واضح آرشیو وب فارسی:مهر: آئینهای رمضان در استانها- ۲۶
نوشتن طومار «چهلبسمالله» در کرمان/ کلید زنی درِ خانه روزهداران
شناسهٔ خبر: 3686777 - شنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۵ - ۰۹:۰۲
استانها > کرمان
.jwplayer{ display: inline-block; } کرمان- استان کرمان همچنان بافت سنتی و رسوم گذشته خود را در ایام مختلف سال حفظ کرده است و در ماه رمضان نیز مردم با نوشتن طومار «چهلبسمالله» و «کلید زنی» این سنتها را زنده نگاه میدارند. خبرگزاری مهر، گروه استانها- اسما محمودی: مردم کرمان ضربالمثل مشهوری دارند که با لهجه شیرینشان در این روزها بارها تکرار میکنند و میگویند «همیشه شعبون؛ یه بار هم رمضون» اما ماه رمضان یا به قول کرمانیها «رمضون» برای مردم این شهر بسیار شیرین و دلنشین است، شیرینی این ماه در کنار عبادتها و طاعاتش ازاینرو است که سنتها و رسوم قدیمی و خاطرهانگیز مردم کرمان بار دیگر شکل میگیرد و غذاهای شیرین و خوشمزه کرمانیها بار دیگر بر سر سفرههای سحری و افطاری نمایان میشود. اما مهمترین رسم مردم کرمان در این ایام آیینی خاطرهانگیز برای اکثر مردم کرمان است که هنوز هم توسط نوجوانان شهر اجرا میشود که از آن بهعنوان «الله رمضانی» یاد میشود. در این آیین پسران نوجوان کرمانی دستهجمعی درب خانههای اهل محله رفته و سرودی مذهبی و عامیانه میخوانند و بر پیامبر اسلام (ص) و خاندان او صلوات میفرستند. صاحبخانه نیز به مقدار توانایی خود هدایایی از قبیل پول، خرما، بادام، نخود و کشمش و دیگر خوراکیها به آنها میدهند. اما نکته اساسی در این رسم نیت خیری است که این افراد دارند بهطوریکه قبل از شروع الله رمضونی نیت میکنند که پول و اقلام جمعآوریشده را به فردی نیازمند بدهند. آئین «الله رمضانی» در این مراسم که اکثراً توسط پسرها اجرا میشود یک نفر سردسته شده و دیگران او را همراهی میکنند و میخوانند؛ سلام کردم که سلامت باشید/ زیر علم سبز محمد باشید/ گو یا محمد، یا علی ما از اون بالای بالا اومدیم / ما از اون صندوق اعلا اومدیم / گو یا محمد، یاعلی توی صندوق پر از نقش و نگاره/ کبوتر پر میزنه فصل بهاره پس از اینکه صاحب خانه مبلغی را به این گروه میدهد نوجوانان میخوانند؛ تو که خیر دادی با ناز و نیاز/ پیش پیغمبر باشی سرفراز/ این در خانه رو وَر روزه/ صاحب این خونه مخمل دوزه همچنین در آیینی دیگر زنان شهر با انداختن چادری سیاه بر سر خود بهطوریکه شناسایی نشوند در یک سینی سرمه دان، آینه و قرآن میگذارند و درب خانه همسایگان میروند و درخواست کمک میکنند که البته این آیین به صورت فردی اجرا می شود. همچنین سنتهایی مانند ابراهیمی خوانی و بیدار کردن همسایهها در وقت سحر و نذری دادن نیز در کرمان مرسوم است. وقتی کریمان به استقبال رمضان می روند رئیس مرکز کرمان شناسی در گفتگو با مهر در این خصوص میگوید: مردم کرمان مطابق با کتابها و مستندات تاریخی از گذشته دور تا کنون در ماه مبارک رمضان آئینهای مختلفی را اجرا میکنند که بسیاری از آنها هنوز هم اجرا میشود. محمد علی گلاب زاده افزود: در این ماه زنان و مردان کرمانی همچنان بر سنتهای گذشته پایبند هستند و با آغاز ماه مبارک رمضان مردان حمام میروند و محاسن خود را اصلاح میکنند و زنان نیز دست و پای خود را حنا میگذارند و به این ترتیب به استقبال ماه مبارک میروند. گلاب زاده با اشاره به پاکیزه کردن مساجد و تکایا توسط زنان و مردان هر محله گفت: در این زمان از سال حتی درب تکایا نیز برای برپایی نماز جماعت و افطاری دادن باز میشود. وی ادامه داد: همچنین مردم قبل از شروع ماه مبارک در یک روز تعطیل به یکی از مناطق خوش آب و هوای شهر میروند و با پختن غذایی به نام «لکه» غذای مفصلی میخوردند و اینگونه تصور داشتند که با این کار قوای جسمانی خود را برای آغاز ماه مبارک آماده میکنند. غذاهای سنتی بر سر سفره های افطار گلاب زاده گفت: پختن شله زرد، حلیم، نان قندی و پخش خرما و انواع نذری از جمله مراسمهای این ماه است. همچنین در گذشته مردم سعی میکردند حجم زیادی از نان مورد نیاز خود را در این ماه قبل از آغاز رمضان بپزند. همچنین نکته جالب اینکه مردم کرمان از گذشته تا کنون از خوردن غذای سرخ کردنی در این ماه اجتناب میکنند. وی اطعام یتیمان و مستمندان را نیز از جمله مهمترین کارهای مردم دانست و افزود: در این ماه اقشار مستمند بسیار مورد توجه قرار میگیرند. رئیس مرکز کرمانشناسی گفت: بعد از افطار نیز مردم سراغ داروهای محلی و گیاهان دارویی میروند و به ویژه از شربت خاکشیر، عرق بید و نسترن استفاده میکنند. وی یکی از غذاهای مورد استفاده مردم که مختص استان کرمان را چنگمال دانست و افزود: این غذا از مخلوط خرما، برخی ادویههای دارویی و نان طبخ میشود. گلاب زاده همچنین در خصوص برگزاری مراسم سحر نیز گفت: در گذشته این زمان با شلیک توپ مشخص میشد و در روستاها نیز مردم «پی کوبی» میکردند یا بر روی بامها اذان و یا سوره یس و طه میخواندند و بر این عقیده بودند که خواندن این سوره های مبارک در بیدار شدن تاثیرگذار است. وی با اشاره به اینکه حتی برخی در روستاها سوار بر الاغ در کوچه ها بر حلبی میکوبیدند تا سایر مردم را بیدار کنند، افزود: برخی از مردم هم در فرهنگ عامیانه قبل از خواب انگشت به زمین میکوبیدند و زمین را قسم میدانند که در زمان سحر آنها را بیدار کند. گلاب زاده افزود: مراسم «چهل بسم الله» هم اینگونه بود که در رسمی قدیمی مردم طوماری در یکی از مساجد میگذاشتند از مردم و نمازگزاران میخواستند بر روی این طومار بسم الله بنویسند و وقتی تعداد این افراد به چهل میرسید طومار را نزد خود نگاه میداشتند و گمان میکردند که این طومار از جان و مال آنها حفاظت میکند. رنگ و بوی رمضان در دیار کریمان یک پژوهشگر رفتار اجتماعی نیز در تحقیقی که در این خصوص منتشر کرده است در خصوص رفتار مردم کرمان در این ماه در مقالهای میگوید: کرمانیها یکی از قدیمیترین آداب ایران را در مراسمهای مختلف اجرا میکنند و در ماه رمضان نیز این مسئله نمود دارد که برگزاری مراسم «الله رمضونی» و «کلید زنی» از همه مهمتر است و الله رمضونی بیشتر توسط کودکان و کلید زنی توسط زنان و دختران انجام میشود که در آئین دوم فردی که این مراسم را انجام میدهد نباید شناخته شود. فاطمه رضا پور میافزاید: در کلید زنی فرد اجراکننده باید نیت کند که پول و یا غذایی که جمع میکند را در نیتی خیر استفاده کند و بعد صورت خود را میپوشاند و یک سینی یا کمو به دست میگیرد و درب خانه همسایه و یا هممحلهایهای خود را میزند وقتی درب باز میشود فرد صاحبخانه با گفتن جملههای چراغ بیاور و یا قند و شیرینی بیاور نشان میدهد که میخواهد کمک کند و یا روی فرد آب میریزد که در این صورت کلید زن کمکی دریافت نمیکند. وی ادامه میدهد که در مراسم الله رمضانی هم بچههای یک محله دورهم جمع میشوند یک نفر سردسته میشود و یک نفر صندوقدار و درنهایت با چند نفر دیگر درب خانهها را میزنند و شعری زیبا با لهجه کرمانی میخوانند و درنهایت اموالی را که جمع کردهاند به مستمندان میدهند و هر دو این مراسمها در شب انجام میشود. ریختن آب در خانه همسایه در زمان سحر نیز ازجمله دیگر آداب کرمان است. رضاپور درباره دو سنت کرمانیها در ماه رمضان کلید زنی و الله رمضانی میگوید: کلید زنی یکی از آدابورسوم مردم کرمان است که در شبهای ماه مبارک برگزار میشود، در این مراسم کلید زن داخل یک سینی، آینه، سرمهدان و یک جلد کلامالله مجید قرار داده و به منازل اهل محل میرود و درحالیکه صورت خود را با چادر پوشانده با کلید به سینی میزند. وی می گوید: اگر از سوی صاحبخانه، پاسخهایی چون چراغ بیاور و یا قند و شیرینی بیاور داده شود در این صورت زن کلید زن، امیدوار شده و کمکهایی را دریافت میکند، در غیر این صورت محل را ترک میکند. رضا پور بابیان اینکه کلید زن نباید تا آخر این مراسم حرف بزند به خاطر اینکه شناخته نشود، افزود: صاحبخانه پس از گشودن در، آیینه داخل سینی را برمیدارد و چهره خود را مینگرد، سپس مقداری شیرینی، قند یا پول داخل سینی قرار میدهد. مردم کرمان با شور و اشتیاق روزهای ماه رمضان را پشت سر میگذارند و صفا و صمیمیت بین مردم با برپایی مراسمهای جمعی رنگ و بوی معنویت گرفته است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]