واضح آرشیو وب فارسی:شعار سال: تصمیم سازان شهر که تخصصی نداشتند و برای پول سازی به پیمانکاری ساختمان و فروشندگی مصالح ساختمانی روی آورده بودند، درآمد اصلی خود را در ویرانی بافت قدیم می دیدند و به نام نوسازی شهر و به کام خودشان تا توانستند بناهایی که می توانست از جاذبه های گردشگری شهر شود، ویران کردند.شعارسال: سیدفرید قاسمی در جلد نخست از «مجموعه خرم آباد شناخت» که «سرگذشت خرم آباد» نام دارد نوشته است: خُرم آباد، خانه ها، گرمابه ها، سقاخانه ها، مسجدها، قلعه ها، معبدها، نهرها، برج ها، گورستان ها، آسیاب ها، باغ ها و جنگل های از خلدبرین تا باغ فلاحت و جنگل صنعتگر، قنات ها و کاروانسراهای بسیاری داشت که در سده چهاردهم خورشیدی به نیستی گراییدند. سبب اصلی آن بود که تصمیم سازان و تصمیم گیران شهر که تخصصی نداشتند و برای پول سازی به پیمانکاری ساختمان «بسازبفروشی» و فروشندگی مصالح ساختمانی روی آورده بودند، درآمد اصلی خود را در ویرانی بافت قدیم و ساختمان های پیشین می دیدند و به نام نوسازی شهر و به کام خودشان تا توانستند بناهایی که می توانست از جاذبه های گردشگری شهر شود، ویران کردند و بناهای بدقواره ای به تقلید از دیگر شهرها ساختند تا خُرم آباد با کلانشهرها تفاوتی نداشته باشد؛ در شرکت سهامی ویران سازی تاریخی خُرم آباد، دولتی های بومی و غیربومی نیز دخیل بودند. آغازگران ویرانی در سده چهاردهم خورشیدی را باید نظامیان دانست که بناهای نیمه ویران را به جای مرمت با خاک یکسان کردند. بناهای تاریخی ویران شهر که اکنون نامشان را می دانیم، سیاهه بلندبالایی را در برمی گیرند. یک نمونه دوازده بُرجی، نمونه دیگر مجموعه تاریخی گلستان ارم خُرم آباد است که در حیاط اول آن باشگاه افسران را برپا کردند و با دیوارکشی غرب و جنوب آن را به هنگ واگذار کردند. با این واگذاری، عمارات دیوانیِ (دیوانخانه)، حمام تاریخی، کاخ همایون، طویله، چاپارخانه و تلگرافخانه، قورخانه، توپخانه، نقاره خانه، مسجد و … از بین رفتند تا بتوانند به راحتی سان ببینند. ساختمان هایی که به نام سربازخانه و برای هنگ پیاده و سوار ساختند، بعضی دهه دیگر به صد سالگی می رسد. امید آن که دستکم اندک ساختمان های برجای مانده از دهه های نخست سده چهاردهم خورشیدی ویران نشوند . حسینیه شهر، خانقاه، کنیسه، کلیسا، حظیره القدس، معبد مهری و … حمام والی، کاروانسرای محسنیه/ محسن آباد که در هر گوشه ۲۸ دکان داشته، دروازه ها: دروازه محسن آباد، گرداب، درآقا، «دربوطار»/ در باباطاهر، «در دلاکی»/ درب دلاکان، دروازه خوز، محدوده گورخزینه ها/ گنج های مدفون در گور، پُل «گپ»/ بزرگ آن چه که امروز هست بنای اصلی پُل نیست و بخش شرق و غرب زیر آسفالت پنهان شد و نامدیران بنای اصلی را از بین بُردند. البته باید دانست همه آثار خُرم آباد آن چه یاد شد، نیست. بسیاری از آثار از میان رفته اند: بنای ارتباطی دوازده برجی که در نقاره خانه اش غروب آفتاب و طلوع خورشید نقاره می زدند. خُرافه گویان دوازده برجی را محل اجتماع، عروسی و عزای اجنه می دانستند و حُکام محلی نیز برای امنیت هرچه بیشتر دوازده برجی بر این شایعه ها دامن می زدند تا مردم بیش از پیش به آن فضا که انبار مهمات بود، نزدیک نشوند. همچنین بسیاری از نشانه های آرامستان ها/ گورستان ها/ قبرستان ها و کتیبه های منظوم مزارها از میان رفته اند. اثری از ضرابخانه شاپورخواست وجود ندارد. فقط سکه های ضرب سال های ۳۹۳ تا ۳۹۶ ق این ضرابخانه موجود است. از مسجدهایی که از بین رفته اند، باید از سه مسجد یاد کرد: مسجد شهر شاپورخواست/ مسجد امام حسن مجتبی(ع) – بر گرداگرد مناره – بنای اولیه مسجد جامع شهر خُرم آباد و مسجدی که در این اواخر به مسجد غریبه نامبُردار بود . چون در پای یکی از ستون های مسجد جامع کتیبه ای پیداش دکه در آن نوشته بودند «خرج مسجد در پای مسجد»، در دوره پهلوی اول به بهانه خیابان کشی، خیابانی در وسط مسجد عبور دادند و بیشتر بنای مسجد جامع را از بین بُردند و سکه هایی از زیر ستون ها به دست آوردند که بیشترینش به یغما رفت و تعداد اندکی به آستان قدس رضوی تحویل داده شد. بنای دوم نیز در پسین سال های حکومت پهلوی از میان رفت. عمارت های شهری همچون خانه ای که در اواخر قاجار مالکیتش را میرزا رحیم چاغروند (معین السلطنه) دارا بود. کنیسه ملااسحاق کلیمی (قرن ۱۱) ، کاخ دوره قاجاری، حمام والی، دیوان خانه شهر، صحن زید بن علی، بخشی از کاروانسرا و منزل میرزا سیدرضا تفرشی، خانه های قدیمی با معماری های روزگاران گوناگون در پشت بازار، درب دلاکان، محله باباطاهر که با احداث خیابان کمربندی و حکیم آباد از میان رفتند. راه حمام چاله را به مسجد و کاروانسرا مسدود کردند. ساختمان های حاشیه قلعه فلک الافلاک و نیز بهداری لشکر که اکنون در اختیار دانشگاه علوم پزشکی است، شکل دیگری یافتند. نهرهایی که از تنگه «شبیخون»، گرداب سنگی و گرداب دارایی نشأت می گرفتند، ویران شدند. اثری از چایخانه های سنتی و ده ها بنای دیگر نیست و یا اگر هست، کاربری دیگری دارد. اگر بخواهیم بناهای تاریخی و آثار ارزشمندی که در قرن اخیر در شهر ما از بین رفته اند فهرست کنیم، سیاهه بلندبالایی به دست خواهد آمد. شاید اگر غارها نیز در میانه شهر بود، اکنون نیز فقط نام آن ها برجای می ماند. با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از پایگاه خبری گلونی، تاریخ انتشار: جمعه 9 مهر 1395، کدخبر: 25998، www.golvani.ir
دوشنبه ، ۱۵آذر۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شعار سال]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 94]