واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: هند و پاكستان در ميانه تنش و ائتلاف منطقه اي
نویسنده : مجتبي بهرامي
تنش هاي هفته گذشته بين هند و پاكستان نشان داد كه اين دو كشور به جنگ سرد بسنده نكرده و تنور جنگ بين آنها هنوز داغ است و از دو طرف كشته مي گيرد. براي ريشه تاريخي اين اختلافات به راحتي نمي توان راه حلي پيدا كرد و حتي در مواقعي حساس ائتلاف ها و اتحادهاي منطقه اي را تهديد مي كند. ائتلاف هايي كه برگرفته از تغييرات رژيم هاي منطقه اي و بين المللي است و همين عامل باعث مي شود تا كشورهايي از منطقه و فرامنطقه در تشديد اين اختلافات ورود كنند. بنيان اصلي اختلافات بين اين دو كشور در شبه قاره را بايد به استقلال آنها گره زد. استقلالي كه ابتدا از استعمار انگليس شكل گرفت و سپس ميان خود رخ داد و باعث زايش جنگ هاي متعددي شد كه كشمير بزرگ ترين دليل فعلي آن است. اما اين تنها مسئله نيست بلكه هند و پاكستان جداي از اختلافات مرزي بر مسائلي همچون آب، بنگلادش و مسائلي از اين دست اختلافات اساسي دارند كه باعث شده دشمني دائمي بين آنها ايجاد كند. اما تا پيش از استقلال هند از انگليس و جدايي پاكستان از آن، كشمير در اختيار لندن بود. همين مسئله كافي بود كه بذر اختلاف در اين منطقه كاشته شود. در هر حال اين شيوه اختلاف افكني يكي از مهمترين مباني روش ها در دوره استقلال يابي كشورها از استعمار بود. استعمارگران بر اساس اختلاف افكني قومي و مرزي همواره راهي را براي نفوذ خود در آينده مهيا مي كردند تا در مواقع لازم از اين موضوع بهره هاي لازم را ببرند. روشي كه در ديگر مناطق دنيا نيز به چشم مي خورد كه در حال حاضر منطقه غرب آسيا بيش از همه در اين زمينه رنج مي برد. منطقه اي كه طي سال هاي اخير تبديل به پايگاه اصلي تروريسم شده و هر روز شاهد رخدادهاي جديد و خانمان برانداز است. در موقعيت كنوني جامو و كشمير چنين نقشي را در شبه قاره هند ايفا مي كند حتي طي دو ماه گذشته جدال هاي رخ داده در اين منطقه حساس باعث شده تا جان بسياري از شهروندان مسلمان گرفته شود و هند در اين زمينه سخت گيري هاي خود را افزايش دهد. اين موضوع بيش از هر چيز به نفع كيست و چرا اين تنش ها هر روز پر رنگ تر مي شود؟ در اين مورد بخش قابل توجه اي از اختلافات به دليل تحولات مثبتي است كه برخي از كشورهاي اين حوزه به دنبال نهادينه كردن آن هستند در حالي كه اين تحولات مثبت و ايجاد ائتلاف ها و اتحادهاي منطقه اي كاملا بر خلاف جهت منافع برخي از كشورها از جمله امريكا است. به هر جهت در دوره بعد از جنگ جهاني دوم امريكا جاي انگليس را در عرصه قدرت جهاني گرفت و به همان نسبت زمينه هاي اختلاف افكني كه انگليس بعد از استقلال برخي از كشورها ايجاد كرده بود، در اختيار منافع واشنگتن قرار گرفت. به همين مناسبت نقش امريكا در اين اختلاف افكني ها كاملا نمايان است. از طرفي تمايل توسعه محورانه چين براي افزايش قدرت اقتصادي و سياسي خود همچنين تلاش هاي روسيه براي بازگشت به قدرت منطقه اي و بين المللي به همراه علاقه مندي برخي از كشورهاي منطقه براي ايجاد ائتلاف و اتحاد كاملا در خلاف جهت منافع امريكا قرار گرفته است. در زمينه مي توان از علاقه مندي چين و كشورهاي حاضر در اين جغرافيا براي بازگشت مسير پر سود اقتصادي راه ابريشم، تمايلات شكل گيري اقتصادي انرژي محور بخصوص راه اندازي خط لوله صلح و همچنين قرار گرفتن در برخي از ائتلاف هاي منطقه اي از جمله پيمان همكاري هاي شانگهاي كه اتفاقا هند و پاكستان نيز در اين نقشه قرار دارند و مسائلي از جهت كه باعث شده است تا امريكا براي به هم ريختن اين تركيبي كه در حال شكل گرفتن است سنگ اندازي كند و مانع از ايجاد آن شود. به هر جهت افزايش قدرت اقتصادي چين، قدرت امنيتي و انرژي محور روسيه و ايجاد تركيب منطقه گرايي كه مي تواند جغرافياي بزرگي را در بر بگيرد منافع امريكا را به طور كل دچار چالش بنيادي مي كند. خط اقتصادي جاده ابريشم به راحتي مي تواند مناطق قابل توجهي از جمله چين، شبه قاره هند، آسياي مركزي و قفقاز، ايران، روسيه و اروپا را به هم گره بزند و جريان اقتصادي بزرگي را ايجاد كند كه با وجود دو قدرت چين و روسيه براي امريكا حتي قابل تصور نيست. با توجه به اينكه چين و روسيه به همراه متحدان خود در اين منطقه و سراسر دنيا به دنبال ايجاد بانك ها و بنيادهاي اقتصادي غير غربي از جمله گردش مالي با ارز غير از دلار هستند، اينگونه ائتلاف سازي ها بنيان اقتصادي امريكا را دچار تزلزل غيرقابل جبران خواهد كرد. از سوي ديگر موفقيت امنيتي، سياسي و اقتصادي سازمان همكاري هاي شانگهاي به تنهايي مي تواند تمام رشته هاي غرب را در اين حوزه پنبه كند. برخي از تحليل گران بر اين اعتقاد هستند كه شانگهاي در گام هاي بعدي مي تواند به سمت نظامي پيش برود و زمينه ايجاد اتحاد بزرگ بين المللي را در تفكرات شرقي ايجاد كند. حال با توجه به اينكه هند و پاكستان دقيقا در همين حوزه قرار دارند و روسيه و چين نيز براي ائتلاف سازي آنها را در نظر دارند، اختلاف افكني بين اين دو مي تواند هم در برابر خواسته هاي چين و روسيه و متحدانشان قرار بگيرد و هم اينكه با جدا كردن هر يك از اين دو، ديگر زمينه هاي اقتصادي و سياسي شرقي را با مشكل مواجه كند. به همين منظور امريكا همواره در صدد است تا هند را به سمت غرب بكشاند. به همين منظور باراك اوباما رئيس جمهوري امريكا طي سال هاي گذشته به تكرار تاكيد كرده است كه هند مي تواند عضو دائم شوراي امنيت شود. اين پيشنهاد تفرقه افكنانه يكي از مهمترين زمينه هايي است كه مي تواند دهلي نو را وسوسه كند تا با نزديك شدن به امريكا در برابر ائتلاف شرقي قرار دهد. امريكا براي متقاعد كردن هند در اين زمينه دست به اختلافات منطقه اي زده و براي تشديد آن تلاش مي كند تا هند به اين نتيجه برسد كه منافع اش بيش از آنكه با اتحاد منطقه اي ايجاد شود در گره خوردن به غرب و بخصوص امريكا است اين در حالي است كه چشم انداز كنوني نشان مي دهد منافع هند و به طور كل منطقه كاملا جداي از آن است بنابراين بهترين راه، تقلا براي رفع اختلافات و همزيستي مسالمت آميز با همسايگان بويژه پاكستان است.
منبع : جوان آنلاين
تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۳۹۵ - ۱۵:۵۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 34]