واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا:
سرزمین ایران گرچه از نظر بوم شناسی در منطقه خشکی از جهان قرار گرفته است و بخش اعظم خاک آن را مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل میدهد، اما به هیچ وجه چهره یکنواختی ندارد. تنوع سیما و منظر کشور ایران، قبل از هر چیز مدیون تضادهای اقلیمی، دامنه تغییرات ارتفاعی و موقعیت جغرافیایی آن است. طیف گستردهای از زیستگاههای جنگلی، مرتعی، دریایی، تالاب و خشکی و ... پرندگان غنی و متنوعی را در خود جای داده است. به گزارش ایسنا، دو زنجیره کوهستانی زاگرس و البرز و انشعابات گسترده آنها که حوزه خشک درونی را احاطه کردهاند، به عنوان منشاء جریانهای آبی عمده کشور نه تنها تالابهای شور و شیرین فصلی زیادی را به وجود میآورند، بلکه منبع تغذیه بسیاری از تالابهای دایمی نیز محسوب میشوند. یکی از این تالابهای زیبا تالاب کوهستانی زریبار، نگین غرب کشور است. تالاب زریبار جزو اکوسیستمهای ارزشمند سرزمین ایران است که هر ساله پذیرای تعداد زیادی از گونههای پرندگان مهاجر و بومی است و بیشتر به عنوان زیستگاه موقت زمستان گذرانی پرندگان مهاجر مورد استفاده قرار میگیرد. تنوع پرندگان ایران تعداد آنها امروزه به بیش از 530 گونه مختلف میرسد که به حدود 215 جنس و 78 تیره تعلق دارند و دو سوم پرندگان خاورمیانه را شامل میشود. تنها در محدوده پناهگاه حیات وحش تالاب زریبار تاکنون 162 گونه توسط تیم پرنده نگری زریبار ثبت شده است که از این تعداد از حدود 90 گونه آن هم تصویربرداری شده و در حال تکمیل شدن است.
تنوع گونهای پرندگان، زیبایی فوق العاده، مهاجرتهای طولانی و مهمتر از همه پرواز دل انگیز آنها، جاذبهی مشاهده، تعمق و مطالعه بر روی پرندگان را دوصد چندان کرده است. تیم پرنده نگری انجمن سبز چیا در شهرستان مریوان در طول سال به ویژه فصل زادآوری و مهاجرت پرندگان به طور مستمر زیستگاههای پرندگان در نقاط مختلف شهرستان مریوان از جمله تالاب زریبار را مورد پایش قرار میدهد که خوشبختانه تاکنون چندین رکورد مهم هم توسط این تیم برای حیات وحش استان کردستان به عنوان گونه جدید، تصویربرداری و ثبت شده است که نمونه اخیر آن ثبت گونه پرنده شکاری به نام «عقاب پرپا» برای اولین بار در غرب کشور بود. این تیم چندی پیش خبر از مهاجرت زودهنگام پرندگان به تالاب زریبار را داده بود؛ جهت بررسی دلایل این قضیه با یکی از اعضای تیم پرنده نگری انجمن زیست محیطی چیای مریوان به گفتوگو نشستیم که در ادامه میخوانید... سیدسیوان امینی، از اعضای تیم پرندهنگری زریبار در این باره اظهار کرد: در ارتباط با مهاجرت پرندگان برخلاف تصور عمومی، اغلب کمبود غذا باعث میشود پرندگان مجبور به مهاجرت شوند. وی افزود: با شروع فصل سرما در سیبری و بر زمین نشستن برف و آغاز یخبندان، غذاهای پرندگان از دسترس خارج و پرندگان مجبور به مهاجرت میشوند که این جابجایی فصلی به شکل منظم بین نواحی زادآوری تابستانی و زمستان گذران صورت میگیرد و بسته به زمان شروع فصل سرما در سیبری مهاجرت گونههای مختلف شروع میشود؛ با توجه به اینکه نوع غذای مصرفی گونهها با هم تفاوت دارد، زمان مهاجرتشان هم متفاوت است. امینی ادامه داد: کشور ما در مسیر دو کریدور اصلی مهاجرت پرندگان کره زمین قرار گرفته، لذا اهمیت تالابهای ایران در پشتیبانی نظام طبیعی مهاجرت پرندگان بسیار حائز اهمیت است. این عضو تیم پرنده نگری زریبار افزود: اگر یکی از کریدورهای مهاجرت پرندگان که منجر به ورود آنان به ایران میشود را به مثابه یک پیکان در نظر بگیرید که از شمال (سیبری) به جنوب (شمال آفریقا) در حرکت است، توقفهایی دارد، زمانی که نوک پیکان به ایران میرسد آغاز ورود اولین پرنده مهاجر به ایران در شمال کشور که گونه «خوتکا ابروسفید» است. این پرنده معمولا از اواسط مردادماه به بعد وارد مازندران میشود، اما ورود اولین گونه برای تالاب زریبار که اغلب «خوتکا ابروسفید» است در دهه اول شهریور است و در ادامه گونههای پرندگان یکی پس از دیگری خود را به زیستگاههای زمستان گذران میرسانند. وی در ادامه بیان کرد: این چرخه مهاجرت به شکل منظم و هر ساله تکرار شده است، اما در هفته سوم تیرماه از مازندران به ما خبر رسید که دستههای خوتکا ابروسفید و گونههای دیگر مشاهده شده است و این یعنی آغاز فصل مهاجرت برای پرندگان. امینی ادامه داد: در تالاب زریبار هم در اتفاقی نادر در هفته پایانی تیرماه زمانی که تیم پرنده نگری مشغول تصویربرداری از گونه زادآور اردک بلوطی بود، دستههای خوتکا ابروسفید، گیلانشاه دم سیاه و تعداد کمتر اردک نوک پهن مشاهده شد. از تالاب هورالعظیم هم توسط دوستان پرندهنگر مشاهده دستههای خوتکا ابروسفید بعد از چند روز گزارش شد و این یعنی به طور میانگین در اتفاقی نادر امسال حدود 45 روز زودتر پرندگان مهاجرتشان را شروع کردهاند. وی بیان کرد: هرچند حضور زودتر و مشاهده این موجودات زیبا موجب خوشحالی علاقهمندان به دنیای پرندگان شده است اما در واقع نگرانیهایی را هم به وجود آورده است که چرا این پرندگان زودتر مهاجرتشان را آغاز کردهاند؟ عضو تیم پرنده نگری انجمن چیا در ارتباط با دلایل مهاجرت زودهنگام پرندگان، عنوان کرد: مهاجرت پرندگان از معماها و شاهکارهای طبیعت است که هنوز به طور قطع به یقین معلوم نشده است چه عواملی در این مهاجرت و بازگشت به طور مستقیم نقش اصلی را دارد. وی افزود: اما مهاجرت زودهنگام عوامل متعددی دارد که از جمله آن میتوان به تغییرات اقلیمی گسترده در سطح جهان، رقابت بین گونهها یا در درون گونه بر سر غذا و قلمرو و آشیانه اشاره کرد. از عوامل دیگر تخریب و یا تهدید زیستگاههای زادآوری پرندگان در سیبری است. وی ذکر کرد: قطعا ثبت بیشترین دما در ماههای گذشته امسال نسبت به مدت مشابه سالیان گذشته در آغاز مهاجرت زودهنگام پرندگان بیتاثیر نبوده است. امینی تصریح کرد: اما مورد دیگری که بیشتر بر پایه تجربیات است شکار گسترده پرندگان در کشور ماست که بر اساس آمارهای غیررسمی شکار مجاز و غیرمجاز، هر ساله بیش از 2 میلیون پرنده در کشور ما شکار میشود؛ این یعنی مرگ هزاران رهبر و لیدر پرندههای با تجربه و پیرهای دستههای پرندگان مهاجر که رهبری مهاجرتها را بر عهده دارند و به مرور این تجربیات که از طریق ژنوم و یادگیری باید به نسلهای بعد انتقال داده شود از بین میرود و عملا نسلهای دیگر پرندگان کم تجربهتر و ناشیتر خواهند بود. وی ادامه داد: در واقع بر اساس این نظریه میتوان گفت انسانها دلیل اصلی تغییر رفتار مهاجرت در پرندگان هستند. البته غذادهی دستی در حجم گسترده که توسط شکارچیان هم صورت میگیرد به ویژه در شمال کشور در این تغییر رفتار بیتاثیر نخواهد بود. این عضو تیم پرنده نگری زریبار خاطرنشان کرد: با توجه به آغاز زودهنگام مهاجرت پرندگان و همزمانی با فصل زادآوری، تیم پرنده نگری انجمن سبز چیا از همهی مردم و به ویژه جوامع محلی کنارههای عرصههای تالابی و آبگیرها در کل کشور میخواهد که با آموزش به همه، از خشونت و کشتار حیات وحش جلوگیری شود، چرا که از بین رفتن یک گونه جانوری سبب به هم خوردن چرخههای طبیعت که در طول هزاران سال به وجود آمده و به تعادل رسیده است میشود. این پرندههای زیبا شاهکار خلقت هستند و چه نیکوست به احترامشان زیباییهایشان را به نظاره بنشینیم و لذت ببریم. تالاب زریبار در کنار شهر مریوان در استان کردستان واقع شده است که به لطف آموزشهای زیست محیطی و فعالیتهای انجمن سبز چیا رفتار مردم این منطقه با پرندگان در کشور بی نظیر است. گزارش از: ویدا باغبانی، خبرنگار ایسنا، منطقه کردستان
انتهای پیام
یکشنبه / ۳ مرداد ۱۳۹۵ / ۱۴:۱۹
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 29]