واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: جبر آنكارا در عاديسازي روابط با مسكو
از زماني كه دولت جديد تركيه به نخستوزيري بن علي ييلدريم تشكيل شده، نشانههايي از تمايل اين كشور به تنش زدايي مشاهده شده است...
نویسنده : احمد كاظمزاده
از زماني كه دولت جديد تركيه به نخستوزيري بن علي ييلدريم تشكيل شده، نشانههايي از تمايل اين كشور به تنش زدايي در عرصه سياست خارجي و بهخصوص در عرصه غرب آسيا (خاورميانه) و بازگشت به سياست تنش صفر مرزي با همسايگان مشاهده شده است؛ به گونهاي كه تركيه بعد از ماهها مقاومت با عذرخواهي از سرنگوني هواپيماي سوخوي 24 روسيه در مرز سوريه باب ترميم روابط خود با مسكو را بازكرد و متعاقب آن بن علي ييلدريم از لزوم بهبود روابط با همسايگان از جمله سوريه سخن گفت. از زمان مشاهده چنين نشانههاي مثبتي در رويكرد سياست خارجي دولت جديد تركيه طبعاً اين سؤال توجه هر تحليلگري را به خود جلب ميكند كه چه عواملي در اين تغيير رويكرد مؤثر بوده است؟ پاسخ به اين سؤال كار چندان سختي نيست، چراكه از زمان فاصلهگيري تركيه از سياست تنش صفر مرزي با همسايگان، بر چالشهاي اين كشور در همه عرصههاي سياسي، امنيتي، نظامي، اقتصادي و اجتماعي افزوده شده و در همه اين موارد توان و موقعيت تركيه به تحليل رفته است. بر اين اساس تغيير و اصلاح رويكرد تركيه لازم و ضروري بوده و بايد خيلي وقت پيش صورت ميگرفت تا جلوي ضرر بيشتر گرفته ميشد. در حال حاضر هم هر چند گامهاي اصلاحي دولت و كابينه جديد تركيه دير برداشته شده است اما از آنجا كه جلوي ضرر بيشتر را براي اين كشور و بقيه همسايگان ميگيرد باز در مقام مقايسه بهتر است. از اينرو انتظار ميرود رويكرد جديد دولت تركيه با استقبال كشورهاي همسايه روبهرو شود. البته اين امر نيازمند طي روند اعتمادسازي است، چراكه حجم و گستره مشاركت تركيه در پروژه براندازي دولت و نظام قانوني سوريه به قدري بوده است كه باور به تغيير رويكرد تركيه را مشكل و شايد درنگاه نخست غير ممكن ميسازد. در واقع ترديدهايي كه در نگاه سوريه به اظهارات آشتي جويانه دولتمردان تركيه وجود دارد از اين مسئله ناشي ميشود. از اينرو تركيه براي جلب اعتماد سوريه به گذر زمان و در عين حال برداشتن گامهاي عملي بيشتر نياز دارد. در صورتي كه تركيه در مواضع جديد خود ثابت قدم بماند و در عين حال به انتظار دولت سوريه در بستن مرزهاي خود به روي تروريستها پاسخ مثبت دهد، به تدريج اعتماد دولت سوريه نيز به رويكرد جديد تركيه جلب خواهد شد. البته در اين ميان وساطت ايران و روسيه نيز ميتواند اين روند را تسهيل و تسريع كند. همچنانكه بشار اسد رئيسجمهور سوريه نيز خاطرنشان كرده است در صورتي كه كشورهاي قطر، عربستان و تركيه حمايتهاي خود را از گروههاي مسلح و تكفيري قطع كنند ارتش سوريه قادر خواهد شد ظرف چند ماه بر اين گروهها پيروز شود و خيال جامعه جهاني را از خطر تروريسم تكفيري راحت كند. اين اظهارات با توجه به پيشرفتهاي حاصل شده در جبهه شمالي دور از انتظار نيست، چراكه اكنون اغلب گروههاي تكفيري در حلب در محاصره كامل نيروهاي ارتش سوريه قرار گرفتهاند و در صورتي كه تلاشهاي روزمره اين گروهها براي شكستن محاصره به نتيجه نرسد ظرف چند ماه آينده ارتش سوريه قادر خواهد بود اين شهر را نيز آزاد سازد. رويكرد جديد تركيه نيز بيارتباط با اين تحولات نيست و در واقع تركيه در مقطعي به ترميم روابط خود با روسيه و سوريه اقدام كرده است كه از امكان سقوط دولت سوريه و پيروزي مخالفان قطع اميد كرده است. با اين حال با توجه به اينكه بيشتر تداركات و پشتيباني افراد و گروههاي مسلح مخالف و برانداز از تركيه صورت ميگرفت و كمكهاي تسليحاتي قطر و عربستان نيز از طريق اين كشور انجام ميشد از اين رو تغيير رويكرد تركيه ميتواند تلاشهاي اين دوكشور را نيز با چالشها و محدوديتهاي بيشتري مواجه سازد. بررسي مواضع مخالفان نشان ميدهد آنها با نگراني رويكرد آشتيجويانه تركيه با سوريه را دنبال ميكنند و در تلاشند درخصوص امكان اجرايي و عملياتي شدن اين رويكرد ترديد ايجاد كنند. در اين راستا انس العبده رئيس گروه موسوم به ائتلاف مخالفان سوري در تركيه در نشست خبري در استانبول گفت:«ائتلاف تضمينهايي از وزارت امور خارجه تركيه دريافت كرد كه هيچ تغييري در سياست اين كشور در برابر نظام سوريه ايجاد نشده است. ما پيامهاي روشني در اين باره از آنكارا دريافت كرديم كه حمايت آن از مخالفان سوري تغيير نكرده است. من تماس تلفني طولاني با برادران در وزارت امور خارجه تركيه داشتم. يكي از مسائل مطرح در اين تماس تلفني، همين مسئله بود.» اگر اين اظهارات صحت داشته باشد در اين صورت درخواست بن علي ييلدريم نخستوزير تركيه براي ترميم و بهبود روابط با سوريه زير سؤال ميرود و پاسخ ترديدآميز مسئولان سوري به امكان تغيير عملي رويكرد تركيه صورت واقعي به خود ميگيرد. همچنين اين احتمال قوت ميگيرد دودستگيهايي در دستگاه سياست خارجي تركيه در قبال سوريه وجود دارد و هنوز مسئولان و طراحان سياست خارجي اين كشور به اجماع نظر در اين زمينه دست نيافتهاند. با اين حال اظهارنظر برخي ديگر از مخالفان خارجنشين سوريه نشان ميدهد آنها تغيير رويكرد تركيه را جدي گرفتهاند. در اين خصوص منذر ماخوس نماينده گروه موسوم به ائتلاف مخالفان سوري در فرانسه در گفتوگو با شبكه سعودي العربيه با ابراز نگراني درباره تغيير رويكرد تركيه گفت:«روشن است كه اوضاع جديدي در تركيه ايجاد شده است و اين اوضاع از زمان تغيير در روابط تركيه و روسيه آغاز شد.»
در مجموع ميتوان گفت در وضعيت كنوني تغيير رويكرد تركيه در قبال سوريه يا گروههاي تكفيري نه يك ضرورت، بلكه يك اجبار است و حتي به نوعي ميتوان گفت بقاي تركيه بستگي به اين دارد كه تا چه اندازه بتواند در مسير اصلاح رويكرد جديد موفقيت كسب كند، چراكه مشاركت بيمحاباي تركيه در پروژه براندازي دولت و نظام سياسي قانوني سوريه موجب شده نيروهاي گريز از مركز «كردي» نيز در اين كشور فعال شده و در پوشش مبارزه با داعش با كمك كشورهاي غربي و در رأس آن امريكا و فرانسه تسليح و تجهيز شوند. اين بدين معني است كه اگر تركيه كمافيالسابق به استفاده ابزاري خود از گروههاي تكفيري ادامه دهد بهانههاي بيشتري بهدست كشورهاي غربي و رژيم صهيونيستي خواهد افتاد كه به بهانه مقابله با داعش به تسليح كردها بپردازند و بهتدريج از رويكرد سنتي خود در قبال پ. ك. ك فاصله بگيرند، چراكه اكنون در برابر داعش كشورهاي غربي و پ.ك.ك در جبهه مشترك قرار ميگيرند اما برعكس اگر تركيه در كنار روند آشتي با روسيه در اجراي مواضع اعلامي خود براي ترميم روابط خود با سوريه ثابت قدم باشد در اين صورت در سايه حفظ تماميت ارضي و يكپارچگي ملي سوريه خطر نيروهاي گريز از مركز كردي در استانهاي شمالي سوريه بر تركيه نيز تا حدودي كم ميشود و اين به كاهش و كنترل مخاطرات امنيتي اين كشور كمك ميكند. علاوه بر اين تركيه از فرصت اقتصادي و تجاري با اين دو كشور و ديگركشورهاي منطقه نيز بهرهمند ميشود و از اين طريق ميتواند همچون گذشته به رونق اقتصادي در داخل نيز دست يابد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۵ تير ۱۳۹۵ - ۱۷:۱۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 61]