واضح آرشیو وب فارسی:خط شکن: آیین «هور بابا» برجسته ترین آیین نیمه ی رمضان در آران و بیدگل است که در آن نوجوانان با گرامیداشت میلاد کریم اهل بیت(ع) در کوچه های شهر می گردند و اشعاری را برای فراخواندن بزرگان و متمولان شهر به زندگی و رفتار کریمانه هم خوانی می کنند.به گزارش خطب شکن ، بیراه نیست اگر آران و بیدگل را به خاطر پیشینه کهن و سابقه ی درازی که در گرویدن به اسلام دارد، سرزمین آیین های اسلامی و مردمی بنامیم. به خاطر همین تاریخ پر بار است که عزاداری و سنت های سوگواری این شهرستان در کشور بی نظیر و زبانزد است، خصوصا این که از بسیاری جنبه ها آیین های آران و بیدگل از تحریف بازمانده و امروز همان طور که صدها سال پیش در میان مردم رواج داشت، حفظ شده است. خطب شکن در این سلسله مطالب نگاهی به برخی سنت های مخصوص آران و بیدگل در ماه رمضان خواهد داشت، سنت هایی که البته برخی از آن ها در کشاکش گذر زمان تنها در خاطره های مردم شهرستان رد پایی از خود بر جای گذاشته است… *** در نیمه رمضان، همزمان با ولادت خجسته ی کریم اهل بیت(ع) مراسم مختلفی در آران و بیدگل برگزار می شود. مراسم شب نیمه ای عروس از جمله ی این مراسم است که در آن خانواده تازه دامادهایی که اولین سال ازدواج خود را سپری می کنند، به دیدن خانواده عروس می روند و پس ازصرف افطاری از طرف دامادهدیه ای با عنوان نیمه ای به عروس می دهند. اما شاید مهم ترین رسم مردم آران و بیدگل در نیمه ی رمضان، برگزاری مراسم «هور بابا» (یا هوم بابا) باشد که نوعی تشویق برای کودکان و نوجوانان قبل از سن تکلیف برای شرکت در آئین روزه داری است. به اعتقاد مردم شهرستان این آیین برگرفته از رفتار حسنین(ع) است که در شب های ماه مبارک رمضان، به منزل جد بزرگوارشان می رفتند و سوره ی نود و یکم قرآن (سوره مبارکه شمس) را با صدا و آهنگی خوش قرائت می کردند، سپس جد و پدر گرامی شان و تمامی مسلمانان را دعا می فرمودند و در پایان پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) برای خوشحالی و تشویق ایشان مقداری خوراکی به آن ها می دادند. در این آئین گروهی از کودکان و نوجوانان طبق قراری که از قبل بین خودشان گذاشته اند، بعد از افطار در یک مکان مشخص جمع می شوند. سپس با رای خودشان یک نفر را به عنوان صندوق دار و یک نفر را به عنوان میان دار انتخاب می کنند. معمولا در هر دسته نوجوانان که بین ۴ تا ۲۰ نفر عضو دارد، کسی که از سایرین بزرگ تر است این مسئولیت ها را عهده دار می شود. دسته ی نوجوانان پس از فرستادن سه صلوات بلند در کوچه های شهر به راه می افتند. میان دار گروه حکم تک خوان را دارد و صندوق دار اجناس داده شده را، که بیشتر پول و خوراکی است جمع می کند. جمع بچه ها در پاسخ به هر بیتی که تک خوان ادا می کند، پاسخ می دهند: «هور بابا! هور نه نه!» دسته به تناوب در مکان های مختلف توقف می کند و میان دار با صدای بلند دعاهایی می خواند و همه آمین می گویند، سپس جمع دوباره به راه می افتد. در این آیین معمولا کودکان با اصرار و سماجت در پی دریافت صله های بزرگ تر ها هستند. در این آیین اشعاری به شرح زیر خوانده می شود که مشتمل بر مضامینی برای فراخواندن بزرگان و متمولان شهر به زندگی و رفتار کریمانه است: امشب شب نیمه است که ما مهمانیم/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! بر ما حرجی نیست که ما طفلانیم/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! دست بلندا کیسه کن/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! اشرفی ها رو خورده کن/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! ختم کلام جواب/ (جواب:) آمین! نور امام جواب/ (جواب:) آمین! دسته ی نوجوانان گاهی برای این که صاحبخانه را به پرداخت هدیه ی بیشتری تشویق کنند، نام فرزند ذکور او را در شعر می گنجانند: آقای شمائیم/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! نارنج دستِ شاییم/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! بپوش بپوش نچائی/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! از خُنه در نیایی/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! مردم شمارْ می بینن/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! از حسرتت می میرَن/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! ده تومنی های درازیه/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! تو بشقابای منزیه/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! یکیشا در آر و خورده کن/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! نذر بچه های در خُنَه کن/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! تا بچه ها راضی شوند/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! از در خُنه راهی شوند/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! بعد از خواندن این اشعار میان دار برای صاحبخانه دعا می کند و بچه ها آمین می گویند: بَرکتِش بده/ (جواب:) آمین! سروَریش بده/ (جواب:) آمین! تاج سرش بده/ (جواب:) آمین! سلامَتیش بده/ (جواب:) آمین! آهنگ مخصوص و حضور پرشور و نشاط نوجوانان در مقابل خانه های افراد و قرائت اشعار زیبا به قدری جذابیت دارد که هر صاحبخانه را به وجد می آورد و او را به در خانه می کشاند تا به پاس این سنت حسنه به نوجوانان هدیه ای تقدیم کند. در گذشته غیر از شب نیمه، از شب اول رمضان نیز آیین هور بابا اجرا می شد و در آن کودکان به این نحوه سوره شمس را می خواندند: والشمس و الضحی ها/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! والقمر اذا تلی ها/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! و النهار اذا جلی ها/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! والیل اذا یغشی ها/ (جواب:) هوربابا! هوربابا! در پایان این آئین، دسته آن چه را که از صله ی بزرگ تر ها به دست آمده و در نزد صندوق دار جمع شده است، به طور مساوی بین خود تقسیم می کنند و از هم جدا می شوند. گاهی نیز تمام یا قسمتی از این هدایا صرف امور خیریه می شود.
دوشنبه ، ۳۱خرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خط شکن]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]