واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: فرزندم! كارهايت را خودت انجام بده
يادم ميآيد هنگامي كه فرزندانم كوچك بودند دوست داشتم به عنوان يك مادر تمام كارهاي آنها را چه ريز و چه درشت خودم انجام بدهم تا چيزي از قلم نيفتد اما...
نویسنده : اكرم آشتياني *
يادم ميآيد هنگامي كه فرزندانم كوچك بودند دوست داشتم به عنوان يك مادر تمام كارهاي آنها را چه ريز و چه درشت خودم انجام بدهم تا چيزي از قلم نيفتد اما...
اشتباه فكر ميكردم بايد از زماني كه فرزندانم دست چپ و راست خود را شناختند بايد به آنها مسئوليتپذيري را ياد ميدادم و به آنها ميگفتم كه بايد كارهايشان را خودشان انجام بدهند و فقط در بعضي جاها از من مشورت بگيرند.
اينها درد دل مادري بود كه به كلينيك مراجعه كرده و از اينكه تمام كارهاي فرزندانش را خودش مجبور بود انجام دهد تا به قول خودش چيزي از قلم نيفتد شكايت داشت.
والدين مسئوليتپذير، فرزندان مسئوليتپذير
تجربه ثابت كرده يكي از ارزشمندترين آموزشهايي كه توانسته مسبب پيشرفت و ارتقاي آدمي شود آموزش و مهارت مسئوليتپذيري است. اگر زيربناي خانواده بر روحيه همكاري و مشاركت ساخته شده باشد فرزندان مسئوليتپذير ميشوند و همكاري لازم را در هر زمينهاي پذيرا ميشوند و به طور كل كسي كه مهارت سازگاري با هر چيزي را دارد حتماً مسئوليتپذير خواهد شد. يكي از شاخصههاي رشد و اعتماد به نفس داشتن در انسان مسئوليتپذيري است كه كمك ميكند بتوانيم تصميمات مناسب و قابل قبولي را بگيريم. هستند اشخاصي كه مرتب به موفقيتهاي پي در پي رسيدهاند و اين نميتواند ناشي از چيزي جز داشتن حس مسئوليتپذيري در آنها باشد. كساني كه مسئوليتپذير هستند در ارتباط با ديگران و همچنين افزايش يادگيري در خود موفقتر هستند.
مسئوليتپذيري نوعي نگرش اكتسابي است كه از همان ابتداي زندگي هر فردي در حدود 7 تا 8 سالگي به بعد ايجاد ميشود. بنابراين انتظار ميرود والدين عزيز كه از همان ابتدا با كودك خود همراه هستند در ايجاد و رشد چنين حس اهميتي در فرزند خود كوشا باشند چراكه داشتن حس مسئوليتپذيري بيش از هر چيز به نفع خود فرزند، چه در دوران كودكي او و چه در دوران نوجواني و چه در دوران بزرگسالي است. به طور كلي ميتوان يادآور شد كه مسئوليتپذير بودن فرزندان ميتواند ارتباط مستقيمي با ديگر افراد خانواده داشته باشد چراكه اگر فرزندي در يك خانواده با مسئوليت رشد و نمو كند به ناچار او هم مسئوليتپذيري را از پدر و مادر خود ياد خواهد گرفت و اگر ببيند در خانواده به اين امر مهم اهميت آنچناني نشان نميدهند، خود نيز مسئوليتپذير نميشود.
بنابراين والدين ميتوانند به عنوان سرمشق و الگويي بسيار قوي و محكم، خود با رفتاري كه حاكي از مسئوليتپذيري است و با اتخاذ تدابير آموزشي مناسب زمينه پرورش اين حس را در فرزندان به وجود بياورند. ناگفته نماند كه بهوجود آمدن اين ويژگي زماني ميسر خواهد بود كه شرايط روحي و رواني فرزندان خود را دريافته و تلاش كنيم موقعيتها و زمانهاي مناسبي را براي قبول كردن مسئوليت در آنان فراهم آوريم و در آخر انتظارات خود را متناسب با سن و سالشان به طور دقيق، روشن و عاري از هر گونه تحميل كردني بيان كنيم. بايد اين نكته را يادآور شوم كه داشتن اين حس مهم در فرزندان ميتواند هدفمند بودن و داشتن برنامهريزي و گرفتن تصميمهاي مناسب در زندگي را در وجود كودك نهادينه كند.
همچنين ميتواند در گسترش ارتباطات با ديگران در آنها مؤثر واقع شود. همين طور داشتن حس مسئوليتپذيري ميتواند باعث ايجاد آرامش در فرد شده و اعتماد به نفس او را بالا ببرد. اصولاً بچههايي كه منظم و مرتب هستند چه از لحاظ فردي و چه اجتماعي داراي اين روحيه خارقالعاده هستند. حتي در بزرگسالان به وفور ديده شده است آناني كه بهرهگيريهاي درستي از شكستهاي خود داشتهاند داراي اين حس مسئوليتپذيري بودهاند. بنابراين بهتر است به خود اين را بقبولانيم كه داشتن فرزنداني با روحيه مسئوليتپذيري ميتواند در داشتن خانوادهاي سالم كمك كند چراكه وقتي فرزندان داراي روحيه مسئوليتپذيري باشند به طور كل خانواده فضا و جوي آرام خواهد داشت و اين خود ميتواند كمك شاياني به والدين در جهت تربيت صحيح و درست فرزندان داشته باشد.
نشانههاي فرزندان مسئوليتگريز
در اينجا بد نيست برخي نشانههاي افرادي كه از مسئوليتپذيري شانه خالي ميكنند را ذكر كنيم. فرزنداني كه كار خود را به عهده شخص ديگري ميگذارند مسئوليتگريز هستند. آنان اكثراً والدين و ديگر اشخاص خانواده را مورد اتهام قرار ميدهند كه شما دقيق به من نگفتيد چه كاري را انجام بدهم و چه كاري را انجام ندهم. در بيشتر موارد خود را به بيماري يا فراموشي ميزنند.
گاهي والدين كاري را به فرزند خود ميسپرند، كاري كه در عرض چند دقيقه تمام ميشود اما فرزند آنها آن كار را به روزهاي ديگر يا به چند ساعت ديگر محول ميكند و در آخر پدر و مادر از گفته خود پشيمان ميشوند و خود آن كار را انجام ميدهند، چون در واقع با سپري كردن زمان فرزندان يا آن كار را انجام نميدهند يا ناقص انجام ميدهند.
چيزهايي كه مسئوليتپذيري را خاموش ميكند
اما چه چيزهايي باعث ميشود روحيه مسئوليتپذيري در فرزندان خاموش شود؟ در اين زمينه ميتوان به موارد زير اشاره و براي تربيت فرزندان مسئوليتپذير برنامهريزي كرد:
1- فرزنداني كه از اعتماد به نفس پاييني برخوردار هستند مسئوليتگريز ميشوند پس اعتماد به نفس آنان را بالا ببريم.
2- فرزنداني كه هميشه از انجام كارها شانه خالي كردهاند و به نوعي قسر دررفتهاند.
3- فرزنداني كه الگويي مناسب براي يادگيري مهارت مسئوليتپذيري نداشتهاند.
4- انتظارات بيش از حد و توان والدين از فرزندان هم ميتواند اين حس را در فرزندان خاموش كند.
5- گاهي وقتي فرزندان كاري را كند انجام ميدهند والدين زود آن كار را دنبال كرده و نميگذارند خود فرزند كارش را پيگيري كند.
6- گاهي بچهها كاري را نادرست انجام ميدهند، والدين بدون هيچ درنگي زود كلماتي نظير بيعرضه، بيمسئوليت و در آخر دست و پا چلفتي را نثار فرزندان خود ميكنند.
7- بعضي مواقع والدين تواناييهاي فرزندان خود را غلط ارزيابي ميكنند.
8- مهمترين نكته اينكه والدين در اثر فرق قائل شدن بين فرزندان خود حال بر اثر جنسيت يا سن، روحيه مسئوليتپذير بودن را در وجود آنها خاموش ميكنند.
9- در بعضي موارد والدين درس بچههايشان را بهانه ميكنند و از اينكه مبادا به درسش لطمهاي وارد شود نميگذارند آنها خود كارهايشان را انجام بدهند. در نهايت نيز فرزندان خود را بيعرضه و ناتوان نشان ميدهند تا اين بار مهم را خود به دوش كشند.
*كارشناس روانشناسي باليني
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۱ شهريور ۱۳۹۵ - ۲۱:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 93]