واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: رمضان سروتونين اندورفين و دوپامينمان را آزاد ميكند
روزه در لغت امساك و خودداري از هر چيزي است. خداوند بر اساس آيه 183 سوره بقره روزه را براي تمام ايمانآورندگان اسلام واجب كرده است...
نویسنده : دكتر فاطمه منفردپويا*
روزه در لغت امساك و خودداري از هر چيزي است. خداوند بر اساس آيه 183 سوره بقره روزه را براي تمام ايمانآورندگان اسلام واجب كرده است. روزه در تمام آيينها بوده و فقط در بجا آوردن اعمال آن تفاوتهايي وجود دارد، در بعضي از آيينها روزه سكوت هم وجود دارد. فلسفه روزهداري از بعد مذهبي، علمي بسيار مورد توجه قرار گرفته است. شخص روزهدار در راستاي روزهداري خود با رعايت جوانب روزه زبان خود را از آفتهاي زباني همچون تمسخر، دشنام و ناسزاگويي، غيبت و دروغ، تهمت و افترا حفظ ميكند و همچنين گوش خود را از شنيدن حرفهاي بيهوده و چشم خود را از مشاهده مناظر گناه و حرام و فكر خود را از انديشهها و نيتهاي پليدي همچون سوءظن و ساير اعضا و جوارح خود را از گناه و معصيت بازميدارد. آثار جسماني آن نيز همانطور كه علم پزشكي ثابت كرده در كم كردن بيماريها بسيار مؤثر واقع شده است.
كنترل آميگدال با روزهداري
روزهداري علاوه بر مقاوم كردن بدن و سلامت جسم به ايجاد روحيه مقاومت، خودباوري و اعتماد به نفس و مسئوليتپذيري منجر ميشود. در مغز ما يك سمت هيجاني به نام آميگدال وجود دارد كه كنترل آن در تمام لحظات زندگي واجب و مشكل است. مركز آميگدال اگر از كنترل خارج شود ما انواع رفتارهاي پر خطر و شرمآور را ميتوانيم انجام دهيم. در مقابل آن قسمت فرونتال ما اعمال منطقي و استدلالي مغز را انجام ميدهد كه باعث ميشود تصميمگيريهاي بدون هيجان انجام دهيم. اين دو مركز برخلاف هم عمل ميكنند. هركدام بالا برود آن يكي پايين ميآيد.
در زمان روزهداري وقتي ما از خوردن و آشاميدن پرهيز ميكنيم در حقيقت هيپوتالاموس خود را كه مركز انگيزههاي گرسنگي و تشنگي است كنترل ميكنيم. بنابراين بر مركز هيجانها و رفتارهاي پرخطر خود تسلط پيدا ميكنيم و همانطور كه از آمارها مشخص است، ميزان جرم و جنايت در اين ماه كم ميشود و احساس رضايت و خودباوري اشخاص بالا ميرود.
ارتقاي سطح مسئوليتپذيري
يكي از اثرات روزهداري بالارفتن سطح مسئوليتپذيري در انسان است. در افراد مصرفكننده مواد مخدر و محرك، اولين قسمت مغز كه دچار آسيب ميشود فرونتال مغز است و در زمان روزهداري شخص مسئوليت اعمال خود را ميپذيرد و با خواسته و انگيزه دروني خود را كنترل ميكند. بنابراين افراد معتادي كه در ماه رمضان روزه ميگيرند احتمال اينكه ترك آنها تداوم پيدا كند و بعد از رمضان بتوانند بر وسوسههاي مصرف خود پيروز شوند بسيار زياد است زيرا با صبر بر طاعت الهي روح خود را بزرگ كرده و مقاومت و پايداري، او را در راه رشد و تكامل به سوي پروردگار زياد ميكند.
آزادي از بند غرايز
تحقيقات ثابت كرده روزه بستر مناسبي براي ايجاد تقوا فراهم ميسازد تا افراد براي مبارزه با خواستههاي دروني آماده شوند و ديگر همچون حيوانات دربند غرايز خود نباشند و بتوانند كنترل امور نفس سركش خود را در دست بگيرند و با كنترل وسوسههاي خود بر هوسها و شهوت خود مسلط شوند.
روح و روان آدمي چون اصولاً پاك و بيآلايش است وقتي كه به ضدارزشها آلوده ميشود بيقرار ميشود و زماني كه ما از ضدارزشها پرهيز ميكنيم به آرامشي دروني ميرسيم. البته دو نوع روزه وجود دارد، روزهاي است كه فقط گرسنگي كشيدن و رفع تكليف كردن است و روزهاي كه علاوه بر حفظ روزهداري و گرسنگي و تشنگي كشيدن، خود را از گناهان محافظت كردن است.
در روزهداري شخص ميتواند به طور منطقي به اميال خود «نه» بگويد. در بسياري از شرايط طبيعي زندگي نه گفتن بسيار سخت است اما در اين ايام ما قاطعيت پيدا ميكنيم و اين باعث توانايي افراد در برخورد صحيح با احساسات و اميال و پيشگيري از آسيبهاي خانوادگي و اجتماعي ميشود.
30 روز زمان براي ترك عادات بد
روزه در تهذيب و تزكيه نفس و رهاندن انسان از روزمرگي تأثير بسزايي دارد. در علم روانشناسي براي ترك عادتها نزديك به 30 روز زمان نياز داريم، بنابراين يك ماه روزهداري صحيح ميتواند بسياري از عادتهاي اشتباه و بد ما را از بين ببرد.
وقتي افراد قادر به قدرت و كنترل وسوسههاي خود ميشوند، ميتوانند بر وسوسههاي سيگار كشيدن و مصرف داروهاي مسكن و غيرضروري فائق آيند و مغز هم مجبور ميشود به توليد طبيعي مسكنها و آرامبخشها بپردازد.
فرصتي براي تقويت همبستگي
علم روانشناسي ثابت كرده ارتباطهاي اجتماعي و همبستگيهاي خانوادگي يكي از عوامل اثربخش در درمان استرس و اضطراب و افسردگي است. در ماه رمضان مراسم و دور هم جمع شدنها در مجالس قرآني و افطار و سحر سبب آزاد شدن مواد سروتونين، اندورفين و دوپامين كه آرامبخش و لذتبخش هستند ميشود و در نتيجه با فضايي پر از معنويت تأثير معجزهآسايي بر سلامت روان انسانها دارد. انسانها دچار تحول فكري و از رفتارهاي كسلكننده خارج ميشوند و با نيروي پرقدرت خداوند ارتباط برقرار ميكنند و احساس طردشدگي، دلزدگي و غمزدگي در آنها كاهش پيدا ميكند.
سلامتي براي سحرخيزان
يكي از ديگر رفتارهايي كه بر سلامت توان و جسم تأثير بسيار زيادي دارد، نماز صبح و خوردن سحري است زيرا در هنگام صبح قسمتي از مغز كه بطن پشت سري نام دارد، پرخون ميشود و هنگام برخاستن از خواب و حركت باعث ميشود خون در جريان بيفتد و از سردردها و بيحالي صبح كه بر اثر خواب زياد است پيشگيري شود. در سوره بقره ميخوانيم: اي افرادي كه ايمان آوردهايد روزه بر شما نوشته شده همان گونه كه بر كساني كه قبل از شما بودهاند نوشته شده تا پرهيزكار شويد.
*روانشناس
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۵ تير ۱۳۹۵ - ۲۱:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 36]