واضح آرشیو وب فارسی:مهر: با مدیریت علمی اسماعیل شمس؛
مجموعه ٦ جلدی «تاریخ و فرهنگ کرد» به زودی منتشر میشود
شناسهٔ خبر: 3720984 - یکشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۵ - ۰۷:۵۷
فرهنگ > کتاب
.jwplayer{ display: inline-block; } مجموعه ٦جلدی «تاریخ و فرهنگ کرد» که تدوین آن در بخش کردشناسی مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی به ۱۰ سال بالغ شده، به زودی منتشر میشود. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه اطلاعرسانی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، مجموعه ٦جلدی «تاریخ و فرهنگ کرد» عنوان پروژهای است که از بهمن ١٣٨٥ در مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامیِ مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، آغاز شده و مراحل پایانی خود را طی میکند. این مجموعه همانند دیگر آثار مرکز، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی به زودی منتشر خواهد شد. ویراستار و مدیر علمی این اثر، دکتر اسماعیل شمس، رئیس بخش کردشناسی مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامی) است. برای اجرای این طرح، بخشی با عنوان «بخش کردشناسی» در مرکز یادشده، شکل گرفته و تهیه و تدوین آن با همکاری شماری از اساتید ایرانی و خارجی آغاز شده است. البته بر اساس همین گزارش، روند اجرایی این پروژه به کندی پیش میرود. یکی از دلایل این کُندی، اندک بودن پژوهشهای آکادمیک در این زمینه است؛ با وجود اینکه حداقل از یکصد سال پیش بخش کردشناسی در بسیاری از دانشگاههای معتبر اروپا و آمریکا شکل گرفته و هم اکنون دهها مرکز در این زمینه، حتی در کشورهای همسایه مانند ترکیه و قزاقستان تاسیس شده، ولی چنین رشتهای در دانشگاهها و مراکز پژوهشی کشورمان وجود ندارد. از دلایل دیگر این مسئله این است که پژوهشگران ایرانی به ندرت در حوزه کردشناسی تحقیق کردهاند و پژوهش جامع در این زمینه، کمتر میتوان یافت. بیشتر کارهای موجود، مردم نگاریها و تاریخ نگاریهایی است که غالباً عشق و علاقه شخصی باعث پدید آمدن آنها بوده است. تدوین تاریخ و فرهنگ کرد در چند جلد نه تنها میتواند مرجعی برای علاقه مندان این حوزه و شناخت مردم کرد فراهم آورد بلکه از جهاتی برای شناخت تاریخ و تمدن ایرانی و اسلامی مفید است. کردها مطابق با نظر بیشتر کردشناسان از تبار آریاییها بوده و از قدیم الایام در فلات ایران زندگی کرده و با سایر اقوام ایرانی پیوستگی تاریخی و فرهنگی دارند. توجه به این نکته بسیار مهم است که بیشتر جنگهای مادها با آشوریها و هخامنشیان با یونانیها و اشکانیان با رومیها و ساسانیان با رومیها و اعراب، در مناطق کردنشین رخ داده است. امروزه و با گذشت قرنها از آن وقایع هنوز گنجینهای غنی از ادبیات شفاهی در میان مردم کرد درباره همه آن رویدادها وجود دارد. ثبت و ضبط این فرهنگ بارور از اولویتهای لازم برای شناخت تاریخ و فرهنگ ایران است. نگاهی به شماری از شاهنامههای کردی نشان میدهد که این فرهنگ چقدر برای شناخت اسطورهها و افسانههای ایرانی مهم است. در دوران خلافت اسلامی مناطق کردنشین به علت اینکه در معبر مرکز خلافت اسلامی با مرزهای آن در ارمنستان و روم شرقی و مناطق شرقی ایران قرار داشتند، همواره محل وقوع بسیاری از جنگهای مهم مانند جنگ عباسیان با سپاه مروان آخرین خلیفه اموی، جنگ طاهر ذوالیمینین با سپاه امین و جنگهای سلاجقه با حاکمان محلی غرب ایران بودند. مهمتر از همه آنها جنگهای ایران و عثمانی از صفویه تا قاجار در مناطق کردنشین رخ دادهاند. شناخت این مسائل با رویکرد تاریخ محلی میتواند شناخت مورخان ایرانی را از تاریخ گذشته خود بیشتر کند. از نظر فرهنگی هم شناخت ادبیات مکتوب و شفاهی کرد، آداب و رسوم و فرهنگ عامه و علوم سنتی و تصوف مناطق کردنشین میتواند دریچههای جدیدی را برای فهم عمیق تر فرهنگ ایرانی بگشاید. در روندهای فرهنگی و تمدنی تاریخ اسلام هم نقش مردم کرد قابل توجه است. سرزمینهای کردنشین در حدفاصل دنیای مرکزی ایران و دنیای عرب قرار گرفتهاند. به همین دلیل دانشمندان کرد از دیرباز علاوه بر زبان مادری خود به زبانهای فارسی و عربی و بعدها ترکی هم مسلط بودند و نقش بسیاری در پیوندهای فرهنگی میان فارسی زبانان، عرب زبانان و ترک زبانان خلافت عثمانی داشتند. هم اکنون هم در تداوم این سنت تاریخی، بسیاری از دانشمندان کرد عراق و حتی رجال سیاسی آنان به فارسی و عربی همانند زبان مادری خود سخن میگویند. نکته مهم دیگر آن است که کردها بنیانگذار یکی از سلسلههای مشهور تاریخ اسلام به نام ایوبیان بودهاند و نام آنان و موسس این سلسله یعنی صلاحالدین ایوبی با تاریخ مصر و شام و فلسطین و جنگهای صلیبی پیوند خورده است. با توجه به این مسائل و اینکه مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، مرکزی برای پژوهشهای اسلامی و ایرانی است، بخش کردشناسی ایجاد شد. این بخش علاوه بر تهیه طرح تاریخ و فرهنگ کرد در زمینههای دیگری مانند تهیه منابع تحقیق و تشکیل پروندههای علمی و نگارش مقالههای مدخلهای مرتبط با کرد و مناطق کردنشین برای دائره المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه ایران، دانشنامه فرهنگ مردم ایران و سایر دانشنامههای مرکز فعالیت میکند. مجموعه «تاریخ و فرهنگ کرد» در ٦جلد به تفکیک زیر، تدوین شده است: جلدهای اول و دوم به جغرافیای پراکندگی کردها در ایران و مناطق همجوار و تاریخ باستانی این مردم اختصاص دارند. در این دو جلد پس از معرفی و نقد منابع و پژوهشهای کردشناسی و ایرانشناسی به زبانهای مختلف، جغرافیای سکونت کردها در طول تاریخ بررسی خواهد شد. این بررسی از ابتدای ورود آریاییها به ایران آغاز میشود و جغرافیای کردستان که البته زیرمجموعه جغرافیای فلات ایران است، با استناد به منابع موجود مطالعه خواهد شد. در ادامه، تاریخ این مردم از مهاجرت آریاییها تا پایان حکومت ساسانی بهتفصیل بررسی میشود. بخش بزرگ این دو جلد به وحدت قومی کرد و ماد (کردها و آریاییها) و نقد دیدگاههای دیگر در این حوزه اختصاص خواهد یافت. تاریخ اسطورهای کردها که در شاهنامه فردوسی و دیگر منابع آمده است، پایانبخش این مجموعه خواهد بود. موضوع جلد سوم و چهارم، تاریخ سیاسی کردها از ورود اسلام به ایران تا پایان جنگ جهانی اول است. این دو جلد با معرفی و نقد منابع تاریخی، باستانشناختی، زبانشناختی و... به زبانهای مختلف آغاز خواهد شد و بهتفصیل به بررسی حیات سیاسی کردها به عنوان بخشی از جامعه اسلامی - ایرانی در دوره خلفای اموی، عباسی، فاطمی، دولتهای متقارن، غزنوی، سلجوقی، خوارزمشاهی، مغول، صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه خواهد پرداخت. معرفی حکومتهای کردی - ایرانی خارج از حوزه جغرافیایی فلات ایران مانند حکومت ایوبیان مصر و شام و کردهای عثمانی از دیگر بخشهای این دو جلد است. بخش مهمی از این دو جلد به بررسی زمینهها و علل جدایی بخش زیادی از مناطق کردنشین از حوزه ایران و ضمیمه آن به قلمرو عثمانی اختصاص خواهد داشت. موضوع جلد پنجم و ششم، تاریخ فرهنگی و اجتماعی کرد و کردستان است. در این دو جلد پس از معرفی و نقد منابع، زبان شناسی، خط، ادبیات، آموزش و پرورش، هنر، مردمشناسی، دین و علوم، در مناطق کردنشین بررسی خواهد شد. بخش مهم و محوری این طرح، زبان کردی و پیوستگی ادبی و تاریخی آن با دیگر زبانهای ایرانی است. در این بخش با بررسی تطبیقی لغات، اصطلاحات و مثلهای کردی و دیگر زبانهای آریایی، نزدیکی و حتی مبدأ واحد تاریخی همه آنها نشان داده خواهد شد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 100]