱ و ۱۹۰۴ – یعنی زمان سروده شدن آنها – شکل داده بود.» این نشان می دهد که ما با شعرهایی کاملا شخصی از نابغه ایرلندی روبهرو هستیم. که بسیاری از شعرهای این مجموعه را در طی اتفاقات و مناسبتهای خاصی که در زندگی شخصیاش رخ داده، سروده است. به عنوان نمونه شعر «تماشای کرجیها در سن سبا» یادگار جویس از مسابقه قایقرانی است که برادرش استنیسلاس در آن شرکت کرده بود. شعر «گلی پیشکش به دخترم» یادآور محبت زن جوانی به لوسیا جویس و تصویرسازی آرمانی آن است و یا شعر «با ساحل فونتانا» که به مناسبت نهمین سالگرد تولد پسرش سروده است. از ویژگیهای کتاب موسیقی مجلسی دو زبانه بودن آن است که همین به مخاطبین میتواند کمک کند تا قضاوتهایی در زمینهی چگونگی ترجمهی شعرها داشته باشند. نگارندهی این سطرها معتقد است مترجمین کتاب «موسیقی مجلسی» شاعرانگی و بازآفرینیهای بسیاری را در ترجمهی کتاب انجام دادهاند. مترجمین حتی گاهی سعی کردهاند موسیقی موجود در آثار جویس را در ترجمههایشان لحاظ کنند و تم موسیقایی اشعار را به فضای ترانههای کهن، با حال و هوایی تغزلی نزدیک کنند: قطعه پنجم موسیقی مجلسی خم شده از پنجره، گیسو طلا، آواز تو را شنیدم نوایی روحافزا. کتابم بسته شد؛ نخواندم بیش، خیره در رقص آتش در اتاق خویش. کتاب را ترک کردهام، اتاق را ترک کردهام، چرا که آواز تو را شنیدم از لابهلای سیاهی تشویش. میخواندی و میخواندی ترانهای روحافزا، خم شده از پنجره، گیسو طلا. بخش دوم کتاب شامل مجموعه شعر دیگری از جویس است با نام«شعر یکی یه شاهی» که حاوی سیزده شعر است. در مورد نام این مجموعه در مقدمه کتاب «او بر راهون اشک میریزد» که ترجمهی دیگری از شعرهای جویس است مترجم اشاره میکند که: « عنوان اصلی این کتاب در زبان اصلی pomes penyeach است، که در کلمهی اول آن با دو واژهی poem در انگلیسی به معنای «شعر» و pomme در فرانسه به معنای «سیب» بازی شده است و کلمهی دوم اصطلاحی است در محاورات اهل بازار ایرلندی که در اینجا به همان سیبها بازمیگردد!» با ساحل فونتانا از شعرهای خوب این بخش است که جویس آن را به مناسبت نهمین سالگرد تولد پسرش سروده است. فونتانا نام روستایی است که جورجیو پسر جویس در آن متولده شده است. در این شعر جویس تلاش میکند تا احساسات پدرانه خود را بیمضایقه بروز دهد: باد زوزه میکشد و توفان زوزه میکشد، دیرکهای سست اسکله مینالند؛ دریای کهنسال صخرههای لای اندود را یک به یک میشمارد. از باد زوزهکش و دریای سرد کبود پسرم را گرم در پناه میگیرم و شانههای استخوانی لرزانش را نوازش میکنم و بازوان کودکانهاش را. هول و هراس فرود میآید بر گرد ما تیرگی بر فراز و در دل من چه ژرف و بیپایان است درد عشق! بخش سوم کتاب موسیقی مجلسی شامل قطعه شعری است با نام «آنک کودک» که در سال ۱۹۳۲ سروده شده است؛ زمانی که نوه جویس متولد میشود و همزمان پدرش از دنیا میرود. قطعه شعری که دارای چهار بند است و چون از نظر زمانی از شعرهای متاخر جویس محسوب میشود، تغییر و پختگی شاعر را نسبت به اشعار اولیهاش به خوبی نشان میدهد. در پایان لازم به ذکر است که موسیقی مجلسی در حدود 90 صفحه است، کتابی که میتوان این ادعا را در موردش داشت که ترجمههای خوبی است از شعرهای مهندسِ کلمات، نویسنده و شاعرِ بزرگِ ایرلندی جیمز جویس و جدا از لذتهای شاعرانه و گاه موسیقاییای که برای خواننده به ارمغان دارد، میتواند چهره دیگری از این مولف برای مخاطب عرضه کند که فراز و نشیبهای زندگی شخصی او و تاثیرش بر روح و ادبیات جویس را در طی زمان آشکار سازد. ............................................................ منابع و مآخذ: ۱- موسیقی مجلسی/ جیمز جویس/ ترجمهی فرید حسینیان تهرانی و دارا صادقی/ انتشارات هرمس/ ۱۳۹۴ ۲- او بر راهون اشک میریزد/ جیمز جویس/ ترجمهی پیام فتوحیهپور/ انتشارات سرزمین اهورایی/ ۱۳۹۱ ۳- سایت ترجمان: http://tarjomaan.com/vdcj.oeafuqeoisfzu.html
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]