واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: دریاچه ارومیه و نقش مردم در احیای آن تهران- ایرنا- اجرای پروژه هایی مانند همکاری در احیای دریاچه ارومیه از طریق مشارکت جوامع محلی در استقرار کشاورزی پایدار، نقش غیرقابل انکار مردم در احیای این حوضه آبی را ثابت کرده به طوری که با اجرای آن تا 30 درصد از مصرف آب در روستاهای پایلوت صرفه جویی شده است.
احیای دریاچه ارومیه یکی از اولین برنامه های محیط زیستی دولت یازدهم بعد از روی کار آمدن است که با اقدامات صورت گرفته همچون ایجاد ستاد احیای دریاچه ارومیه و تصویب بندهایی در راستای احیای آن، امسال شاهد تثبیت وضعیت این دریاچه و ورود حجم زیاد آب به این بستر خشک بودیم.روند خشک شدن دریاچه ارومیه از سال آبی ۷۷-۱۳۷۶ آغاز شد، خشکسالی و مصرف بی رویه منابع آبی حوضه آبریز دریاچه موجب شد تا بحرانی جدی منطقه را تهدید کند، کاهش سطح آب دریاچه به حدی زیاد بود که شوره زاری به وسعت 5 هزار کیلومترمربع از خود بر جای گذاشت که به اعتقاد کارشناسان امر اگر تدبیری برای این بحران اندیشیده نشود، توفان های نمک مردم منطقه را زمین گیر خواهد کرد.با توجه به اهمیت موضوع در اولین جلسه دولت یازدهم، طرح تشکیل ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه مطرح و فعالیت آن آغاز شد و وظایف این ستاد در قالب ۲۹ پروژه تدوین و توسط دولت ابلاغ شد.برای اجرای این طرح در قالب ۲۹ پروژه و ۱۰۱ زیر پروژه در مدت ۱۰ سال بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان اعتبار پیش بینی شده و قرار است در این مدت دریاچه به سطح تراز اکولوژیک خود یعنی ۱۲۷۴ متر از سطح آب های آزاد برسد که با اقدامات صورت گرفته اعم از تعیین حقابه، لایروبی انهار و اجرای پروژه هایی در قالب همکاری جوامع محلی در استقرار کشاورزی پایدار اکنون به مرحله تثبیت رسیده است و بنا به گفته مسعود تجریشی مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه؛ امسال در فصل غیرزراعی و شروع فصل آبی با همکاری وزارت نیرو 250 میلیون مترمکعب آب پشت سدها به صورت سیلابی به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی می شود که این امر کمک بزرگی به افزایش سطح آب دریاچه خواهد کرد.به گفته وی با اقدامات صورت گرفته در دو تا سه سال اخیر 48 سانتی متر سطح آب دریاچه ارومیه بالا آمده و علاوه بر آن با حل شدن نمک کف دریاچه به نوعی عمق دریاچه 15 سانتی متر بیشتر شده به طوری که شوری آب دریاچه ارومیه از 490 گرم در لیتر در سال گذشته اکنون به 330 تا 350 گرم در لیتر رسیده است.در ادامه این اقدامات، اکنون فاز سوم پروژه همکاری در احیای دریاچه ارومیه از طریق مشارکت جوامع محلی در استقرار کشاورزی پایدار در تبریز آغاز شده است.محسن سلیمانی روزبهانی مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: فاز سوم این پروژه با اعتباری حدود یک میلیون دلار که دولت ژاپن در اختیار دفتر عمران سازمان ملل متحد ( UNDP ) قرار داده و آنها به طرح ملی حفاظت از تالاب های ایران داده اند، آغاز شده است.وی افزود: شروع این پروژه با کمک مالی دولت ژاپن از سال 1393 آغاز شد و تاکنون وارد مرحله اجرایی فاز سوم شده و سه میلیون دلار برای اجرای آن تخصیص یافته است، یعنی برای هر فاز مبلغ یک میلیون دلار اعتبار درنظرگرفته شده است.سلیمانی اظهار کرد: بعد از موفقیت در فازهای اول و دوم اکنون فاز سوم این پروژه را با کمک سازمان های جهاد کشاورزی استان های آذربایجان غربی و شرقی، محیط زیست این استان ها و کمک بخش خصوصی و مردم آغاز کرده ایم.وی در مورد تاثیر اجرای این پروژه در آبرسانی به دریاچه ارومیه گفت: آمار و ارقام نشان می دهند در روند اجرای این پروژه در روستاهای پایلوت، حداقل 30 درصد آب در هر مزرعه پایلوت صرفه جویی شده که میزان قابل توجهی است یعنی در اجرای این پروژه کشاورز به منبع آبی خود کمتر فشار آورده است و اگر قرار بود موتور آب یک کشاورز 12 ساعت کار کند 6 ساعت کار کرده است.سلیمانی افزود: فاز اول پروژه همکاری در احیای دریاچه ارومیه از طریق مشارکت جوامع محلی در استقرار کشاورزی پایدار در 41 روستا و تحت پوشش قرار دادن حدود 30 هزار هکتار از اراضی و 13 هزار بهره بردار در استان های آذربایجان غربی و شرقی در سال 2014 آغاز شد، در فاز دوم این پروژه در سال 2015 تعداد روستاهای پایلوت با ایجاد 22 سایت جدید و 12 روستای اقماری به 75 روستا رسید و در فاز سوم که امسال (2016 میلادی) آغاز شد، تعداد روستاها به 90 رسیده است.به گفته وی، هدف کلی پروژه همکاری در احیای دریاچه ارومیه از طریق مشارکت جوامع محلی در استقرار کشاورزی پایدار، کاهش مصرف آب و افزایش درآمد کشاورزان از طریق الگوسازی در زمینه مشارکت جوامع محلی در فرایند احیای دریاچه افزایش یافته است.سلیمانی گفت: آنچه تلاش کردیم در فاز یک و دو این پروژه انجام دهیم، موضوع کلیدی الگوسازی مشارکت مردم در احیای دریاچه بوده است، یعنی فضایی فراهم شود تا مردم در بخشی که مستقیم درگیر هستند، نقش آفرینی کنند.مدیرملی طرح حفاظت از تالاب های ایران افزود: فاز اول و دوم این پروژه تجربه خوبی در زمینه الگوسازی صحیح و ایجاد فضای مناسب برای مشارکت مردم بود تا در فرایندهای تصمیم گیری و تصمیم سازی نقش داشته باشند و به طور مستقیم درگیر فرایند اجرا و اصلاح روش های کشاورزی در حوزه کاری خودشان شوند.وی با بیان اینکه این پروژه از جنبه های دیگری نیز دستاوردهای خوبی داشت، ادامه داد: این پروژه به شکل جدی بخش خصوصی را فعال کرد و الگویی از همکاری بخش خصوصی و مردم، بخش خصوصی با دولت و بخش های مختلف دولت با یکدیگر را ارائه داد.سلیمانی گفت: به نظر می رسد این پروژه توانسته است جنبه های مختلف همکاری را در بخش های مختلف دولتی و خصوصی تقویت کند.وی با بیان اینکه مردم منطقه پذیرفته اند که در احیای دریاچه ارومیه نقش پررنگی دارند، افزود: تعداد افرادی که در این پروژه درگیر شده اند، بسیار بیشتر از تعداد اهالی روستاهای پایلوت است؛ به نظر می رسد این پیام مبنی بر اینکه مردم چگونه می توانند در احیای دریاچه نقش داشته باشند به شکل مناسبی میان مردم منطقه نمود یافته است و چون مردم احساس می کنند در فرایند احیای دریاچه درگیر هستند به شکل جدی مشارکت می کنند.سلیمانی به اصل اجرای پروژه همکاری جوامع محلی در احیای دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: اینکه کشاورزی را چگونه می توان اصلاح کرد تا هم معیشت مردم حفظ شود و هم دریاچه زنده بماند، از اهداف اصلی این پروژه است که تا حدود زیادی نیز موفق بوده است.وی ادامه داد: تعیین معیشت جایگزین، اصلاح کشت و نحوه آبیاری اقداماتی است که در راستای این پروژه در حال اجرا است، به عنوان مثال در حوضه آبریز تالاب قره قشلاق یک گروه از بانوان شکل گرفته که قبلا کارشان کشاورزی بود که با حمایت های این پروژه به سمت خیاطی روی آوردند و اکنون سیستم معیشت آنها تغییر کرده است.سلیمانی افزود: همچنین تغییر در الگوی کشت و آبیاری نیز از دیگر اقدامات این پروژه است که بر این اساس تعدادی از کشاورزان تصمیم گرفتند مثلا به جای چغندر، محصولات کم آب بر مانند تخم آفتابگردان یا گندم بکارند یا طول کرت های زمین ها را کوتاه تر بگیرند زیرا این روش نیاز به دفعات آبیاری کمتری دارد.مدیرملی طرح حفاظت از تالاب های ایران گفت: این موضوع بهانه ای شد تا سیستم مدیریتی را اصلاح و چگونه کار کردن در کنار همدیگر را تمرین کنیم در واقع مدل ما در این پروژه همراهی است و مانند یک تکه کوچک از یک پازل بزرگتر است که اگر دولت معیشت جایگزین را تعیین کند، بهتر جواب خواهد داد.وی افزود: در همین راستا کمیته مدیریت محلی آب شکل گرفته است و مردم خودشان منابع مشترک خود را مدیریت می کنند، تعدادی از کشاورزان به این جمع بندی رسیده اند که به جای استفاده از چهار یا پنج حلقه چاه به صورت مشترک از یک چاه استفاده کنند.سلیمانی تاکید کرد: این پروژه در کنار بقیه تلاش ها توانست فرهنگ درست و جریان فکری را در سیستم به ویژه در لایه های پایین اجتماعی جا بیندازد تا اینکه جوامع محلی و کشاورزان به این نتیجه برسند که به عنوان مصرف کنندگان اصلی آب نقش بسزایی در احیای دریاچه ارومیه دارند.علمی 9014**1834
31/05/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 91]