واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: سواد رسانهاي بياموزيم تا سوارمان نشوند
پيشگيري يكي از مباحثي است كه تقريباً در تمامي جنبههاي زندگي اجتماعي بر آن تأكيد ميشود. يك بررسي اجمالي نشان ميدهد...
نویسنده : مجيد فراهاني
پيشگيري يكي از مباحثي است كه تقريباً در تمامي جنبههاي زندگي اجتماعي بر آن تأكيد ميشود. يك بررسي اجمالي نشان ميدهد در سال هزينههاي زيادي براي اطلاعرساني و آگاهسازي افكار عمومي نسبت به پيشگيري از بيماريهاي كه جسم آنها را تهديد ميكند ميشود. اما اينجا اين سؤال در ذهن تداعي ميشود كه آيا بحث پيشگيري صرفاً معطوف به موضوعات پزشكي ميشود و موارد ديگر از جنبههاي زندگي اجتماعي را دربرنميگيرد؟ آيا تهديدهاي فرهنگي كه سلامت روح و روان افراد جامعه را نشانه گرفته است نيازي به پيشگيري ندارد؟ اگر نگاه كارشناسي و بدون حب و بغض داشته باشيم بايد بپذيريم كه پيشگيري تنها سلامت جسم و بدن نيست بلكه پيشگيري از آلودگيهايي كه روح و روان انسانها را تهديد ميكند نيز ضروري و از واجبات است. دولتها وظيفه دارند علاوه بر توسعه بنيانهاي سلامت جامعه در بعد جسمي به سلامت روح و روان افراد جامعه نيز توجه ويژه داشته باشند. دولتها بايد شرايط فرهنگي را به گونهاي سالمسازي كنند تا افراد جامعه بتوانند به رشد عقلايي برسند و مسير تعالي و شكوفايي خود را پيدا كنند.
جولان ماهوارهها در فضاي فرهنگ
در عصر حاضر براي مبارزه و جنگ بين دولتها ديگر نيازي به لشكركشيهاي چند صد هزار نفري نيست. به راحتي و با برنامهريزيهاي دقيق و اصولي ميتوان از طريق فرهنگ، هويت و موجوديت يك كشور را نابود كرد بدون اينكه هزينههاي زيادي صرف جنگ در مرز جغرافيايي كشورها شود.
ماهوارهها به دليل ويژگيهاي منحصر به فرد خود، قادر هستند پيامهاي تصويري را به دورترين نقاط منتقل كنند و تعداد بيشماري از افراد را درسرتاسر دنيـا مـورد خـطاب قرار دهند، از اين رو يك ابزار قدرتمند در عرصه رسانه محسوب ميشوند. اين وسيله ارتباطي با توجه به گستردگياي كه دارد
ميتواند گستره بسياري از مخاطبان را تحت پوشش و سلطه خود قرار دهد.
اگرچه ماهواره و فناوريهاي جديد ارتباطي، سهم بهسزايي در پيشرفت علم و رفاه انساني دارند اما در تجربه كوتاه و چندين ساله معلوم شده است داراي برخي آسيبها و پيامدهاي منفي نيز هستند كه اين آسيبها بيشتر در عرصه فرهنگ ديده شده است، آنجا كه ميتواند پاشنه آشيل هويت و موجوديت يك كشور باشد.
از همين رو و به همين دليل مهم و اساسي است كه قدرت جادويي رسانههاي نوين ابزار دست كشورهاي قدرتمند شده است تا با نفوذ در فرهنگ كشورهاي ديگر سلطه خود را افزايش داده و هويت فرهنگي كشورهاي مذكور را تا مرز فروپاشي پيش ببرند.
بررسي عميق ناهنجاريهاي فرهنگي و اجتماعي كشور علائم اين زنگ خطر را به خوبي نشان ميدهد. ترويج خشونت، گسست و درگيري بين نسلي، ايجاد زمينههاي اختلاف و تنش بين همسران، كاهش تعاملات و ارتباطات ميان فردي واقعي، نابودي عواطف و احساسات افراد جامعه، افزايش مصرفگرايي، ترويج هوسخواهي و تنوعطلبي، نشانهگيري فرهنگ ديني و نابودي سبك زندگي سالم منطبق بر اصول فرهنگ ايراني و اسلامي بخش مختصري از نشانههاي بيماري فرهنگ ايراني و اسلامي است كه ناشي از جولان ماهوارهها بر فضاي فرهنگي كشور است.
همين نتايج نشان ميدهد كه ما بيش از هر چيز ديگري نيازمند پيشگيري از تأثيرات بيشتر ماهوارهها بر عرصه فرهنگ اصيل خودمان هستيم. اينجاست كه بايد براي آگاهسازي افكار عمومي نسبت به تأثيرات مخرب برنامههاي ماهواره برنامهريزي دقيق و اصولي انجام داد و البته آن را نيز دقيق اجرا كرد.
نميتوان دست روي دست گذاشت و با تحليلهاي اشتباه و غيركارشناسي از تأثيرات عيني اين ابزار ارتباطي قدرتمند چشمپوشي كرد و فرهنگ جامعه را به فراموشي سپرد، بنابراين لازم است براي پيشگيري از آلودگي بيشتر و جلوگيري از سرايت بيهويتي فرهنگي به ساير اعضاي پيكره جامعه، انديشهاي نو دراندازيم.
ماهواره و سواد رسانهاي
به ياد دارم در سالهاي گذشته بحث سواد رسانهاي در كشور توسط اساتيد حوزه ارتباطات مطرح، اما در گير و دار موضوعات مختلف نه چندان مهم به فراموشي سپرده شد. موضوع سواد رسانهاي از مباحثي است كه افراد جامعه بايد نسبت به آن آگاهي داشته باشند زيرا نحوه تعامل افراد با رسانهها را آموزش ميدهد.
سواد رسانهاي (Media Literacy) در يك تعريف بسيار كلي عبارت است از يك نوع درك متكي بر مهارت كه براساس آن ميتوان انواع رسانهها و انواع توليدات آنها را شناخت و از يكديگر تفكيك و شناسايي كرد.
اين درك به چه كاري ميآيد؟ به زبان ساده، سواد رسانهاي مثل يك رژيم غذايي است كه هوشمندانه مراقب است كه چه موادي مناسب هستند و چه موادي مضر؛ چه چيزي را بايد مصرف كرد و چه چيزي را نه يا اينكه ميزان مصرف هر ماده بر چه مبنايي بايد استوار باشد.
سواد رسانهاي ميتواند به مخاطبان رسانهها بياموزد كه از حالت انفعالي و مصرفي خارج شده و به معادله متقابل و فعالانهاي وارد شوند كه در نهايت به نفع خود آنان باشد. به سخن ديگر، سواد رسانهاي كمك ميكند تا از سفره رسانهها به گونهاي هوشمندانه و مفيد بهرهمند شد.
بنابراين به منظور داشتن مخاطباني فعال كه هر خوراك رسانهاي بخصوص ماهوارهها را چشم و گوش بسته قبول نكنند و به تأثيرات آن نيز آگاه باشند لازم و ضروري است كه آموزش سواد رسانهاي در اولويتهاي دولتها قرار گيرد. هريك از ما بايد سواد رسانهاي بياموزيم تا بلانسبت سوارمان نشوند! عرصه مبارزه با نفوذ و تأثيرات مخرب ماهواره را نميتوان با قانونهايي كه هيچ ضمانت اجرايي ندارند درمان كرد. بايد هوشيارانه و مدبرانه به فكر نجات فرهنگ و نسل نوشكفته اين كشور بود كه با تمامي داشتهها و هويت پر و پيمان فرهنگ ايراني – اسلامياش خداي ناكرده بيهويت و عاري از تمدن و فرهنگ اصيل تربيت نشود.
در اينجا بايد خاطر نشان كرد كه ما به ناچار، چه بخواهيم و چه نخواهيم بينياز از تعاملات فرهنگي، اقتصادي و سياسي با جوامع و كشورهاي ديگر نيستيم و ارتباط متقابل و تعامل سازنده و دادوستدهاي اقتصادي، فرهنگي و سياسي از ضرورتهاي زندگي در جهان كنوني است. اما آنچه مهم و ضروري ميباشد اين است كه با سياستگذاري درست، آموزش و فرهنگسازي و همچنين با پيشگيري بايد راه ورود حكومت و سلطه فرهنگ بيخانمان غربي را به كشور ببنديم.
نسل نوجوان و جوان جامعه نبايد به حال خود رها شود تا برنامههاي ماهواره با هدفگذاري قدرتهاي پشت پرده برايش الگوسازي و او را مديريت كند. وظيفه اصلي مسئولان فرهنگي، ايمنسازي افراد به ويژه نوجوانان و جوانان در برابر هجــوم بيگانگــان و افزايــش قدرت مقــاومت آنان است. ايمــنسازي نيـز با بـرنامهريزيهاي اساسي براي گسترش شناخت معارف الهي و باورهاي اعتقادي و مذهبي در جامعه ميسر است كه ميتواند با گذشت زمان، افراد جامعه را به خودآگاهي و خودباوري برساند. هر فردي حق دارد بداند كه چه برنامهاي و چه رسانهاي او را به شكوفايي ميرساند يا او را در جهان فريبنده غرق در ماديات و فسادهاي اجتماعي ميكند. به ياد داشته باشيم برنامههاي بيهويت ماهوارهها آموزگاران خوش خط و خالي هستند كه باعث ميشوند افراد نه تنها گمراه بلكه افرادي بدون هويت فرهنگي تربيت شوند.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۳ مرداد ۱۳۹۵ - ۱۰:۵۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 36]