واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهدقم؛ بهرهمند از میراث باستانی، ناتوان از عرضه
استان قم با وجود 12 هزار اثر تاریخی فاقد موزه مناسبی به منظور عرضه اشیای تاریخی است.
به گزارش خبرگزاری فارس از قم، شهروندان و مسافرانی که به منظور زیارت و عبادت راهی مسجد مقدس جمکران میشوند بیشک نمیدانند تپهای که در راه رسیدن به جمکران از جاده قم - کاشان از کنار آن عبور میکنند، یک محوطه تاریخی به شمار میرود که در حدود 7هزار قبل سال رونق داشته است. اشیای تاریخی به دست آمده از این محوله گویای این حقیقت هستند. محمدرضا داروغهحسینی باستانشناس در مورد محوطه قلیدرویش گفته است: در کاوشهای این محوطه در لایههای عصر آهن اول، بسیاری از شاخصههای یک جامعه شهری اعم از تفکیک منازل مسکونی از واحدهای صنعتی، وجود بناهای یادمانی آیینی، مدارک مهم دال بر وجود مدیریت بازرگانی سازمان یافته برون منطقهای، وجود صنایع حرفهای اعم از فلزگری، سفالگری و همچنین وجود مدیریت نظامی مشخص شد. کاوشهای قلیدرویش بخشی از مهمترین چالشها و ابهامات باستانی هزاره دوم پیش از میلاد ایران را روشن و تصویر قابل قبولی از روند تحول و تطور فرهنگی جوامع مستقر در دشت قم را از حدود 4هزار تا سه هزار سال پیش را ارائه کرد. بیشک کسانی که پروژه تونل عمار یاسر را در قلب شهر قم اجرا میکردند نیز نمیدانستند به لحاظ تاریخی بسیار گرانبها است؛ هر چند بدون آنکه کاوش کاملی در این منطقه باستانی انجام شود، در زمان مدیرکل وقت میراث فرهنگی و گردشگری استان قم پروژه عمار یاسر اجرا شد و کاوش مجدد در آن منطقه انجامنشدنی است. هر چند به دلیل گذر رودخانه از میان شهر قم و یا دلایل دیگر تمدنهای مهمی در محلی که اکنون شهر قم در آن جای دارد، به وجود آمده و آثار فراوانی از آنها به جای مانده است، اما این آثار و محوطهها به مناطق موجود در شهر و اشیای به دستآمده از آنها محدود نمیشود. منطقه دیگر باستانی موجود در استان قم که بسیاری از ساکنان این استان از آن بیخبرند، تپه تاریخی آوه است که تاکنون از آن سفالینههای بسیاری استخراج شده است. این سفالینهها عمدتاً به دورههای پیش از اسلام و برخی هم به دوره بعد از اسلام تعلق دارند. محوطه تاریخی آوه یکی از شهرهای مهم دوره اسلامی و شیعه نشین بوده است که طبق آخرین فصل کاوش، در این منطقه یک شهر 220 هکتاری با حریم آزاد وجود دارد که تمام آن زیر خاک است. منطقه باستانی دیگر استان قم تپه صرم است که با 7هزار سال قدمت، گورستانی با 80 تدفین از عصر آهن را برای مردم عصر حاضر به ارمغان آورده است. صدها قوری، فنجان با دهانه بیضیشکل، کوزه، خمره و لیوانهای استوانهای به رنگ خاکستری به دست آمده است که در نوع خود بینظیر است. گورستان تاریخی صرم از مهمترین محوطههای عصر آهن ایران و فرهنگ سفال خاکستری فلات ایران است. عیسی رضایی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم میگوید: در حال حاضر حدود 12 هزار شیء از محوطههای تاریخی مختلف استان قم به دست آمده است که همگی در مخازن نگهداری میشوند. به گفته رضایی این آثار از دورههای مختلف تاریخی از عصر آهن، ساسانی و ایلخانی تا قاجار به دست آمده است و در قالبهای متنوعی از جمله ظروف، سکه، ظروف آهنین و آثار معماری است. اما همان گونه که مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم میگوید، تمام آثار به دست آمده از کاوشهای محوطههای تاریخی قم در مخزنها نگهداری میشوند؛ مخزنهایی که تا چندی قبل برای نگهداری اشیای تاریخی استاندارد نبودند و اکنون این ادارهکل در حال احداث مخزنهایی استاندارد است. البته این مخزنها پس از احداث به تجهیز نیز نیاز دارند. رضایی در پاسخ به سئوالی در مورد فقدان موزه در شهر قم با وجود تعدد آثار تاریخی، میگوید: هر سال بودجهای را به منظور احداث موزه در شهر قم پیشنهاد میدهیم اما به دلیل بزرگ بودن رقم مورد نیاز با این پیشنهاد موافقت نمیشود. وی با اشاره به اعتبار 15 میلیارد تومانی مورد نیاز برای احداث موزه قم، میگوید: زمینی برای احداث موزه در پروژه پیامبر اعظم(ص) پیشبینی شده است اما تاکنون در اختیار ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم قرار نگرفته است. به نظر میرسد با توجه به ناامیدی ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم در تامین اعتبارات برای احداث موزه، این ادارهکل عجلهای برای در اختیار گرفتن این زمین ندارد. به همه آنچه از محوطههای باستانی قم به دست آمده است باید گنجینه اشیای موجود در موزه آستان مقدس حضرت معصومه(س) را افزود. با توجه به اینکه آستان مقدس حضرت معصومه(س) بودجهای برای خرید آثار تاریخی ندارد و اساسا خرید آثار تاریخی از وظایف آن به شمار نمیرود، تمام آثار تاریخی موجود در این موزه از سوی مردم اهدا شده است. در این موزه که بنای اولیه یک خزینه (حمام) قدیمی بوده است، از انواع تابلوهای نقاشی و مینیاتوری، آثار چوبی خاتمکاری، منبتکاری، اسکناس، تمبر، ظروف سفال، ظروف چینی، ظروف شیشه ای، کتیبهها، آثار حجاری و سنگهای تزئینی، لوازم فلزی با تزئینات قلمزنی، قالیچهها و پارچههای دستباف، نشانهای نامآوران ورزشی ایرانی و غیرایرانی، درها، کاشیکاریها، مسکوکات، تجهیزات و ادوات نظامی تا قرآنها و کتابهای خطی نگهداری میشود. البته موزه آستان مقدس حضرت معصومه(س) در سال 1314 راهاندازی شده است و به همین لحاظ یکی از قدیمیترین موزههای ایران به شمار میرود، اما حتی فضای موجود در موزه آستان مقدس حضرت معصومه(س) نیز برای نمایش تمام 5هزار و 500 اثر متعلق به این آستان کافی نیست و بسیاری از اشیای گرانبهای متعلق به حرم حضرت معصومه(س) در انبارها نگهداری میشود. موزه آستان مقدس حضرت معصومه(س) تنها موزه غیردولتی قم نیست و موزههای دیگری در قم دایر شدهاند یا در حال طی مسیر آغاز فعالیت هستند؛ گرچه به نظر میرسد اکثر قریب به اتفاق این موزهها فاقد آثار باستانی باشند و بیشتر آثار نفیس تخصصی را در خود جای میدهند، مانند موزه سنگ که مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم از صدور مجوز فعالیت آن خبر میدهد. به اعتقاد رضایی راهاندازی موزه به تنهایی برای بخش خصوصی مقرون به صرفه نیست و با فروش بلیط نمیتوان هزینههای آن را تامین کرد، اما میتوان به موزه بخش خصوصی به عنوان یکی از اجزای یک طرح بزرگتر نگریست که به رونق فروش سایر کالاها و خدمات کمک کند. در همین راستا ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم دو بنای تاریخی را شامل خانه یزدانپناه و کاروانسرای پاسنگان پس از مرمت به بخش خصوصی واگذار کرده است تا با بهرهبرداری از آنها علاوه بر کسب درآمد برای این ادارهکل اماکن تاریخی قم مورد استفاده و بازدید قرار گیرند. اگر بدانیم آنگونه که رضایی میگوید، ایران 33هزار بنای تاریخی ثبت شده دارد و 100هزار بنای تاریخی در ایران وجود که تمام بودجه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران پاسخگویی احیای آنها نیست، شاید واگذاری آنها به بخش خصوصی منطقی به نظر آید، اما بیشک راهاندازی یک موزه برای شهر قم با 12هزار اثر تاریخی انتظار گزافی نیست. ============ گزارش: هادی ذاکری =========== انتهای پیام/2258/و40
95/03/11 :: 09:35
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 134]