واضح آرشیو وب فارسی:برترین ها: وب سایت تک شات: شما در حال حاضر مشغول خواندن این متن هستید. چشمانتان نیز مشغول تبدیل تصاویر دریافتی به پالس های الکتریکی هستند که خود را از طریق عصب بینایی به بخش مربوط به بینایی کورتکس مغزتان می رسانند. این بخش نیز به نوبه ی خود اطلاعات دریافتی را با پردازش مناسب، به افکاری منسجم تبدیل می کند و باعث می شود معنای کلماتی که می بینید را درک کنید.
اما این «شما» هستید که این متن را می خوانید؛ یعنی موجودیت خودآگاهی که شخصیتتان را تشکیل می دهد، نه چشم، نه عصب بینایی و نه هیچ یک از اینها. پس منشا خودآگاهی را کدام اینها باید دانست؟ اکنون تیمی متشکل از دانشمندان دانشگاه هاروارد تصور می کنند به راز این موجودیت خودآگاه که در درون تمام انسان ها وجود دارد و از آن تحت عنوان «ضمیر» یاد می شود پی برده اند.
خودآگاهی تا امروز به واسطه ی دو معیار تعریف شده است: انگیختگی و آگاهی. در مورد انگیختگی پیش از این نیز تحقیقاتی صورت گرفته و ریشه های آن به ساقه ی مغز نسبت داده شده است؛ بخشی ابتدایی از مغز که عملکرد های اولیه ی ما مثل تنفس و تنظیم چرخه ی خواب و بیداری را رفع و رجوع می کند.
انگیختگی به وضعیت فیزیولوژیکی و روانی بیداری، هشیاری و یا آمادگی برای واکنش نشان دادن به یک محرک گفته می شود. این اتفاق مجموعهای است شامل دخالت ساقه ی مغز، سامانه ی عصبی خودگردان و غدد درون ریز، که منجر به افزایش ضربان قلب و فشار خون و وضعیت هوشیاری حسی، تحرک و آمادگی برای پاسخ می شود.
اما از سوی دیگر، پیدا کردن منشا خودآگاهی به این آسانی نیست. با این حال، به نظر می رسد ریشه ی خودآگاهی نیز به همان قسمت از مغز باز می گردد.
پژوهشگران دانشگاه هاروارد، 36 بیمار با آسیب مشابه مغزی را مورد بررسی قرار داده اند، که 12 نفر از آنها در حالت کما به سر می برند. این پژوهش به دنبال آن بود که مشخص کند چرا این 12 نفر خودآگاهی شان را از دست داده اند، در حالی که 24 نفر دیگر علیرغم آسیب مشابه، هشیاری شان پابرجا بوده است.
آنها خیلی سریع متوجه شدند این امر از بخش rostral dorsolateral pontine tegmentum مغز نشات می گیرد. 10 نفر از 12 بیمار کمایی در این قسمت از مغز خود دچار آسیب شده بودند و این در حالی بود که تنها یک نفر از بیماران هشیار در این بخش متحمل آسیب شده بود.
بنابراین شاید بتوان نتیجه گرفت این بخش از مغز میزبان همان چیزی است که از آن تحت عنوان خودآگاهی یاد می کنیم. اما این، تنها خاستگاه خودآگاهی نیست. پژوهشگران هاروارد در قدم بعدی به سراغ connectome رفتند که در واقع نقشه ای از تمام ارتباطات موجود میان بخش های مختلف مغز یک انسان سالم به حساب می آید.
تیم دانشمندان مذکور متوجه دو قسمت در کورتکس پیشانی مغز شد که با بخش یاد شده در بالا در ارتباط بود. تحقیق جداگانه ای روی تصاویر fMRI چهل و پنج انسان سالم نیز تایید می کند که این مسیر عصبی در تمام انسان ها وجود دارد و موضوعی غیر طبیعی نیست.
نتایج این پژوهش هنوز باید توسط محققان دیگر مورد بررسی قرار بگیرد و روی جمعیت بزرگ تری به بوته ی آزمایش گذاشته شود. با این حال، تا همین جای کار نیز با کشفیات جذابی مواجه شده ایم که می تواند به پیدا کردن روش های درمانی موثر تری برای بیمارانی بیانجامد که در حالت کما قرار دارند.
۲۰ آبان ۱۳۹۵ - ۱۴:۱۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: برترین ها]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 26]